ΠΙΠΕΡΙ ΚΑΙ ΣΠΑΣΜΕΝΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ

Όση φωνή κι αν έχει κανείς, είναι πολύ δύσκολο να μιλήσει για έναν τόσο ιδιαίτερο συγγραφέα όσο ο Τόμας Μπέρνχαρντ. Δεν θα πω πολλά γιατί δεν μπορώ ούτως ή άλλως , απλώς σκέφτηκα τώρα που πεθαίνει και τούτη η χρονιά, τι καλύτερο από τον πεισιθάνατο Τόμας να αφήσει δυο-τρεις μαύρες σκέψεις για να ευφρανθεί η ψυχή μας! Έχει καιρό να πεθάνει και κανένας γνωστός καλλιτέχνης ώστε να μπορέσει να ανατροφοδοτηθεί η εσωτερική μηχανή συναισθημάτων με ταυτόχρονη διαδικτυακή εκροή…   Θλίψις! Τέλος πάντων, ας μείνουμε στα ευχάριστα. Και το ευχάριστο είναι ότι αυτό το βιβλίο μού το έκανε δώρο ένα συνοικιακό βιβλιοπωλείο, από εκείνα που φυτοζωούν καθόλη την διάρκεια της ζωής τους, και τα θυμόμαστε μόνο όταν κάποιο από αυτά πεθάνει. Νομίζετε είναι τυχαίο που τους αναγνώστες τούς λένε και βιβλιοσκώληκες;

To άλλοτε επίκαιρο παραμύθι της συγκεκριμένης γιορτινής περιόδου, το «Κοριτσάκι με τα σπίρτα», δεν έχει πλέον τύχη στην εποχή μας γιατί είναι πολιτικά μη ορθό, σε σύγκριση με τον συγγραφέα του που είχε την τύχη να πεθάνει εδώ και πολλά χρόνια γλυτώνοντας τον εξευτελισμό. Αυτά που μας συγκινούν πια είναι παραμύθια για φτωχά κοριτσάκια που ξαπλώνουν δίπλα από τα βιβλιοπωλεία και πεινάνε περισσότερο για βιβλία παρά για ψωμί – αν βέβαια γνώριζαν και το παραμυθάκι των κριτικών που τα συνοδεύει, τότε σίγουρα θα επέλεγαν το ψωμί! Το κοριτσάκι του Άντερσεν, σήμερα θα κρατούσε τα σπίρτα για την πάρτη του και θα άναβε δυο-τρία τσιγάρα εκεί στη μέση του δρόμου ανάμεσα στους δυστυχισμένους καταναλωτές των γιορτών. Θέλει κότσια όμως να μιλήσεις για το κοριτσάκι και το τσιγάρο · ειδικά τώρα με τον αντικαπνιστικό νόμο του Κούλη υπάρχει περίπτωση να πας να ανάψεις ένα τσιγάρο στο μπαλκόνι σου και να σε συλλάβουν τα ΜΑΤ! «Η παιδική ηλικία έγινε το όνειρο της κοινωνίας, αυτό που της επιτρέπει να ...

  Την αφορμή για αυτό το κείμενο μού την έδωσε η ταινία « Ιρλανδός » του Μάρτιν Σκορτσέζε που με βοήθησε να αποσαφηνίσω μέσα μου γιατί στέκομαι πάντα αμφίθυμος στο καινούριο φρούτο που ακούει στο όνομα graphic novel . Όπως οι περισσότεροι θα ξέρετε ήδη, ο Σκορτσέζε τα έβαλε με τις ταινίες της Marvel και άλλων αντίστοιχων, που βασίζονται πολύ στα οπτικά εφέ και χάνουν κάτι (κατά την γνώμη του) από την πραγματική μαγεία του κινηματογράφου. Στην τελευταία του ταινία όμως, έπαιξε τα ρέστα του με μια καινοτομία, χρησιμοποιώντας το υπερόπλο του ψηφιακού μακιγιάζ με την κωδική ονομασία «Ζωζώ Σαπουντζάκη» – γιατί είναι αγόρι ζόρικο – κάνοντας τους τρεις ηλικιωμένους πρωταγωνιστές του να δείχνουν υπέροχοι φορώντας τις πιπίλες τους! Η Ακαδημία Κινηματογράφου, σε μια σπάνιας ειρωνείας κίνηση, τον συμπεριέλαβε στις υποψηφιότητες «Visual Effects» με αποτέλεσμα να τον εμπλέξει σε έναν… infinity war !

Να δουλεύεις στη NASA είναι καλό, να μην δουλεύεις είναι ακόμα καλύτερο. Το φάγατε το κοριτσάκι επειδή βραβεύτηκε για την δουλειά που δεν έκανε στη NASA , όταν το ίδιο γίνεται κατά κόρον και στο πεδίο της λογοτεχνίας στην Ελλάδα. Πολλοί νομίζουν ότι δουλεύουν σκληρά πάνω στην λογοτεχνία και έρχονται από πάνω και κάποιοι και τους βραβεύουν για αυτό! Σαν να λέμε, η δουλειά γίνεται… όταν ταυτόχρονα δεν γίνεται δουλειά!! Τουλάχιστον, ο Άντι Γουίρ μπορεί να μην δούλευε στη NASA αλλά ήξερε να δουλεύει πάνω στη λογοτεχνία χρησιμοποιώντας όσα πολύτιμα μάθαινε από την δουλειά που δεν έκανε στη NASA. Και στο τέλος ήρθε και το βραβείο – «Goodreads Choice Award 2017». Σιγά το βραβείο θα μου πείτε· άμα ήξεραν οι αναγνώστες να κρίνουν μόνοι τους τα βιβλία που διαβάζουν, θα σταματούσε η περιστροφή της Σελήνης γύρω από τη Γη από την έκπληξή της! Τι να πω και γω επί του θέματος, δεν γνωρίζω. Αν θέλετε «πυραυλοκίνητες» κριτικές, αναζητήστε αλλού – εδώ, μόνο κρότου-λάμψης! Welcome to the dark si...

Όλοι έχετε πάθει Τσιτσιπάς τον τελευταίο καιρό και τρέχετε στα δωρεάν και λιμνάζοντα δημοτικά γηπεδάκια με τις ρακέτες σας παραμάσχαλα. Άλλοτε, σε συζητήσεις σε κλειστό χώρο αναλύετε με περισσή άγνοια γιατί το backhand του Στέφανου δεν λειτούργησε στο συγκεκριμένο γκέιμ και τι έπρεπε να κάνει ο Φέντερερ για να μην χάσει – κάπως δηλαδή όπως συζητάμε και εμείς γιατί ο Τζόυς μονολογεί μόνο εσωτερικά, ο Γουάλας δεν κάνει για μυθιστοριογράφος και η Κλαρίσε Λισπέκτορ είναι για τα μπάζα ! Έτσι είναι, το τένις και η λογοτεχνία είναι απαιτητικά αθλήματα. Εμείς όμως δεν θα μιλήσουμε για τένις, και εδώ που τα λέμε, ούτε καν για λογοτεχνία. «Μπροστά στο κανονικό τένις σηκώναμε αδιάφορα τους ώμους. Ήταν πολύ αργό για να μας αρέσει. Το βλέμμα μας δεν θα άντεχε τις γαργαντουικές διαστάσεις ενός γηπέδου τένις. Είχαμε ανάγκη από ένα τραπέζι 2,70 επί 1,50, ένα τεντωμένο πράσινο φιλέ κι ένα ωχρό μπαλάκι που μπορούσαμε να το λιώσουμε με τη φτέρνα, στη λέσχη του Μάρτυ Ράισμαν» . Πιστεύω να καταλάβατ...

«Η τολμηρότητα τους Τζόις στον Οδυσσέα μού μοιάζει με τη συνειδητή και καλά υπολογισμένη τόλμη ενός ανθρώπου απελπισμένου που νιώθει πως προκειμένου να πάρει ανάσα είναι υποχρεωμένος να σπάσει τα παράθυρα. Κάποιες στιγμές, όταν το παράθυρο έχει σπάσει, είναι υπέροχος. Αλλά πόση σπατάλη ενέργειας! Και, εντέλει, πόσο βαρετή είναι μια τέτοια παραβίαση, όταν δεν πρόκειται για το ξέσπασμα μιας ενέργειας ή μιας βαρβαρότητας που ξεχειλίζει, αλλά για την προαποφασιμένη και κοινοποιηπένη ενέργεια ενός ανθρώπου που χρειάζεται φρέσκο αέρα!» Αν είσαι η Βιρτζίνια Γουλφ και γράψεις το παραπάνω τότε είναι απλώς Δευτέρα ή Τρίτη – ή εν προκειμένω, Παρασκευή – ενώ αν είσαι ένας μπλόγκερ στην Ελλάδα που δεν έχει σχέση με τα κέντρα εξουσίας των Εξαρχείων τότε οι μέρες σου είναι μετρημένες. Θα μου πείτε, τι σχέση έχεις εσύ ρε γελοίε με την Βιρτζίνια Γουλφ; Πιθανότατα καμία, εκτός ίσως από το δικαίωμα να κοιτάζω και γω, με τα δικά μου μάτια, τη κυρία Μπράουν που κάθεται στο βαγόνι της… και ένα δικό μ...

«Books are a uniquely portable magic» έγραφε κάπου ο Στήβεν Κινγκ και πλέον είναι η μόνη φράση που ανέχομαι από την πένα του – και αγαπώ για την εύστοχη διατύπωσή της. Κάποια βιβλία ας πούμε ότι έχουν πλεόνασμα… μαγείας (και όχι απαραίτητα με την μεταφορική έννοια). Ένα τέτοιο βιβλίο είναι «Ο Θαυμάσιος Μάγος του Οζ» του Φρανκ Μπάουμ. Βιβλίο παραδοσιακά παιδικό που σε σύγκριση με τους «ανταγωνιστές» του όπως είναι «Τα ταξίδια του Γκούλιβερ», «Η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων» ή ακόμα και ο «Ροβινσώνας Κρούσος» – άλλη αδιανόητη τρέλα από κει, ο Ροβινσώνας Κρούσος έμεινε στο συλλογικό φαντασιακό ως παιδικός ήρωας!! – φαίνεται ότι δικαιώνει τον χαρακτηρισμό του. Το βιβλίο του Μπάουμ έχει ενηλικιώσει εκατομμύρια αναγνώστες ανά τον κόσμο αλλά δεν κατάφερε να ενηλικιωθεί το ίδιο – και αυτό για τα βιβλία σπανίως θεωρείται προτέρημα.

  Παιδιά, από μυθιστορηματική βιογραφία σε μυθιστορηματική βιογραφία, σας πάω – θα σέβεστε! Ήδη από την αρχή όμως ο συγγραφέας φροντίζει να μας προειδοποιήσει για το ανώφελο και το επισφαλές όλων των βιογραφιών, μυθιστορηματικών ή μη: «Ονόματα, γεγονότα και τόποι δεν έχουν καμία σχέση με ανθρώπους και γεγονότα της πραγματικότητας. Δεν υπάρχει βιογραφική αλήθεια και αν ακόμα υπήρχε, δεν θα ξέραμε τι να την κάναμε» . Ουπς, τι έχουμε εδώ, λογοτεχνία με ψευδώνυμο; Και μάλιστα αναγνωρίσιμο; Ο Μπαμπασάκης σαν άλλος Τάκης Τσουκαλάς, με το δίκιο του θα αναφωνούσε εδώ, «Με ανώμαλους δεν μιλάω!» , γιατί ναι, άλλο όνομα στο βιβλίο, άλλο στη ζωή, άλλο στο facebook… αυτά είναι τρελά πράγματα και καλό είναι να μην γίνονται! Για όνομα του Θεού (που έχει, δεν ξέρω και γω, πόσα ψευδώνυμα)! Κι όμως γίνονται, δεν είναι δα κάτι τόσο κακό. Πολλοί θέλουν να γράψουν σαν τον Πύντσον, απλώς είναι λίγοι εκείνοι που το δοκιμάζουν εμφορούμενοι από το γνήσιο ενδιαφέρον τους προς το έργο του Μεγάλου...

  Τι μετράει τελικά στη λογοτεχνία; Να έχεις συνεχές ή εναλλασσόμενο ρεύμα; Μένοντας κάπου κοντά σε κάποιο «κεντρικό εργοστάσιο» (βλ. μεγάλη λογοτεχνία) αλλά εξασθενίζοντας την τάση μόλις κάνεις να απομακρυνθείς κάπως από αυτό ή μετασχηματίζοντας διαρκώς την ενέργειά σου και μεταφέροντάς την δυνατή και διαυγή πολύ μακρύτερα από την πρωτότυπη πηγή; Ο Ζαν Εσνόζ ανήκει στην δεύτερη κατηγορία, δεν είναι δα και κεντρικό εργοστάσιο, αλλά ξέρει να μετασχηματίζει την γλώσσα, αρκετά καλά ώστε να ηλεκτρίζει τους αναγνώστες του. Στην ελληνική λογοτεχνία δε, έχουμε μόνιμα… πρόβλημα ηλεκτροδότησης, μην το ψάχνετε περισσότερο. Μας έφαγε ο συνδικαλισμός, αδέρφια. Δώσαμε όλα τα φώτα έξω και δεν κρατήσαμε τίποτα. Και μην με κατηγορήσετε για σκοταδισμό, απλώς δεν βλέπουμε την τύφλα μας λογοτεχνικά, ηλίου φαεινότερον!

Upgrade της εμβληματικής ταινίας «Seven» μοιάζει η σειρά «Mindhunter» του David Fincher. Έχω δει το «Seven» πολλαπλάσιες του 7 φορές, παίζω άνετα ξύλο για ένα πλάνο του «Fight club» και γενικά μου αρέσει αυτός ο σκηνοθέτης, γι’ αυτό μην μου την μπαίνετε πολύ γιατί είμαι και λίγο psychopath, προσέξτε την συμπεριφορά σας! «Η συγγραφή είναι μια κοινωνικά αποδεκτή μορφή σχιζοφρένειας» είχε κάποτε πει ο Doctorow του οποίου δεν πολυσυμπαθώ την λογοτεχνία αλλά λατρεύω την παραπάνω φράση. Το αυτό ισχύει και για τους αναγνώστες – οι αναγνώστες είμαστε serial killers. Και δεν εννοώ ότι είναι έγκλημα να μην έχεις διαβάσει Τζόυς, Πύντσον, Ναμπόκοφ, κλπ (είναι και αυτό «έγκλημα», ωστόσο), αλλά ότι μέσα από τις διαδοχικές μας αναγνώσεις, σκοτώνουμε ολόκληρους συναισθηματικούς κόσμους για ένα πολύ σύντομο αίσθημα ευφορίας που πεθαίνει με το τέλος του βιβλίου και πρέπει να επαναλάβουμε εξακολουθητικά το έγκλημα ενώ παράλληλα πηγαίνουμε αδιάφοροι και στο σουπερμάρκετ να αγοράσουμε ντομάτες (ζο...

Ο συγγραφέας είναι στρουκτουραλιστής και γω τον μόνο διασκεδαστικό στρουκτουραλισμό που γνώρισα στη ζωή μου είναι τα τουβλάκια της lego! Δεν μπορούσα με τίποτα όμως να αντισταθώ σ’ αυτόν τον πιασάρικο τίτλο. Ούτε και στο θέμα του που με απασχολεί συστηματικά και προοδευτικά εδώ και χρόνια. Στις μέρες μας η τραγικότητα στην ειρωνεία έχει μετατοπιστεί επιτυχώς στην τραγικότητα στην λογοτεχνία· αλλά αυτό είναι θέμα μιας κάποιας άλλης ανάρτησης. Για την ώρα ας επικεντρωθούμε στην ειρωνεία. Η ειρωνεία είναι κάπως σαν τους αρχάριους που κάθονται σε ένα τραπέζι πόκερ: «Αν μέσα στα πρώτα πέντε λεπτά δεν μπορείς να ανακαλύψεις ποιο είναι το θύμα του τραπεζιού, τότε το θύμα είσαι εσύ»! Το ’πιασες το υπονοούμενο; «…Όπως στην ειρωνεία που ένα υπονοούμενο πρέπει πάντα να εντοπιστεί, να αναγνωριστεί και να ερμηνευτεί» . Αν λοιπόν δεν μπορείς να ανακαλύψεις εγκαίρως ποιο είναι το θύμα της ειρωνείας τότε πιθανότατα είσαι εσύ το θύμα της. Είναι όμως εξαιρετικά δύσκολο να περιγράψεις την περίπλοκη...

Ξέρω, κάποια στιγμή θα δηλητηριαστώ από τα ίδια μου τα λογοπαίγνια και θα πεθάνω αλλά μόλις είδα το όνομα του συγγραφέα δεν μπόρεσα να αποφύγω να κάνω την σύνδεση. Ο ήλιος είναι καυτός, η σκόνη κατακάθεται στο λαιμό σου, η ερημιά κατατρώει την ψυχή σου – καλώς ήρθατε στην Κόλαση... «μέσα σε μια κοινότητα ανθρώπων που ένιωθαν σαν στο σπίτι τους στη ζοφερή και τρομακτική γη που εκτεινόταν τώρα γύρω του, ζεστή, ξερή και αμείλικτη προς τον εαυτό της και τους ανθρώπους που επικαλούνταν ότι την κατείχαν» ! Επειδή και εγώ κατάγομαι από μια επίσης νεκρή καρδιά μιας άλλης Ηπείρου ένιωσα από την αρχή οικεία με το βιβλίο ετούτο. Όμως, δεν πρόκειται να αντέξετε την παράνοια της ανάρτησής μου δίχως αλκοόλ. Φώτη, πιάσε μια μπύρα!

Βασισμένο σε αληθινά γεγονότα· παλιά είχε μια κάποια αξία η φράση όταν την έβλεπα γραμμένη πριν από ταινίες ή βιβλία. Ένιωθες ότι πάνω σε μια αληθινή ιστορία ο εκάστοτε καλλιτέχνης έχει μεταπλάσει αρκούντως δημιουργικά το καλλιτεχνικό του όραμα. Πλέον, έχει καταντήσει ένας ευφημισμός ποιότητας , το βλέπω γραμμένο και τρέχω μακριά ώστε να μην χάσω πολύτιμο χρόνο και χρήμα. Οι βιωματικές ιστορίες του facebook, τύπου «Βοήθησα μια γριούλα στο λεωφορείο που κατάπιε την μασέλα της όταν ο ελεγκτής της ζήτησε το εισιτήριο», κυκλοφορούν πλέον και έξω από αυτό, απλώς με πιο φάνσυ εξώφυλλα και με την «ποιοτική» σφραγίδα κάποιων εκδοτικών. Έκανα μία χιουμοριστική ανάρτηση πρόσφατα στο facebook για το βιβλίο της Τάρα Γουέστοβερ, χωρίς να έχω την παραμικρή διάθεση να το τραβήξω παραπάνω αλλά προέκυψαν πάλι τα συνήθη ζητήματα περί κριτικής, ακρισίας και ικριωμάτων! Έτσι λοιπόν, αποφάσισα να αφηγηθώ τα πράγματα όπως έγιναν. Το memoir που ακολουθεί βασίζεται σε αληθινά γεγονότα.

  Τώρα που η επίλεκτη μονάδα δράσης με την ονομασία «Μαύροι Πάνθηρες» βγήκε στους δρόμους το βιβλίο αναμένεται να κάνει τρελές πωλήσεις. Οι ΖΗΤΑδες το ζητάν απελπισμένα, γαμιέται η ΔΙΑΣ μπροστά στα ταμεία των βιβλιοπωλείων και τα ΜΑΤ κάνουν check στα ηλεκτρονικά καλάθια αγορών. Ενώ και ο δολοφόνος του Αλέξη Γρηγορόπουλου δήλωσε ενθουσιασμένος ότι σαν βγει απ’ αυτή την φυλακή αυτό το βιβλίο θα τον περιμένει για να περάσει λίγες δημιουργικές ώρες σε ελεύθερα πλέον κάμπινγκ και κοντινές παραλίες! Το βιβλίο του Γουίνσλοου όμως δεν είναι ένα βιβλίο για μπάτσους – ούτε και ένα βιβλίο για μπάτσους. Είναι κυρίως ένα βιβλίο επισφαλές, όπως αξίζει να είναι η μεγάλη λογοτεχνία. «Ο κόσμος δεν έχει ιδέα τι κοστίζει μερικές φορές ο αγώνας για την ασφάλειά του, ευτυχώς που δεν έχει, δηλαδή. Μπορεί να νομίζει πως θέλει να ξέρει, μπορεί να λέει πως θέλει να ξέρει, αλλά δεν ξέρει». Λοιπόν, έχετε το δικαίωμα να παραμείνετε σιωπηλοί κατά την διάρκεια της ακόλουθης ανάρτησης· οτιδήποτε πείτε ...

Πριν λίγες εβδομάδες βαλθήκαμε όλοι εκστασιασμένοι να γερνάμε τους εαυτούς μας μέσω της εφαρμογής FaceApp – αγνοώντας πόσο γερασμένοι μοιάζουμε ήδη πέφτοντας θύματα τέτοιων ηλιθιοτήτων – και σκέφτηκα ασυνείδητα διάφορα πρόσωπα καλλιτεχνών που μένουν στο συλλογικό φαντασιακό είτε με μία γερασμένη είτε με μία νεανική μορφή (που την ενισχύουν και άλλα χαρακτηριστικά). Θυμηθείτε για μια στιγμή τις φωτογραφίες των συγγραφέων στα αυτιά των βιβλίων.   Υπάρχει κάποιος λόγος που επιλέγονται όσες επιλέγονται. Κάποιοι σύγχρονοι βάζουν όσες (νομίζουν ότι) τους κολακεύουν, αλλά τα πορτραίτα των πιο παλιών και κλασικών συγγραφέων έχουν μια δεδομένη μορφή είτε γιατί δεν υπάρχει άλλη διαθέσιμη φωτογραφία τους είτε γιατί όταν βγήκε ένα σπουδαίο βιβλίο ήταν έτσι και παρέμειναν αιωνίως έτσι είτε για άλλους λόγους. Έτσι, έχουμε παντοτινά,   έναν νεαρό Πεσσόα, έναν θλιμμένο Κάφκα, έναν μουσάτο Μέλβιλ, έναν μεσήλικα Ναμπόκοφ, κλπ. Για μένα λοιπόν, χρόνια τώρα, ο καλλιτέχνης Ντέιβιντ Λυντ...

Επιτέλους ανάσταση! Περιμένετε, δεν είναι αυτό που νομίζετε. Μιλάω για το επίμετρο – ναι, θα ξεκινήσω από το τέλος, υπάρχει πρόβλημα; –, ένα επίμετρο μεστό και ουσιώδες που, ευτυχώς Παναγιά μου, δεν κουβαλάει τα συνήθη συγγραφικά και διανοητικά κόμπλεξ κάθε αλλοπαρμένου γραφιά και επίσης δεν είναι μια ή δυο σελίδες έτσι ώστε να αναιρεί την ίδια του την ύπαρξη. Μπράβο λοιπόν στην Ελένη Κεχαγιόγλου που απογείωσε με το επίμετρό της ένα μέτριο αν και αρκετά ενδιαφέρον βιβλίο. Γιατί ομολογώ ότι χωρίς αυτό όλα θα ήταν πιο άνοστα και ίσως δεν θα ήμασταν τώρα εδώ να τα συζητάμε. Είχα την έμπνευση να το διαβάσω καταμεσής της ανάγνωσης, και εκείνο με τη σειρά του είχε την δύναμη να με κρατήσει ζωντανό σε μία σχετική αναγνωστική εγρήγορση, που λίγες στιγμές νωρίτερα, νόμιζα ότι είχε ήδη αρχίσει να πνέει τα λοίσθια. 

Δεν περίμενα ποτέ ότι θα το έλεγα αυτό αλλά είναι ένα από τα καλύτερα βιβλία αυτοβοήθειας που έχω διαβάσει! Βέβαια το παράδοξο είναι ότι ποτέ δεν διαβάζω βιβλία αυτοβοήθειας, αρά πώς στο καλό προβαίνω σε κριτικές αποτιμήσεις αυτών; Συνήθως τα περισσότερα βιβλία αυτοβοήθειας περιέχουν (ακατανόητες) πρακτικές συμβουλές για αφηρημένες έννοιες. Είναι πιο εύπεπτα για τους αναγνώστες έτσι. Όμως και ένα βιβλίο με τίτλο «Πως να καταπολεμήσετε την δυσκοιλιότητά σας» δεν αποτελεί ένα καθαρόαιμο βιβλίο αυτοβοήθειας; Σαφέστατα θα άφηνε ικανοποιημένους μερικούς ελάχιστους δυσκοίλιους αναγνώστες, αλλά θα απογοήτευε εκείνους τους «δυσκοίλιους» που σχεδόν πάντα παραβλέπουν ότι η λέξη «αυτοβοήθεια» προϋποθέτει σοβαρή ενασχόληση με τον εαυτό σου. Επίσης, οι συγγραφείς που ξέρουν πώς να χέζονται στο χρήμα, έμαθαν ότι εκείνο που ζητά το κοινό είναι πνευματική διάρροια και όχι αναγνωστική δυσκοιλιότητα. Τέλος πάντων, πάρτε ένα κομμάτι μπλε βελούδο να σκουπιστείτε για να πάμε παρακάτω. 

Το βιβλίο ξεκινάει με την φράση, ακολουθούμενη από μια άνω τελεία – σαν μια ένδειξη επιφύλαξης και σαστιμάρας που αστράφτει στα μάτια του αναγνώστη – «Φαίνεται παράδοξο» . Και αυτή είναι αρκετή κριτική για αυτό το βιβλίο. Ίσως και για κάθε βιβλίο εδώ που τα λέμε, μιας και η κριτική πάντα θα φαίνεται παράδοξη στα μάτια των καλλιτεχνών ή των φερεφώνων τους. «Δύο διάσημοι καλλιτέχνες, περαστικοί από εκεί, έκαναν δυο ταπεινότατες υποκλίσεις στον κριτικό· καθότι φόβος λέγεται ο συντάκτης του βιβλίου καλής συμπεριφοράς για όλους. Όσο ήσαν ακόμη μόνοι τους, τον αποκαλούσαν κουτορνίθι» . Συνήθως προτρέπουν τους νέους συγγραφείς να μην περιγράφουν τα όνειρά τους στα βιβλία τους – δεν είμεθα ελεήμον φροϋδικό παράρτημα εδώ! – γιατί είναι μια συγγραφική ευκολία ελάχιστα ενδιαφέρουσα. Εκείνοι, αντιθέτως, πιστοί στην αταλαντοσύνη τους συνεχίζουν να το κάνουν. Αν όμως θέλεις να το κάνεις, πρέπει να το κάνεις σωστά. Όσα σπαράγματα ονείρων μου κατάφερα να ανακαλέσω κατά καιρούς, ουδέποτε ε...

Υπήρχε η ασαφής εντύπωση σε πολλούς δικούς μας συγγραφείς ότι αν καταφέρουν και παρουσιάσουν τα μέτρια βιβλία τους σε μια τριήμερη σειρά εκδηλώσεων που φέρει τον τίτλο «διεθνής» (όπως είναι η «Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης») τότε θα φούσκωνε και το υπερτροφικό εγώ τους πιστεύοντας ότι κάνουν διεθνή καριέρα πλάι στα μεγαθήρια του χώρου. Βέβαια, όπως έδειξε το πρόσφατο μουσικό μας παρελθόν, η Απόλυτη Θεά Άννα Βίσση ουδέποτε έκανε διεθνή καριέρα, παρά τις αντιρρήσεις που προβάλλουν ακόμα και σήμερα μεσημεριανές κριτικές εκπομπές. Έτσι λοιπόν, εφόσον και η κουτσή Μαρία κατέληξε να παρουσιάζει διεθνώς τα ανοσιουργηματά της, αρχίζει να παρατηρείται τελευταίως μια τάση να περιοριστούν οι παρουσιάσεις στα περίπτερα της ΔΕΒΘ – νομίζω ότι και κάπως έτσι προέκυψε αρχικά και η σύγχυση, θεωρήθηκε ωραία ιδέα βιβλία περιπτέρου να παρουσιάζονται σε μεγαλύτερα λουσάτα Περίπτερα. Ένα λεπτό περιπτερά, δεν γίνεται έτσι η σωστή μπίζνα. Τέλος πάντων, περιμένουμε να γίνουν εκλογές για το αν θα...

Λίγες βδομάδες μετά το Θείο Δράμα όλη η οικουμένη (η Ελλάδα συγκεκριμένα, που ως γνωστόν είναι το κέντρο του κόσμου) περνάει ένα αντίστοιχο κοινωνικό δράμα με λίγο πειραγμένη την σειρά εμφάνισης· αντί της προδοσίας, σταύρωσης, ανάστασης… εδώ έχουμε την σταύρωση, την ανάσταση (για λίγους) και την προδοσία (για τους πολλούς). Και χωρίς γιορτινό τραπέζι, γαμώτη! Εκατοντάδες βιαστές της γλώσσας και της φαντασίας κυκλοφορούν ελεύθεροι ανάμεσά μας και το κράτος δεν κάνει τίποτα γι’ αυτό… ουπς, κάποιο λάθος υπάρχει εδώ. Μήπως όμως το έχουμε παρακάνει με τα λογοπαίγνια; Πριν λίγες μέρες ήμουν σε μια βάπτιση όπου διπλανό κρεοπωλείο έφερε την επιγραφή «Meat the girls»! Προφανώς (μάλλον) ήθελε να δηλώσει ότι το κρεοπωλείο διευθύνουν γυναίκες ή ότι οι αγελάδες είναι τα κορίτσια τους (Κλάρα, Άναμπελ, κλπ) που τα ξέρουν και τα αγαπάνε αλλά με μία προσεκτικότερη ματιά θα μπορούσε να δει κάποιος την υπόρρητη σχέση που θα μπορούσε να έχει αυτό το άσχημο λογοπαίγνιο με το εμπόριο λευκής σαρκός, ...

Κάθε χρόνο μόλις πιάνω στα χέρια μου το πρόγραμμα της ΔΕΒΘ με πιάνει μια τρελή σύγχυση. Σκέφτομαι πάντα το ίδιο· πάρα πάρα πολλές εκδηλώσεις που αδυνατεί να παρακολουθήσει έστω και φευγαλέα ένα μεμονωμένο άτομο. Είναι σαν όταν μπαίνεις σε ένα ζαχαροπλαστείο και μόλις βλέπεις όλα τα γλυκά γύρω σου, λες, θέλω να τα δοκιμάσω όλα! Ξέρεις όμως ότι αν σου δινόταν η ευκαιρία να δοκιμάσεις λίγο από το καθετί, το ξέρεις με σιγουριά αυτό, μην το αρνείσαι, το 80% θα ήταν μπαγιάτικα και με κάτι σάπιες κρέμες φτιαγμένα. Το ίδιο ισχύει και με την Έκθεση Bιβλίου. Πλουραρισμός θα μου πείτε, εσένα τι σε κόφτει; Σωστά, τι με νοιάζει. Θα απαντήσω με έναν στίχο ποιήματος που άκουσα σε μια από αυτές τις μπαγιάτικες εκδηλώσεις, (ακριβώς με αυτή τη σειρά): «...Τρυφό, Μποντλέρ, Ρίο-Αντίρριο!» – κολοκυθόπιτα, σαν να λέμε. Και τα ποσοστά ανεβαίνουν ακόμα περισσότερο όταν μιλάμε για κριτικές βιβλίων. Ας γίνουμε και λίγο μισάνθρωποι με τους κριτικούς, δεν πειράζει. Γιατί με τους Κρητικούς δεν γίνεται, στην...

Συχνά λέγεται ότι κάθε βιβλίο θέλει τον χρόνο του ή ότι θα σε βρει την ώρα που πρέπει. Μπούρδες! Εγώ έτρεξα να το παραλάβω πριν καν μπει στα ράφια του βιβλιοπωλείου. Δεν πρέπει να χάνεις χρόνο με κάτι τέτοια. Η «Πρωτοπορία» απ’ όπου το αγόρασα δεν είχε προλάβει καν να τα ξεπακετάρει, δυο αντίτυπα όλα και όλα, καθότι κάτι εντελώς καινούριο και κάπως παρακινδυνευμένο σαν (άγνωστο) προϊον, όπως μου είπε η υπάλληλος – ε ναι, δεν είναι και Βάσκες για να μοσχοπουλήσει! – πράγμα ανήκουστο για μένα αλλά εφ’ όσον ήμουν ο κάτοχος του ενός αντιτύπου, δεν έκατσα να το συζητήσω περαιτέρω. Μπορεί να άργησα κάπως να τελειώσω την ανάγνωσή του, σύμφωνα και με τους συνήθεις αναγνωστικούς χρόνους που φέρει εντός του ένας εκπαιδευμένος συστηματικός αναγνώστης αλλά λίγο με νοιάζει· ας πληρώσω και πρόστιμο για χάρη του, το αξίζει. «Η αρχή στην οποία βασιζόταν η χρηματική ποινή που επιβάλαμε ήταν πέντε γρόσια για κάθε ρολόι που δεν ήταν ρυθμισμένο σύμφωνα με τα δημόσια ρολόγια της πόλης» . Γι’ αυτό, σ...

Όσο και να έψαχνα πιο ταιριαστό βιβλίο για να ακολουθήσει το προηγούμενό μου , τέτοιο φοβερό βιβλιο-συνοικέσιο αποκλείεται να πετύχαινα – μόνο στο Power of love (of reading)… και πάλι παίζει αυτό! Μία λογοτεχνική ιδιωτική πινακοθήκη μόνο για πάρτη μου (ή πάρτυ μου, όπως βλέπω  να γράφεται συχνά σε διάφορα σχόλια… party is here και ξεσαλώνει εις βάρος της ελληνικής γλώσσας!). Κυρίως όμως ο Περέκ είναι ιδιωτική βιβλιοθήκη, και αν θέλω να είμαι πιο ακριβής είναι ιδιωτικός βιβλιοθηκονόμος. Γιατί τις βιβλιοθήκες πολλοί εμίσησαν, τους βιβλιοθηκονόμους ουδείς! Η πολυετής ενασχόληση του Περέκ με την βιβλιοθηκονομία προσέδωσε στην γραφή του όλα εκείνα τα γοητευτικά χαρακτηριστικά που κάποιοι θαυμάζουμε και με τα οποία κάποιοι άλλοι αγανακτούμε. Σίγουρα και άλλοι βιβλιοθηκονόμοι έγιναν στην πορεία συγγραφείς αλλά κανείς δεν κατάφερε να χειριστεί αυτή την επιστήμη με τόσο καλλιτεχνικό τρόπο. Ask a (random) librarian, τα ίδια θα σου πει! 

«Η τάδε είσαι αρτίστα / κάποιας μεγάλης τέχνης / όμως δεν έμαθες ποτέ / τι είναι καλλιτέχνης» τραγουδούσε αισθαντικά ο NOTISS πίσω στα late 90s. Πολλοί από σας μπορεί να αποφαίνονται ανενδοίαστα για κάποιον καλλιτέχνη «σπουδαίο υποκείμενο είναι και του λόγου του» αλλά ξέρετε άραγε πότε ακριβώς αυτό το υποκείμενο απέκτησε υπόσταση μέσα στον ιστορικό χρόνο; Πότε λοιπόν ένας καλλιτέχνης αισθάνθηκε για πρώτη φορά καλλιτέχνης ; Και πώς στο καλό φθάσαμε σήμερα όλοι μας να θεωρούμαστε καλλιτέχνες και κανείς να μην καταφέρνει να ξεριζώσει αυτόν τον διάολο από μέσα μας; «Εδώ, την προσοχή μας θα συγκρατήσει η διαδρομή του κυρίαρχου προτύπου για τον καλλιτέχνη, όπως εμφανίζεται στον δυτικό κόσμο, τους δύο τελευταίους αιώνες» . Καλλιτέχνες όλου του κόσμου ενωθείτε. Για να μετρήσουμε ποιος την έχει μεγαλύτερη. Την τέχνη. 

Το 21ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης τελείωσε αφήνοντάς μου τις καλύτερες εντυπώσεις αλλά και την χειρότερη δυνατή επίγευση.* Πριν από κάθε προβολή έπαιζαν δύο σποτάκια: ένα του χορηγού, Cosmote TV, και στο άλλο μια σύνθεση εικόνων με ζώα στοχεύοντας να ευαισθητοποιήσουν το κοινό για την κακοποίηση και εκμετάλλευση που βιώνουν ως αποτελέσμα του σύγχρονου τρόπου ζωής. Στο σποτ του χορηγού έδειχνε μια καρέκλα του σκηνοθέτη σε διάφορα σημεία της πόλης, και καλά το σινεμά πάει παντού, έτσι, ένα από τα σημεία που πήγε το σινεμά ήταν και η Βαρβάκειος όπου δίπλα στην καρέκλα σκηνοθέτη βλέπουμε έναν χασάπη να τεμαχίζει ένα ζώο, χωρίς κάποιος να φωνάξει «Cut!», τι κάνουμε εδώ, είστε σοβαροί; Άμα έχεις διαφημιστικό τιμ που όλα τα σφάζει όλα τα μαχαιρώνει , μην φοβάσαι τίποτα. Μπορεί «Όλα [να] είναι έμπνευση» όπως ήταν το μότο του Φεστιβάλ, απλώς η πραγματικότητα απέδειξε ότι η έμπνευση δεν είναι για όλους. 

Αφού είδα κι απόειδα μερικά αξιόλογα (και μη) ντοκιμαντέρ στο 21ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, είπα να τα βάλω εδώ για να τα δείτε και σεις μέσα από τα δικά μου μπιρμπιλωτά μάτια! Είναι τα ποστ που έχω βάλει ήδη στο facebook με κάποιες ίσως μικροπροσθήκες/μικροαλλαγές. Μιλήστε μου και σεις για ντοκιμαντέρ που είδατε και σας άρεσαν ή σας εκνεύρισαν. Μιλήστε για τις συνήθως ηλίθιες ερωτήσεις του κοινού. Μιλήστε για την ψηλομύτικη συμπεριφορά του Φεστιβάλ. Μιλήστε! Οι απόψεις που παρατίθενται είναι άκρως υποκειμενικές και ουδεμία σχέση έχουν με την αντικειμενικότητα.  

Αυτή η προτροπή είναι χρήσιμη όταν θέλουμε να θέσουμε σε λειτουργία το καινούριο μας πλυντήριο ή όταν θέλουμε να συναρμολογήσουμε τα κομμάτια ενός μικρού δικινητήριου αεροπλάνου, μια περίοδο που μας κόλλησε ανεξήγητα και απροσδόκητα το μικρόβιο του μοντελισμού. Όμως, όταν οι οδηγίες χρήσεως αφορούν την ζωή, τότε ανακύπτουν κάτι μικροπροβλήματα με τάσεις γιγαντισμού και προδιαθέσεις γρίφου. Θα φτάσει μια ζωή για να διαβάσουμε τις οδηγίες χρήσεως; Θα είναι επαρκείς οι πληροφορίες έτσι ώστε να εξασφαλίσουν την εύρυθμη λειτουργία της ζωής; Αν αποδειχθούν βαρετές, όπως τόσες και τόσες οδηγίες χρήσεως, μπορούμε να τις παρακάμψουμε και να κάνουμε άμεση χρήση του αντικειμένου, που είναι πάντα το πιο διασκεδαστικό κομμάτι, με μεγάλο κίνδυνο όμως, λόγω της άγνοιάς μας να το καταστρέψουμε πριν καλά καλά μάθουμε να το χρησιμοποιούμε; 

    Όπως λέει ο μέγας Μέλβιλ, «για να γράψεις ένα μεγάλο βιβλίο πρέπει να διαλέξεις ένα μεγάλο θέμα» · και νομίζω ότι ο Γουάλας το βρήκε. Όταν έμαθα ότι έγραψε ένα βιβλίο για την πλήξη, ενθουσιάστηκα. Και τι πιο πληκτικό από την εφορία και τις κρατικές υπηρεσίες, γενικότερα; Έχοντας κάνει τελευταία κάποιες επισκέψεις στον ΟΑΕΔ είδα τα πράγματα στις αληθινές τους διαστάσεις. Και τρόμαξα. «Το θέμα εδώ, σε σχέση με το χρονικό, είναι ότι κατά το διάστημα που εργάστηκα στην Υπηρεσία έμαθα μερικά πράγματα για την πληκτικότητα, την πληροφορία και την άσκοπη περιπλοκότητα. Για το πώς να αντιμετωπίζεις τα μονοπάτια της πλήξης, όπως θα έκανες με μια περιοχή γεμάτη πεδιάδες, δάση και απέραντες ερημιές. Τα έμαθα όλα αυτά διεξοδικά και λεπτομερειακά εκείνη την χρονιά, και έκτοτε διαπιστώνω συνεχώς, στη δουλειά, στη διασκέδαση, στις φιλικές παρέες, ακόμη και στη θαλπωρή της οικογενειακής ζωής, ότι οι ζωντανοί άνθρωποι δεν μιλούν και πολύ για την πλήξη. Για τα κομμάτια εκείνα της ζω...

Η Google θεωρείται μια (ντεμέκ) brave εταιρεία που υποτίθεται ότι θα έφερνε κάτι new μέσα σε έναν χαοτικό διαδικτυακό world ! Και συγκεκριμένα το Google+ – μια ακατανόητη βλακεία, για μένα, που δεν είχε τίποτα το θετικό και καλώς ανακοινώθηκε ότι θα καταργηθεί εντός των επόμενων εβδομάδων. Είναι όμως έτσι τα πράγματα; Όντως δεν είχε κάτι καλό; Η Rosa Mund είναι μια εύστοχη σχολιάστρια ετούτου του μπλογκ – και άλλων πολλών – που συνήθως επιλέγει να επικοινωνεί με ποιητική φωνή στο τέλος πεζών αναρτήσεων (εδώ είναι καθαρά αυτοαναφορική η επισήμανση). Αλλά αυτή η περσόνα είναι δημιουργημένη στο Google+ το οποίο αποφάσισε εντελώς ξαφνικά να αλλάξει την πολιτική του και το πρόσημό του, διαίρει και βασίλευε, λοιπόν. Λυπούμαστε αλλά τα σχολιά σας δεν θα είναι ορατά πλέον στο μπλογκ. Λυπούμαστε που δεν μας βγήκε το επιχειρηματικό σχέδιο. Μεταβείτε αυτοβούλως στο Recycle Bin! Θα χαρούμε να ξανασυνεργαστούμε στο μέλλον μαζί σας. Η Google θα παραμένει πάντα πιστή στις υπηρεσίες των χρησ...

Πολλοί Έλληνες ανάμεσά μας φέρονται αλλόκοτα, γιατί αλλάξανε ανεπανόρθωτα τα γούστα τους – GNTM, Power of love, My style rocks, Συμφωνία των Πρεσπών – όλα αυτά είναι οριακές εμπειρίες των ιδεών που τυραννούν τον χειμαζόμενο μέσο Έλληνα. Πλέον είναι πολύ εύκολο να νιώθεις αλλόκοτος, δέκα λεπτά τηλεόραση (με τις διαφημίσεις) αρκούν. Το δύσκολο είναι να μην νιώθεις αλλόκοτος ή έστω να νιώθεις αλλόκοτα αλλόκοτος όπως οι εφτά φιγούρες που ανθολογούνται σε ετούτο το υπέροχο δοκίμιο. «Το αλλόκοτο δεν είναι έννοια πολιτικώς ορθή, μήτε ανώδυνη. Ο φορέας του αλλόκοτου κινείται αναπόταμα και δεν ξενίζει απλώς – ενδέχεται να λοξεύει επίμονα θέτοντας σε δοκιμασία τις αντοχές της κοινότητας» . Το περιθώριο θέλει ζόρι και κουπί. Τα έχει πει και ο Μπουλάς αυτά, μανάκι.

Όχι μόνο οι σκληροί, και οι μαλακοί παίζουν – ακόμα και οι μαλάκες – το σκάκι δεν κάνει διακρίσεις. Το σκάκι δεν είναι απλώς ένα παιχνίδι· αν για κάποιους δεν είναι ζωή, με τον ολιστικό τρόπο, «Το σκάκι είναι η ζωή» , που το έθετε ο μεγάλος σκακιστ ής Μπόμπι Φίσερ , τότε σίγουρα είναι μέρος αυτής – ένα αρκετά μεγάλο μέρος της, ίσως εντέχνως συγκαλλυμένο αλλά πάντοτε παρόν. Για μένα η σκακιέρα είναι το ομορφότερο σύμβολο, περιορισμού και ανεξαρτησίας ταυτόχρονα. Ένα αυστηρά οριοθετημένο μέρος όπου πάνω του μπορείς να κάνεις άπειρες κινήσεις, λιγότερο ή περισσότερο ελεύθερες. Σύμβολο ανθρώπινης φύσεως! Και αν αποζητάτε μια πιο εύστοχη μεταφορά ας σας την δώσει ο Γουίλλιαμ Φώκνερ – δεν το περιμένατε αυτό, έτσι; «Αν κάτι αντικατοπτρίζει και ακολούθως πιστοποιεί ολάκερο το ανθρώπινο πάθος, την ελπίδα και την τρέλα, τότε αυτό το κάτι δεν μπορεί ποτέ να είναι σκέτο παιχνίδι» . Παίζουν τα λευκά. Ματ σε 951 λέξεις. 

Πριν δέκα μέρες μπήκε ο νέος χρόνος και όσοι δεν έχετε διαβάσει ποτέ σας Μέλβιλ, νομίζω ότι ήρθε ο καιρός να τον βάλετε στο πρόγραμμα. Πώς θα σας φαινόταν όμως αν υπήρχε ένα Ημερολόγιο Μέλβιλ όπου θα μπορούσατε να σημειώνετε στην κάθε ξεχωριστή μέρα, την υπενθύμιση «Να διαβάσω Μέλβιλ!», σαν ενοχλητική επίπληξη στον τεμπέλη εαυτό σας; Εγώ, προσωπικά, το βρίσκω τέλειο! Την ιδέα για την υλοποίηση αυτού του ημερολογίου έκανε πράξη ο Σ.Μ.Ε.Δ. (Σύλλογος Μεταφραστών-Επιμελητών-Διορθωτών) και εντελώς αναπάντεχα έκανε και ποδαρικό στην νέα αναγνωστική μου χρονιά. Ημερολόγιο Μέλβιλ όμως χωρίς λογοτεχνία δεν παίζει, κι έτσι, μέρος αυτής της έκδοσης είναι και ένα υπέροχο διήγημα που πρωτοδημοσιεύτηκε στο Harper’s Magazine τον Απρίλιο του 1855 και μεταφράζεται (νομίζω) πρώτη φορά στα ελληνικά. Γι’ αυτό σας λέω, αν καταφέρετε να βρείτε το ημερολόγιο, αναγκαστικά θα διαβάσετε Μέλβιλ και θα σας μείνει και το ημερολόγιο άθικτο αφού δεν θα χρειαστεί να επιπλήττετε εκεί μέσα τους εαυτούς σας!

On such a winter's day... γιατί το ψιλοδαγκώσαμε με το τελευταίο κρύο και θα άξιζε, θαρρώ, να κάνουμε μερικά ζεστά όνειρα – αν όχι σήμερα, πότε; Ένα πολύ αγαπημένο μου πρόσωπο συνηθίζει εδώ και χρόνια να κάνει διακοπές το καταχείμωνο (το δικό μας), πηγαίνοντας σε τροπικά μέρη, μαυρίζοντας, πίνοντας κοκτέιλ, γενικά πηγαίνοντας κόντρα σε ό,τι του επιβάλλεται ασυναίσθητα από τις συμβατικότητες της τυχαιότητας της φυλής του. Δεν πρόκειται όμως για επιφανειακή εκκεντρικότητα, για στείρα επίδειξη, τύπου «Θα πάω Χριστούγεννα Μπαλί να σκάσουν όλα τα τσόκαρα του Κολωνακίου». Το ίδιο κάνει και ο Πύντσον τόσα χρόνια μέσα από την λογοτεχνία του. Πάει εκεί που πάει, όχι απλώς γιατί μπορεί, αλλά γιατί είναι η φιλοσοφία του, ο τρόπος του να αντιλαμβάνεται και να κατανοεί τον κόσμο. «Αυτός ο πίνακας που είχε ο Ντοκ απεικόνιζε μια ανύπαρκτη παραλία στη Νότια Καλιφόρνια – φοίνικες, γκομενίτσες με μπικίνι, σανίδες του σερφ, και όλα τα σχετικά. Τον σκεφτόταν σαν παράθυρο από το οποίο μπο...