Εργοστάσιο εφιαλτών

Μπορεί τον τελευταίο μήνα όλοι να καληνυχτίζουν τον Κεμάλ αλλά ο ύπνος αποδεικνύεται ενίοτε πολύ δύσκολη κατάσταση. Ο Μέλβιλ έλεγε ότι θα «άξιζε να έχουμε γεννηθεί μόνο και μόνο για να κοιμόμαστε» (όπως μας θυμίζει ο Αλέξανδρος Ζωγραφάκης σε ένα ποστ στο προφίλ του στο facebook, ο οποίος όμως οδηγεί τον συλλογισμό και σε άλλα ομιχλώδη μονοπάτια που έχουν περπατήσει και άλλοι σπουδαίοι συγγραφείς) αλλά μόνο ένας ξύπνιος άνθρωπος μπορεί να καταλάβει τι εφιαλτικός κόσμος δύναται να υπάρξει όταν εμείς κλείνουμε τα μάτια και το ίνσταγκραμ κάθε βράδυ. Και αυτός είναι ο νευρολόγος που γράφει ετούτο το υπνωτιστικό βιβλίο. «Βλέπεις κανονικά πράγματα να συμβαίνουν, αλλά δεν είναι πραγματικά. Είναι πλάσματα της φαντασίας σου. Είναι η φαντασία σου που σε πηγαίνει στα πιο τρελά μέρη και σου τα δείχνει μπρος στα μάτια σου. Έχω δει δαιμονικές μορφές μες στο δωμάτιό μου, κι όταν βλέπω αυτά τα πράγματα, νομίζω πώς βρίσκομαι στη Κόλαση». Κρατήστε τα μάτια σας ανοιχτά∙ διαβάζοντάς με! 

 

Έχουν περάσει σίγουρα πάνω από 10 χρόνια, και κανονικά αυτό το γεγονός θα έπρεπε να έχει περιπέσει ήδη σε λήθη, που έχω διαβάσει την συλλογή διηγημάτων του Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας – και παρόλο που αργότερα δεν τα βρήκα τόσο μαζί του στα εκτενή του έργα – δεν μπορώ να αγνοήσω τον αντίκτυπο που είχε πάνω μου. Στην «Αμερικανική λήθη», μια συλλογή κυρίως περίπλοκων και απαιτητικών διηγημάτων, υπήρχε και ένα που αφορούσε μια κλινική ύπνου και την περίπτωση ενός υπό μελέτη ζευγαριού. Δε θυμάμαι λεπτομέρειες και επιπλέον θυμάμαι ότι δεν μου είχε αρέσει ιδιαίτερα ίσως γιατί δεν ήμουν ικανός να το εκτιμήσω – τότε κοιμόμουν μια χαρά και εξακολουθώ να το κάνω, δόξα τον θεό να λέμε με όσα βλέπω γύρω μου και διάβασα στο βιβλίο του Γκάι Λεζίνερ. Ο ύπνος όμως είναι μυστήρια υπόθεση και πάντα με συνάρπαζε. Τώρα το μόνο που θέλω, εκτός από έναν 8ωρο ύπνο, είναι να μπορούσα να ξαναδιάβαζα το διήγημα του Γουάλας υπό το φως – χαμηλό, για να μην ξυπνήσω! – όσων έμαθα από το καταπληκτικό δοκίμιο του Λεζίνερ. Δυστυχώς το έχω χωριό και μέχρι να το διαβάσω είτε δε θα θυμάμαι τίποτα πια από τις διαταραχές ύπνου είτε δε θα μου κολλάει ύπνος από την αγωνία.

 

https://www.facebook.com/alexgamsujenkins/posts/pfbid022NnDqkeJzR13TgHezQcr7FEWoamBb11rSLq8d5bnmkYJyRPfCRzjEb3KenRRsG9el

«Για τους περισσότερους ανθρώπους για τους οποίους ο ύπνος δεν είναι πρόβλημα, τα όνειρα είναι η μόνη όψη του ύπνου που περνάει στη συνείδησή μας. Εκτός από τη σωματική πράξη του ξυπνήματος, είναι το μόνο στοιχείο που έχουμε ότι πράγματι κοιμόμασταν». Για τους πρωταγωνιστές του βιβλίου τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά και εφιαλτικότερα. Είτε έχουν περίσσεια ύπνου είτε έλλειψη οι διαταραχές ύπνου που αντιμετωπίζουν φαίνεται σαν να έχουν βγει από ταινίες τρόμου. Καταστρέφουν σχεδόν ολοκληρωτικά τις ζωές τους ενώ ταυτόχρονα πρέπει να επινοήσουν τρόπους για να τις υπομένουν αφού ο ύπνος είναι η μισή περίπου ζωή ενός ανθρώπου. «Ο ύπνος εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από βιολογικούς και ψυχολογικούς παράγοντες – τα γονίδια, την ανατομία, τη χημεία του εγκεφάλου – αλλά και από τις δυνάμεις και τις πιέσεις, που ασκούνται στη ζωή: τη διάθεση, το άγχος, την ψυχική κατάσταση. Δεν μπορεί να εξεταστεί απομονωμένος, αλλά μόνο στο ευρύτερο πλαίσιο της ζωής των ανθρώπων. Κι αν αυτό ισχύει για τον ύπνο γενικά, ισχύει σίγουρα και για τις διαταραχές του». Ο νευρολόγος συγγραφέας γράφει ένα βιβλίο κατά τα πρότυπα εκείνων του Όλιβερ Σακς, περιγράφοντας τις παράξενες περιπτώσεις των ασθενών και αναλύοντας τους βάσιμους ή και αβάσιμους λόγους που συμβαίνουν αυτές οι παραϋπνίες και προτείνοντας πιθανές θεραπείες. Το μισό διαβάζεται σαν λογοτεχνία και το υπόλοιπο σαν ακαδημαϊκό δοκίμιο. Η μελέτη ύπνου έχει μελετηθεί πολύ διεξοδικά τα τελευταία χρόνια και έτσι έχει καταρρίψει παλιές θεωρίες όπως τον κατερσιανό δυϊσμό μεταξύ σώματος και νου («“Ο εγκέφαλος δημιουργεί το νου και ο νους δημιουργεί τον εγκεφαλο”, λέει ο Χόμπσον. Ο εγκέφαλος και ο νους είναι ένα και το αυτό. Ο κατερσιανός δυϊσμός είναι νεκρός») και την ερμηνεία των ονείρων του Φρόιντ (όπου στην εποχή του δεν είχε ανακαλυφθεί ο ύπνος REM βασικό στάδιο ενός ποιοτικού ύπνου). Ο ανθρώπινος εγκέφαλος για την πολυπλοκότητά του θα λέγαμε ότι λειτουργεί ικανοποιητικότατα, εκτός από κάποιες ελάχιστες φορές που τρώει κάτι σκαλώματα. Οι παθήσεις που έχουν σχέση με τον ύπνο είναι τόσο σοβαρές όσο και κάθε άλλη πάθηση, αλλά δεν παύουν να ενέχουν και μία κωμική διάσταση (σίγουρα όχι για τους ίδιους τους ασθενείς, αν και πάντα υπάρχουν και κάποιοι που το βλέπουν και έτσι) – ο ύπνος είναι ένα μυστήριο φαινόμενο και όταν εξαιτίας κάποιων εγκεφαλικών δυσλειτουργιών εισβάλουν εκεί καταστάσεις που κυρίως συναντάμε κατά την εγρήγορση – ή και το αντίστροφο, υπνικές καταστάσεις να εμφανίζονται κατά την εγρήγορση – τα αποτελέσματα μπορεί να είναι κωμικοτραγικά. Υπνοβασία, εκδραμάτιση ονείρων, υπνολαλία, υπνοφαγία, υπνική άπνοια, σεξυπνία, νυχτερινοί τρόμοι, υπνική παράλυση, σύνδρομο ανήσυχου ποδιού, αϋπνία, ναρκοληψία είναι παθήσεις που σίγουρα δεν αστειεύονται!  

 

https://widowcranky.com/2021/01/01/the-nightmare-henry-fuseli/

Αν σας ενδιαφέρει ένα βιβλίο για τον ύπνο και όχι απλώς ένα βιβλίο για τον ύπνο, τότε «Ο μυστικός κόσμος του ύπνου» είναι σίγουρο ότι θα σας συναρπάσει. Μην φοβάστε, δε θα χάσετε τον ύπνο σας (αυτό συμβαίνει μόνο με κάτι μηδαμινής λογοτεχνικής αξίας βιβλία) και θα μάθετε πολλά για αυτόν τον αλλόκοτο κόσμο. Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Αλεξάνδρεια» σε ξύπνια μετάφραση του Μιχάλη Λαλιώτη. Ο ύπνος δεν σας απομακρύνει από την πραγματική ζωή, όπως συνήθιζαν να λένε παλιά, αλλά ένας ποσοτικός και ποιοτικός ύπνος είναι η ίδια η ζωή. Όσοι επιμένουν να θεωρούν τον ύπνο προσομοίωση θανάτου, ίσως πρέπει να μάθουν περισσότερα για τις διαταραχές ύπνου και τι προκαλούν αυτές οι παθήσεις στο σώμα και το μυαλό – βασικά κάποια άλλη πάθηση έχουν στο μυαλό τους αλλά δεν είναι της παρούσης!  

 

Από όσες διαταραχές παρουσιάζονται στο βιβλίο έχω αντιμετωπίσει (και να μπορώ να το ανακαλώ) την υπνική παράλυση μία φορά… κι έναν καιρό. Και ήταν όντως τρομακτική. Ορίστε, συμφωνεί και ο νευρολόγος μαζί μου! «Μια φορά μου έφτασε. Ακόμα και γνωρίζοντας τι ακριβώς ήταν, το θυμάμαι ως μια ιδιαίτερα δυσάρεστη εμπειρία». 

 

Σούκουμπους εν δράσει!