Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

Ένα μήλο την ημέρα

Εν αρχή ην ο λόγος του επιχειρηματία-δημιουργού∙ τι φρούτο κι αυτό! Επιχειρηματίας γεννιέσαι ή γίνεσαι; Στην Ελλάδα, σίγουρα γεννιέσαι, το ξέρουν όλοι αυτό – μέχρι να πεθάνεις στην ψάθα (με ελάχιστη κατανάλωση 50 ευρώ… με συγχωρείτε, παρασύρθηκα σε λάθος συμπεράσματα). Ζήσε τον μύθο (του επιχειρηματία) στην Ελλάδα! «Ο αυτοδημιούργητος επιχειρηματίας είναι ένα μιντιακό προϊόν, ένα πολιτιστικό εμπόρευμα διαμορφωμένο συλλογικά, από μια πλειάδα δρώντων που όλοι τους επιδιώκουν την εξυπηρέτηση των ιδιαίτερων συμφερόντων τους». Περισσότερο από μια ιδέα, όπως θα λέγαμε χαριτολογώντας, ο επιχειρηματίας που αναλύεται σε αυτό το δοκίμιο, είναι μια εικόνα, που την προσκυνούν οι πιστοί της χωρίς πολλές αντιρρήσεις – αν κάποιες φορές μάλιστα δακρύζει τεχνηέντως, τότε ακόμα πιο έντονο το αίσθημα εσωτερικής εγγύτητας (και εξωτερικής χρηματοδότησης). «Όπως και κάθε άλλη εταιρεία, η Apple δεν συνιστά εκ του μηδενός δημιουργία». Κενοτομίες
 
Σίγουρα τα προϊόντα της Apple είναι τεχνολογικά θαύματα που δεν έχουν προηγούμενο και αξίζουν κάθε ευρώ της αξίας τους, και όποιος έχει αντίρρηση ας μιλήσει τώρα αλλιώς ας σωπάσει για πάντα (πέφτοντας από την ταράτσα): «Η διαφορά ισχύος ανάμεσα στους κολοσσούς του ψηφιακού κλάδου και στους προμηθευτές τους είναι χαώδης και καθίσταται απτή αν ρίξουμε μια ματιά στα στοιχεία σχετικά με τα ποσοστά της συνολικής παραγόμενης αξίας που καρπώνεται κάθε κατηγορία εταιρειών: Κατά το ξέσπασμα της υπόθεσης με τις αυτοκτονίες, η Apple καρπωνόταν το 58,5% της τιμής πώλησης ενός iPhone, τη στιγμή που το κόστος παραγωγής στην Κίνα άγγιζε μετά βίας το 1,8% της ίδιας τιμής». Αλλά εδώ δεν είμαστε για να πλήξουμε το κύρος της συγκεκριμένης εταιρείας μιας και το μήλο κάτω από την μηλιά θα πέσει, και ο συγγραφέας Αντονί Γκαλουτσό ασχολείται πρωτίστως με το δέντρο (στην προκειμένη με την μυθοποιημένη περσόνα του Στιβ Τζομπς) και στην συνέχεια με ολόκληρο το δάσος, αυτό που αποκαλεί στο δοκίμιό του, ο μύθος του αυτοδημιούργητου επιχειρηματία. 
 
[…] «Πολύ συχνά έχουμε την εντύπωση πως ο ίδιος προΐστατο μονάχα μιας μικρής ομάδας καλοπληρωμένων μηχανικών, εφόσον η εταιρεία του δεν είχε καμία άμεση σύνδεση με κάποια μάζα βιομηχανικών εργατών. Εντούτοις, οι Macintosh και τα iPhone είναι εξίσου υλικά αντικείμενα με τους σωλήνες και τις δοκούς από χάλυβα, εφόσον η παραγωγή ηλεκτρονικών συσκευών απαιτεί μια γιγαντιαία διαδικασία εξόρυξης, κατασκευής και συναρμολόγησης. Μέσα σ’ έναν κόσμο, όμως, όπου οι εφοδιαστικές αλυσίδες είναι τόσο περιπεπλεγμένες και πολυπλόκαμες, δημιουργείται η εντύπωση ότι ο Τζομπς είναι ένας “καθαρός” δημιουργός, τα προϊόντα του οποίου συνιστούν απλά και μόνον άυλες απορροές του πνεύματός του. Ουσιαστικά, έχουμε εδώ να κάνουμε με την κλασική ανάλυση περί του φετιχιστικού χαρακτήρα του εμπορεύματος: Η συγκεκριμένη εργασία διαθλάται μέσα σ’ ένα σύμπαν άπειρων εμπορευματικών μεσολαβήσεων, σε βαθμό που τα υλικά αντικείμενα καταλήγουν να εμφανίζονται ως μια μορφή φαντασμαγορίας. Κομμάτι της φαντασμαγορίας αυτής είναι, βέβαια, κι ο μύθος του αυτοδημιούργητου επιχειρηματία».
 
Ο συγγραφέας που «βασικό ερευνητικό του αντικείμενο είναι η ιστορία κι οι διάφορες εκφάνσεις του φαντασιακού της κοινωνίας της κατανάλωσης» γράφει ένα πολύ αξιόλογο δοκίμιο και ευελπιστώ να διαβάσω και τα υπόλοιπα έργα του αν και εφόσον βρουν τον δρόμο της ελληνικής έκδοσης. Στο συγκεκριμένο δοκίμιο ο Γκαλουτσό, ανασυνθέτει – με τεχνολογικούς όρους – την μεσσιανική περσόνα που εκπηγάζει από την ρομαντική λογοτεχνική παράδοση, φιλτράρεται μέσα από την ηθική του χαρακτήρα και την επιβολή του self-made man, για να καταλήξει αστραποβολούσα από τα φώτα της συνεχούς προβολής που τυφλώνει και αποπροσανατολίζει. Ο Τζομπς ως η τελευταία (με τον επίλογο του βιβλίου να αφιερώνει λίγα λόγια στον Έλον Μασκ που φαίνεται να παίρνει την σκυτάλη) και χαρακτηριστικότερη εκδοχή του μύθου του αυτοδημιούργητου επιχειρηματία, αναλύεται διεξοδικά από τον συγγραφέα, κυρίως για τους πονηρούς τρόπους και τα αθέμιτα κόλπα μέσα από τα οποία δημιουργείται αυτός ο μύθος, είναι απλά τα πράγματα, αν δεν ήταν ο Τζομπς θα ήταν κάποιος άλλος, μην παραμυθιάζεστε. «(…) προσπαθήσαμε να δείξουμε, χρησιμοποιώντας το παράδειγμα του Στιβ Τζομπς, ότι, παρά τα όσα ισχυρίζεται η ρητορική περί αυτοδημιούργητης ιδιοφυΐας, ο επιτυχημένος επιχειρηματίας υπήρξε πάντοτε κληρονόμος: μιας γεωγραφικής κατάστασης, μιας οικονομικής θέσης, ενός κοινωνικού πλαισίου ή κάποιου πολιτιστικού κεφαλαίου. Μπορούμε, πλέον, να προσθέσουμε ότι είναι πάντοτε κληρονόμος κι ενός συστήματος κοινωνικών διακρίσεων»
 
Υπάρχουν χιλιάδες χαζά βίντεο από εδώ και από εκεί που σου λένε ότι το μόνο που σε κρατάει από το να γίνεις πλούσιος είσαι εσύ ο ίδιος – 50 ευρώ! Είναι η έλλειψη βούλησης που σε φρενάρει και όχι εκείνη των χρημάτων (και άλλων σημαντικών συστατικών). Μπορεί όσα περιγράφονται στο βιβλίο να τα έχετε ήδη ξαναδιαβάσει και να τα γνωρίζετε από άλλα αναλυτικότερα και δυσκολότερα κείμενα αλλά νομίζω ότι αυτό που κάνει ο συγγραφέας εδώ είναι μια αρκετά καλή προσπάθεια και αξίζει την προσοχή σας. Με «διδακτικό αντικείμενο τις Κουλτούρες της κατανάλωσης και τις νέες στρατηγικές της αγοράς» ο Γκαλουτσό γράφει ένα προσιτό και εύπεπτο δοκίμιο που δεν στερείται βάθους. Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Μάγμα» σε μετάφραση του Νίκου Ν. Μάλλιαρη. Όσοι πάλι προτιμάτε την μυθοποίηση από την απομυθοποίηση χαλαρώστε με iTunes. 
 
[…] «Η ρητορική περί αξιοκρατίας συνιστά έμμεση καταγγελία των ανάξιων. Η συγκεκριμένη λογική θεωρεί αυτονόητο πως οι “αποτυχημένοι”, οι άνεργοι κι οι φτωχοί είναι επίσης self-made. Δεν ευθύνονται, βέβαια, για το πού γεννήθηκαν, είναι εντούτοις υπεύθυνοι γι’ αυτό που έγιναν στη ζωή τους. Για να εξέλθουν από την υλική τους κατάσταση, πρέπει να τους καταστήσουμε υπεύθυνους του εαυτού τους – πρέπει να τους κάνουμε ν’ αλλάξουν στάση απέναντι στην εργασία κι όχι ν’ απαλύνουμε τις συνέπειες των αποτυχημένων τους επιλογών μέσω της κοινωνικής πρόνοιας. Η ρητορική της αξιοκρατίας αρνείται πως το άτομο καθορίζεται καθ’ οιονδήποτε τρόπο – σεξουαλικό, κοινωνικό ή φυλετικό. Η διαδρομή μας στη ζωή συνιστά μια απολύτως ατομική υπόθεση, εφόσον η ιδιαίτερη πορεία του καθενός μας μπορεί να εξηγηθεί μονάχα από τις ίδιες τις πράξεις και τις επιλογές μας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα εν προκειμένω είναι ο μιντιακός εγκωμιασμός των Αφροαμερικανών διασήμων που “πέτυχαν”, καθώς χρησιμεύει για να απωθείται κάθε κριτική σχετικά με τον δομικό ρατσισμό της αμερικανικής κοινωνίας. Στην κοινωνιολογική φιλολογία ο όρος tokenism περιγράφει την απλά συμβολικού τύπου ένταξη μειοψηφικών ομάδων στο κοινωνικό σύνολο με σκοπό την απόσειση κάθε κατηγορίας περί διαιώνισης των εναντίον τους διακρίσεων». 
 

Σχόλια

«A good reader, a major reader, an active and creative reader is a rereader»

En passant

  Το «Αν πασάν» είναι ένας σκακιστικός κανόνας, περιθωριακός και άγνωστος αλλά ιδιαιτέρως αποτελεσματικός και σημαντικός. Στις αρχικές τους κινήσεις, τα πιόνια έχουν το δικαίωμα να κινηθούν ένα ή δύο τετράγωνα μπροστά. Αν επιλέξουν να κινηθούν δύο τετράγωνα μπροστά και ένα αντίπαλο πιόνι βρίσκεται σε τέτοια θέση ώστε να μπορούσε να το αιχμαλωτίσει αν το πιόνι που κινήθηκε δυο τετράγωνα αποφάσιζε να κινηθεί μόνο ένα, τότε, έχει το δικαίωμα να το αιχμαλωτίσει και σε αυτή την περίπτωση που κάνει δύο βήματα. Έχουμε δηλαδή, αν πασάν... αιχμαλωσία εν τη διελεύσει. Είναι δυσνόητο στην περιγραφή αλλά αρκετά ξεκάθαρο στην πράξη. Βέβαια, όταν είσαι αρχάριος σκακιστής και το συναντήσεις πρώτη φορά σε ηλεκτρονική παρτίδα, τότε πείθεσαι ότι κάποιο «bug» έχει η ιστοσελίδα, ότι σε χακάρανε ή ότι άρπαξες όλες τις ιώσεις του κυβερνοχώρου. Τα βιβλία του Ναμπόκοφ, μου προσφέρουν την ισχυρή εντύπωση ότι αποτελούν ένα συνεχές λογοτεχνικό en passant, σε αιχμαλωτίζουν εν τη διελεύσει.

Αποδοχή cookies

«Ευτυχώς, αν θέλει κάποιος να βρει μεστές απόψεις για καλά βιβλία, υπάρχουν ήδη πολύ αξιόλογα βιβλιοφιλικά μπλογκ, όπως το κορυφαίο, του Librofilo ή το αγαπημένο του, του Μαραμπού» . Να ξέρετε ότι όταν μου δίνουν γλυκό, έστω και σε μορφή βιβλίου, το αποδέχομαι αμέσως. Επίσης, να ξέρετε ότι ενίοτε μπορεί να γράφω για βιβλία που δεν έχω διαβάσει, όλοι το κάνουμε αυτό, απλώς οι περισσότεροι εντελώς αποτυχημένα, αλλά ποτέ δεν γράφω για βιβλίο που δεν μου άρεσε προφασιζόμενος το αντίστροφο∙ όλοι το κάνετε και αυτό, απλώς οι περισσότεροι εντελώς αποτυχημένα. Το βιβλίο είναι δώρο της συγγραφέα, καλής διαδικτυακής φίλης, και η άποψή μου για αυτό ολότελα υποκειμενική – ξέρω, απανωτά σοκ! – και ουδεμία σχέση έχει με την αντικειμενική κριτική που από καιρό θα έπρεπε να γίνει αντικείμενο κριτικής, τουλάχιστον στην Ελλάδα. Από το να μασήσω τα λόγια μου, θα προτιμήσω τα μπισκότα. «Όχι πως δεν ήταν επηρεασμένος και από το ιστολόγιο «Πιπέρι και σπασμένες γραμμές» με τις λαχταριστές αναρτήσεις σχετικά ...

Σαν ναυαγοί, σαν ροβινσώνες

Ο βιασμός ενός βιβλίου και ενός συγγραφέα γίνεται με τις διασκευές . Συγγραφείς μεγάλου βεληνεκούς και εξαιρετικού κύρους όπως ο Ντάνιελ Ντιφόου, ο Ρόμπερτ Στήβενσον, ο Ιούλιος Βερν και ο Τζόναθαν Σουίφτ (με την ευκαιρία, να ξαναπώ ότι «Τα ταξίδια του Γκιούλιβερ» είναι ένα από τα καλύτερα βιβλία. Δεν είναι απλώς ένα από τα καλύτερα βιβλία του είδους· ή του 18ου αιώνα· ή της αγγλοσαξονικής λογοτεχνίας. Πέρα από κάθε είδους περιορισμό, τροπικό, χρονικό ή χωρικό, το βιβλίο του Σουίφτ είναι ένα από τα καλύτερα βιβλία που έχουν γραφτεί επί γης) αντιμετωπίζονται από το αναγνωστικό συγγραφικό φαντασιακό σαν μικρομέγαλοι συγγγραφίσκοι που είχαν κόλλημα με την παιδική ηλικία και ανακλύκλωναν απλοϊκές ιστορίες που δεν πρέπει να διαβάζονται μετά τα δώδεκα – λες και το να είσαι παιδί είναι ιδιότητα μόνο ενός παιδιού. Κούνια που σας κούναγε! 

100% cotton

Μπορεί τον τελευταίο χρόνο να δουλεύω στον τριτογενή τομέα παραγωγής και συγκεκριμένα σε στεγνοκαθαριστήριο – φροντίζοντας να μην τα κάνω μούσκεμα με τα ρούχα… ενώ τα κάνω μούσκεμα! – και να χαζεύω στα ταμπελάκια τι ποσοστό επί τοις εκατό βαμβάκι περιέχουν – πολυεστέρα, κερδάμε! – αλλά υπήρξαν σκληρές εποχές που δεν βελτιώθηκαν και ιδιαίτερα για πολλούς ανθρώπους, που για 100% βαμβάκι πληρωνόσουν ένα υποπολλαπλάσιό του και θα έπρεπε να λες και ευχαριστώ από πάνω. «Η αχαριστία αποτελεί συστατικό στοιχείο του χαρακτήρα των ανθρώπων σε τέτοιο βαθμό, που είναι προτιμότερο να τη θεωρεί κανείς προκαταβολικά δεδομένη και να μη στενοχωριέται» . Εδώ το ίδιο σου το πλυντήριο δεν είναι αξιόπιστο (στους χρόνους) και δεν λέει την αλήθεια, γιατί περιμένεις να το κάνουν οι άνθρωποι;

The Elephant Man

Υπάρχει ένας ελέφαντας στο δωμάτιο – όχι ρε, δεν εννοώ εσάς, φάτε ελεύθερα όσο θέλετε! – και αυτός δεν είναι άλλος από τον ίδιο τον άνθρωπο. Οξύμωρο, καταλαβαίνω, αλλά στο περίκλειστο δωμάτιο που είναι ο κόσμος ολάκερος, αν θες να παραμένεις ανθρώπινος πρέπει να έχεις καρφωμένα τα μάτια σου στον ελέφαντα. «–Είναι επειδή, με τον τρόπο που ο κερατάς σου παρουσιάζει τα πράγματα, παραέδινε την εντύπωση ότι έφτυνε κατάμουτρα το είδος για το οποίο πέθανε ο Κύριός μας. Δεν είχες την αίσθηση ότι υπέγραφες υπέρ των ελεφάντων αλλά εναντίον των ανθρώπων» . Διαβάζω το βιβλίο του Ρομαίν Γκαρύ περίπου από τον Ιούλιο, κυρίως επειδή τα μεγάλα βιβλία τα διαβάζω τραπεζίως , δηλαδή ανάμεσα σε άλλα μικρότερα αναγνωστικά γεύματα (και τις τελευταίες μέρες και κυριολεκτικά)∙ αλλά αυτό δεν με ενοχλεί καθόλου γιατί υπήρξε ένα από τα καλύτερα βιβλία που διάβασα τα πολλά τελευταία χρόνια, και αν δεν ανανέωσε την πίστη μου στον άνθρωπο, τουλάχιστον ανανέωσε εκείνη στο μυθιστόρημα: «ο καθείς και οι ελέφαντές του, ...

Βαρύ περιστατικό

Συγγραφείς με χιούμορ δεν χαίρουν ιδιαίτερης εκτίμησης, θεωρώ, από το αναγνωστικό κοινό. Ποιος ξέρει πόσα ελαττώματα πασχίζει να κρύψει πίσω από αυτό, θα σκέφτονται, και δεν μπορεί, κάποιο ελάττωμα θα έχει να κάνει σίγουρα και με την συγγραφή. Επίσης το χιούμορ αξιώνει ευφυΐα και το κοινό δεν θέλει να περνιέται για ηλίθιο. Ο Άμπροουζ Μπιρς με τις διάσημες σατιρικές ιστορίες του και τα σκωπτικά λήμματα θα μπορούσε να θεωρηθεί ένας τέτοιος∙ καλός για να χαμογελάμε πού και πού, μας κάνει ενίοτε και τον έξυπνο, αλλά δεν πειράζει, καλή καρδιά. Ίσως να ήταν έτσι – αν και δεν συμμερίζομαι καθόλου αυτή την άποψη – αν δεν έγραφε τα διηγήματα από τις εμπειρίες του στον Αμερικανικό Εμφύλιο. Σκλάβος του για πάντα!    

Ασκήσεις μνήμης

  Τις ασκήσεις ύφους τις κατέκτησε σε βαθμό που λίγοι συγγραφείς φτάνουν , με τις ασκήσεις μνήμης όμως κανείς άνθρωπος δεν τα βγάζει εύκολα πέρα. Όλοι μας γράφουμε autofiction από 8 χρονών – Περιγράψτε μας τα πιο ωραία σας Χριστούγεννα – τα νεύρα μου! Το autofiction πλέον μοιάζει να είναι ένας ευφημισμός για να αποδεχόμαστε κάποιες συγγραφικές μετριότητες ως κάτι παραπάνω από αυτό που είναι. Είναι προσβολή να θεωρείς ότι ο Τζόυς ή ο Σελίν (που επιτέλους σε λίγες μέρες θα εκδοθεί το «Θάνατος επί πιστώσει»∙ Γκάλοπ: ποιο άργησε περισσότερο; Το Μετρό Θεσσαλονίκης ή το βιβλίο του Σελίν;) έγραψαν autofiction. Το ίδιο ισχύει και για τον Καλβίνο στη συγκεκριμένη συλλογή. Δεν θα ξεχάσουμε και αυτά που ξέρουμε! «Μόνο πετώντας πράγματα μπορώ να βεβαιωθώ πως ακόμα δεν έχει πεταχτεί κάτι από μένα, κάτι που ίσως να μην είναι ούτε και θα είναι για πέταμα» .  

Kinds of kindness

Τα περισσότερα μαγαζιά έχουν ήδη στολίσει με ελλειμματικό γούστο, οι κουραμπιέδες άρχισαν να ανταγωνίζονται τα μελομακάρονα – και τα δυο μαζί την Dubai chocolate –, η Black Friday με τις ασυναγώνιστες τιμές της θα κοντράρει στα ίσα την αληθινή ύπαρξη του ΑΙ Βασίλη, ο καιρός προσπαθεί να τα βρει με τον απορυθμισμένο θερμοστάτη του και γενικά είμαστε μια ωραία ατμόσφαιρα είμαστε. Και μέσα σε όλα αυτά, οι δημοσιογράφοι, οι αθλητές, η εκκλησία, τα ιδρύματα, οι πολιτικοί (που είναι για τα ιδρύματα) θα δείξουν το καλοσυνάτο πρόσωπό τους στους ταλαίπωρους ετούτου του κόσμου. Και μην ξεχνάμε, ότι κυρίως τα Χριστούγεννα είναι για τα παιδιά – και για όλα εκείνα που γιόρταζε η πρόσφατη «Παγκόσμια Ημέρα κατά της Κακοποίησης των παιδιών». «Πάντοτε, τα Χριστούγεννα έβγαζαν στους ανθρώπους τον καλύτερο αλλά και τον χειρότερο εαυτό τους».    

Δεύρο έξω

Επιτέλους ανάσταση! , λένε συγγενείς και φίλοι όταν μας βλέπουν να ξεπροβάλουμε στον κόσμο. Είναι τέλος Μαρτίου και σίγουρα όλοι οι εγχώριοι εσωστρεφείς μαζεύουν δυνάμεις για το πασχαλινό τραπέζι που πλησιάζει έτσι ώστε να μην νιώθουν πιο άβολα από το αρνί. Έμαθαν πια με πολύ κόπο ότι δεν ισχύει απόλυτα αυτό το Ό,τι δεν μπορείς να αποφύγεις, τουλάχιστον απόλαυσέ το και «ξέρουν ότι το ωραιότερο, το πιο ανακουφιστικό πράγμα που μπορεί να σου τύχει είναι να ακυρωθεί μια συνάντηση» . Ετούτο το βιβλίο σίγουρα δεν επιδιώκει να λύσει το 30ο πρόβλημα του Αριστοτέλη , ίσως ούτε καν θέλει να πει τα πράγματα έξω από τα δόντια, απλώς επικυρώνει σκέψεις και συναισθήματα που βιώνει ένας στους τρεις ανθρώπους∙ οι άλλοι δύο βγαίνουν έξω και συναντιούνται, για τους υπόλοιπους είναι θεματάκι!

Μπάρτελμι και Σία

  Στις φετινές πανελλήνιες έπεσε θέμα στην έκθεση για την δημιουργικότητα στα σχολεία και μαζί ένα κείμενο του Γιώργου Ιωάννου. Επιτέλους, τα παιδιά πήραν μια μυρωδιά από λογοτεχνική ναφθαλίνη∙ πολύ δημιουργικό. Αν πρέπει να υπάρχει αποκλειστικά κείμενο Έλληνα συγγραφέα, βάλε ένα διήγημα από την «Αναφορά περιπτώσεων» του Αλέξανδρου Σχινά που ξανακυκλοφόρησε πρόσφατα (όπως το εκπληκτικό «Η απόγνωση της μονάδας») και άσε τα παιδιά να υποστούν πολλαπλά κατάγματα της δημιουργικής φαντασίας τους. Τι πας και τους βάζεις Κυριακή στο χωριό ! Στην περίπτωση που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ξενόγλωσσος συγγραφέας ο Ντόναλντ Μπάρτελμι θα ήταν ο ιδανικός. Τουλάχιστον ας κρατήσουμε την κρεμάλα του υπέροχου εξωφύλλου με την οποία στραγγαλίζεται η δημιουργικότητα των παιδιών εδώ και χρόνια. «Ο κόσμος είναι ένας αγριότοπος, λέει, ο πολιτισμός μια τρέλα που καλλιεργούμε σε συμφωνία με τους άλλους. Ο ίδιος, στην ηλικία του, δεν εκπλήσσεται πια με τίποτα, αν και θα το ήθελε» .