Θα μιλήσω λίγο για ποίηση. Καλέ, μην σκυλιάζετε, ένα απλό γατάκι είμαι! Θεωρώ ότι η (καλή) ποίηση δεν γράφεται με την καρδιά, ούτε διαβάζεται με αυτόν τον τρόπο. Όποιος γράφει με την καρδιά, πολύ γρήγορα έχει να αντιμετωπίσει προβλήματα με βουλωμένες αρτηρίες και εκνευριστικές αρρυθμίες. Όποιος πάλι διαβάζει με την καρδιά, πεθαίνει από συγκινησιακό έμφραγμα πολύ πριν τελειώσει το βιβλίο.
Ο Ντύλαν Τόμας υπήρξε ένας ποιητής που έγραφε με το μυαλό – και την καρδιά την είχε μόνο για να τρέφει το μυαλό. Οι πυκνά εναλασσόμενες εικόνες, οι μεγάλες παράγραφοι που τις διατρέχει μια ανάσα, η ιδιόρρυθμη χρήση του συντακτικού, ο πλούτος των συνηχήσεων, η επινόηση λέξεων, τα λογοπαίγνια, η εσκεμμένη κρυπτικότητα των λέξεων, η μουσική ροή της έκφρασής του, μαρτυρούν έναν εξουθενωτικό λογοπλάστη που αναζητά «πιέζει και πλάθει» τη λέξη, για να της προσδώσει τελικά μία επιλογή νοηματική, ένα φάσμα συγκινησιακών και μεταφυσικών σημασιοδοτήσεων. Αυτά γράφει στην (μόλις) δισέλιδη εισαγωγή της η μεταφράστρια Μιράντα Σταυρινού και φαίνεται να επαληθεύονται μέχρι κεραίας από τα ποιητικά πεζά της συγκεκριμένης συλλογής. Τα διηγήματα της “Προοπτικής της θάλασσας”, ο ίδιος ο ποιητής ήθελε να τα ενσωματώσει στην συλλογή διηγημάτων του “Πορτραίτο του καλλιτέχνη ως νεαρού σκύλου” (ένα βιβλίο που παραμένει εκνευριστικά αμετάφραστο στα ελληνικά, ευτύχως όμως σε λίγες μέρες θα ισοσκελιστεί η αδικία καθώς θα εκδοθούν τα ποιήματα του νομπελίστα Μπομπ Ντύλαν, που παρέμεναν στην αφάνεια δεκαετίες τώρα!!).
Σταματήσαμε, μουσκεμένοι και μόνοι, να χαζέψουμε τις φωτογραφίες έξω απ' τον κινηματογράφο που τον λέγαμε η Τρύπα της φαγούρας. Για βδομάδες και χρόνια καθόμασταν εκεί στα σκληρά καθίσματά του, μες στο υγρό αλλά βολικό σκοτάδι που αναβόσβηνε, πρώτα με καραμέλες και φυστίκια που κροτάλιζαν αντί για τα βουβαμένα όπλα, και μετά με τσιγάρα: ένα ιδιαίτερα φτηνό είδος που θα έκανε τον άνθρωπο που καταπίνει φωτιές να ξεράσει τις στάχτες της καρδιάς του.
Ο Ντύλαν Τόμας επιλέγει με μέγιστη προσοχή τις λέξεις του, δημιουργώντας υπέροχες μεταφορές, παράδοξα γοητευτικές, που δίνουν όλη την ομορφιά στα διηγήματά του – και αν ζητάτε την γνώμη μου, οι μεταφορές είναι η πεμπτουσία της λογοτεχνίας. ...τσιρίζοντας καθώς πιτσίλαγαν τις κάλτσες τους στα λασπόνερα με τα ουράνια τόξα του πετρελαίου ανάμεσα στις γλιστερές γραμμές. Επίσης ο Ντύλαν Τόμας συχνά κάνει παιχνίδια με την σύνταξη πλάθοντας σχήματα σύγχυσης που συναρπάζουν τον αναγνώστη. Όπως με την αρχή του διηγήματος “Το φόρεμα” [1934], όπου ενώ αρχικά πιστεύεις ότι βλέπεις τα πράγματα από την οπτική γωνία των κυνηγών, τελικά διαπιστώνεις ότι στέκεσαι πλάι στον κυνηγημένο:
Τον κυνηγούσαν δυο μέρες, χτενίζοντας την εξοχή, ώσπου τους έχασε στους πρόποδες των λόφων, και κρυμμένος τώρα μέσα σ' ένα χρυσό θάμνο, άκουγε τις φωνές τους χαμηλά στην κοιλάδα.
Το διήγημα που ανοίγει την συλλογή, “Προοπτική της θάλασσας” [1937] είναι αρκετά αλλόκοτο και ενδεχομένως σας αποτρέψει να συνεχίσετε την ανάγνωση. Δεν πρέπει να επιτρέψετε να συμβεί αυτό! Θα πρότεινα να διαβάσετε τα διηγήματα ανάκατα, πότε ένα προγενέστερο “υποκειμενικό” και πότε ένα μεταγενέστερο “αντικειμενικό”, αφήνοντας ίσως την “Προοπτική της θάλασσας” για το τέλος. Η έκδοση είναι κομψή και όμορφη, με το κίτρινο και το μπλε του εξωφύλλου να ταιριάζουν υπέροχα. Μόνο ψεγάδι είναι το παλιακό οβάλ καδράκι με την φάτσα του ποιητή – θα μπορούσε να επιλεγεί μια μεγαλύτερη φωτογραφία που να καλύπτει περισσότερο χώρο, ή ακόμα και να λείπει εντελώς. Η μετάφραση της Μιράντας Σταυρινού είναι εξαιρετική και γενικά, το ασυγχώρητο ελάττωμα αυτής της έκδοσης είναι που περιέχει μόνο οκτώ διηγήματα!
Ο Ντύλαν Τόμας υπήρξε ένας δημοφιλής ποιητής που πέθανε μόλις στα 39 του χρόνια. Τον ακολουθεί πλέον και ο (αβάσιμος) λογοτεχνικός μύθος ότι έχασε την ζωή του ύστερα από την κατανάλωση 18 διπλών ουίσκι! Πέρα όμως από τις δημοφιλείς καταχρήσεις τους ή την καταχρηστική δημοφιλία του, υπήρξε και ένας καινοτόμος ποιητής, με χαρακτηριστικό προσωπικό ύφος και απέραντη αγάπη για τα τερτίπια της γλώσσας. Ο Μπομπ Ντύλαν λέγεται ότι έχει επιλέξει το μισό του καλλιτεχνικού του ονόματος από τον Ντύλαν Τόμας. Αν πήρε και μισό από το ποιητικό του ταλέντο, τότε ίσως η Σουηδική Ακαδημία να μην έκανε τόσο μεγάλο λάθος όσο της χρεώνουμε!!
«Αναρωτιέμαι τι νόημα έχει ν' ακολουθεί κανείς τους ανθρώπους», είπε ο Λέσλυ, «είναι ένα είδος τρέλας. Δε σε βγάζει πουθενά. Το μόνο που κάνεις είναι να τους ακολουθείς ως το σπίτι τους και μετά να προσπαθείς να κοιτάξεις μέσ' απ' το παράθυρο για να δεις τι κάνουν και συνήθως υπάρχουν πάντα κουρτίνες. Στοιχηματίζω ότι κανένας δεν κάνει τέτοια πράγματα».
Όταν τελείωσα το σχολείο φοίτησα σε μια Αμερικανική Σχολή η οποία ήταν τελείως αγγλόφωνη. Ένα από τα υποχρεωτικά μαθήματα που παίρναμε στο 3ο εξάμηνο ήταν Literature Η καθηγήτρια ΑΣΤΕΡΙ και ένα από τα ποιήματα που αναλύσαμε αυτό:
ΑπάντησηΔιαγραφήDo not go gentle into that good night,
Old age should burn and rave at close of day;
Rage, rage against the dying of the light.
Though wise men at their end know dark is right,
Because their words had forked no lightning they
Do not go gentle into that good night.
Good men, the last wave by, crying how bright
Their frail deeds might have danced in a green bay,
Rage, rage against the dying of the light.
Wild men who caught and sang the sun in flight,
And learn, too late, they grieved it on its way,
Do not go gentle into that good night.
Grave men, near death, who see with blinding sight
Blind eyes could blaze like meteors and be gay,
Rage, rage against the dying of the light.
And you, my father, there on the sad height,
Curse, bless, me now with your fierce tears, I pray.
Do not go gentle into that good night.
Rage, rage against the dying of the light.
20 χρόνια έχουν περάσει και το θυμάμαι σαν χθες........
(Αυτό ήταν κάτι που θυμήθηκα εκτός από την Μισέλ όταν άκουσα για το Νόμπελ :P)
Φαίη
Τέλειο! Κρίμα που δεν υπάρχουν πολλά στα ελληνικά. Αυτή την συλλογή διηγημάτων την είχα πολύ καιρό στην βιβλιοθήκη. Είχα επιχειρήσει κάποτε να την διαβάσω αλλά ξεκινώντας από το ομώνυμο διήγημα μού είχε φανεί πολύ αλλόκοτο (γι' αυτό και κάνω την παρότρυνση στην ανάρτηση) και την άφησα. Στην πορεία διάβασα πολλά αλλόκοτα βιβλία και πλέον την βρήκα εξαιρετική!
ΔιαγραφήΑπό σπόντα, βγήκε και κάτι καλό από το φετινό Νόμπελ! Και νομίζω ότι ήρθε πια η ώρα να σταματήσω τις μπηχτές για το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Του χρόνου πάλι.
Να'σαι καλά, Φαίη :)
το 'portait of the artist as a young dog',έχει μεταφραστεί στα ελληνικά. Μετάφραση:Βένια Δενδρινού-Γιώργος Ρωμανός, εκδ. Πρόσπερος,1980.. για την ακρίβεια, στο συγκεριμένο βιβλίο έχουν μεταφραστεί τα 4 από τα 10 διηγήματα της συλλογής
ΑπάντησηΔιαγραφήΑυτή η πληροφορία αναγράφεται στο αυτί της συλλογής που παρουσιάζω, αλλά όσο και αν έψαξα στα ηλεκτρονικά βιβλιοπωλεία δεν βρήκα κάτι σχετικό. Γι' αυτό και έγραψα ότι δεν έχει εκδοθεί, στην ουσία μοιάζει σαν να μην έχει εκδοθεί καθόλου!
ΔιαγραφήΑν έχεις κάποιο λινκ σχετικό με αυτό το βιβλίο, σε παρακαλώ να μου το στείλεις.
Ευχαριστώ για το σχόλιο!
Το έχω το βιβλίο και το αγαπώ πολύ. Χάρη σε σένα το θυμήθηκα και τώρα το ξεφυλλίζω μετά από πάρα πολύ καιρό. Εγώ σ' ευχαριστώ
ΑπάντησηΔιαγραφήΤότε να το χαρείς γιατί πρόκειται για διαμάντι. Δεν μπορώ καν να βρω μια ρημαδοφωτογραφία της έκδοσης στο διαδίκτυο! Ωστόσο, θα το έχω στα υπ'όψιν μου μήπως το εντοπίσω ξεχασμένο σε κάποιο ράφι βιβλιοπωλείου. Ας ελπίσουμε σε μια πιο σύγχρονη έκδοσή του. Καλή συνέχεια :)
ΔιαγραφήΑγαπάμε τον έξοχο ποιητή Ντίλαν Τόμας:
ΑπάντησηΔιαγραφήhttp://docplayer.gr/692102-Tis-lalias-poiimata-1934-1953.html
Πάντα μου προσφέρετε τα πιο ενδιαφέροντα λινκς. Ευχαριστώ πάρα πολύ! Αλήθεια, η μετάφραση του Μπλάνα πώς σας φάνηκε; Γιατί στην μετάφραση των ποιημάτων του Μπλέικ με είχε απογοητεύσει πολύ. Απ' ό,τι βλέπω υπάρχει και το πρωτότυπο, άρα θα κάνω και μόνος μου μια σχετική σύγκριση.
ΔιαγραφήΥ.Γ. Δεν μου σχολιάσατε καθόλου την βράβευση του Μπομπ Ντύλαν. Και περίμενα πώς και πώς μια μειλίχια γνώμη από μια θαυμάστρια της ποίησης όπως εσείς; Ματαιοπονώ άραγε; :)
Αυτές τις μέρες διάβασα πολλές απόψεις και διάφορες σκέψεις για το Νόμπελ. Ήθελα να αποστασιοποιηθώ λιγάκι. Είναι γεγονός ότι η μουσική και οι στίχοι του Ντίλαν μου αρέσουν πολύ. Η λογοτεχνία όμως, μέσα στην οποία ανήκει ΚΑΙ η ποίηση, είναι μάλλον για να διαβάζεται παρά να μελοποιείται.
ΑπάντησηΔιαγραφήΥπάρχει ο ισχυρισμός ότι ο Όμηρος και η Σαπφώ απαγγέλλονταν με συνοδεία λύρας -εξού και λυρική ποίηση. Τότε όμως δεν υπήρχε χαρτί και βιβλίο με την έννοια που διαβάζουμε σήμερα. Εκτός αν βαίνουμε προς την παντελή ακύρωση των μη μελοποιημένων ποιητών, μιας και η ανάγνωση ποίησης (και γενικώς) δεν είναι η πρώτη προτεραιότητα για τους περισσότερους.
Διάβασα για πρώτη φορά Ντίλαν Τόμας πριν πολλά-πολλά χρόνια από ένα δανεικό βιβλίο, που δεν θυμάμαι το μεταφραστή του. Τότε μου είχε αρέσει "Ο καμπούρης στο πάρκο" και "Το χέρι που υπέγραψε".
Κατά τη γνώμη μου, η μετάφραση του Μπλάνα είναι άνιση. Άλλοτε ρέει στρωτά. Άλλοτε σα να μη βρίσκει τη σωστή λέξη. Μερικές φορές σα να χάνει το ρυθμό του ποιήματος.
Η δική σας άποψη είναι όντως μειλίχια, όπως προέβλεψα. Η δική μου υπήρξε ιδιαιτέρως ακραία, το παραδέχομαι. Ατυχής η επιλογή της Ακαδημίας γιατί αφήνει απ'έξω, για ακόμα μια φορά, πολλούς σπουδαίους λογοτεχνές που δεν μπορούν δυστυχώς να "ανοίξουν" τα όρια της τέχνης τους για να βραβευθούν και από κάποιο άλλο βραβείο! Η μουσική του Μπομπ Ντύλαν ίσως είναι πιο χαρακτηριστική (ίσως και πιο σπουδαία;) από την ποίησή του, παρόλα αυτά, στο όνομα του εκσυγχρονισμού του βραβείου (της κατευθυνόμενης αυτοδιαφήμισης θα έλεγα εγώ!), τελικά πήρε το Νόμπελ Λογοτεχνίας! Το αστείο είναι πως (μάλλον) δε θα πάει να το παραλάβει, όπως (σίγουρα) δε θα πήγαινε ούτε ο Τόμας Πύντσον, αν είχε το θάρρος η Ακαδημία να του το δώσει, που φυσικά το δικαιούται πολύ περισσότερο από τον Ντύλαν!! Η Ακαδημία την πάτησε.
ΔιαγραφήΟ Ντύλαν Τόμας μου άρεσε πάρα πολύ -- δώρο ενός φίλου από τον στρατό, δωρισμένο κατά την διάρκεια της θητείας, γιατί μετά η φιλία εξασθένισε αλλά μια νέα (λογοτεχνική) γεννήθηκε! Με μισή καρδιά θα διαβάσω την μετάφραση του Μπλάνα, με είχε χαλάσει πολύ εκείνη που είχε κάνει στον Μπλέικ. Τι να κάνω, από το ολότελα...