Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

Πετριά


 
 
Η πετριά του Αλεχάντρο Χοντορόφσκι (Γιοντορόφσκι τον θέλει ο μεταφραστής και εφεξής θα κρατήσω αυτή την γραφή) είναι γνωστή σε όσους τον παρακολουθούν. Σπουδαίος σκηνοθέτης, κομίστας, συγγραφέας, είναι μια προσωπικότητα που δύσκολα να μην σας γοητεύσει – ακόμα και αν σας απογοητεύσει αρχικά, να επιμείνετε, είναι μια ψευδαίσθηση. «Ανάμεσα σε τόσες ψευδαισθήσεις ψάχνω την πιο ωραία». Γεμάτος αντιφάσεις, μας λιθοβολεί όχι σαν αναμάρτητος αλλά σαν ο πλέον αμαρτωλός. Στην αρχή νόμιζα ότι πρόκειται για ποίηση και λέω ας είναι, τι να γίνει, όμως εν τέλει αποδείχθηκε κάτι πιο όμορφο∙ κάτι ανάμεσα σε πειραγμένα χαϊκού και αφορισμούς «[…] θέλησα να πάω προς άλλη κατεύθυνση, τολμώ να την ονομάσω μεταφυσική (…) Ξέροντας πως μερικά δηλητηριώδη ερπετά είναι υψηλής ομορφιάς, δεν αρκέστηκα με μια έκφραση μονάχα αισθητική: βήμα βήμα, μετέτρεψα τους μικρούς στίχους σε ηθικές προτάσεις, θεραπευτικές, και, όσο ήταν δυνατόν, μυητικές». Πετραδάκι πετραδάκι το έγραψε αυτό το βιβλίο!

«Η γνώση μου

πυγολαμπίδα

στην άπειρη σκοτεινιά»



«Σκάβει κανείς το ίδιο

για να φυτέψει ένα δέντρο

ή για να θάψει ένα γιο»



«Σαν ένας γάτος

που έχασε τα νύχια

πάω να κυνηγήσω την αλήθεια μου»



«Βυθίζω το πρόσωπο στον κόσμο

σαν να ήταν η μάσκα μου»



«Όταν η πηγή θα έχει στερέψει

θα χτίσεις παλάτια με τη δίψα»



«Οι χτύποι 
 
γεννιούνται

πριν την καρδιά»



«Καινούριος χρόνος

Όλο μου το παρελθόν

αθροίζεται σε μια κραυγή»



«Ακόμα και αν δε θα ζεις πια

θα γυρίσω

σε αναζήτηση της απουσίας σου»



«Σαν γατιά

χαϊδεύω τρυφερά

τα αρνητικά μου συναισθήματα»



«Το νόημα της ζωής;

Τίποτα πιο ζωντανό

από ένα φίδι

που ποτέ δεν σταματά

να αλλάζει δέρμα»



«Προσοχή όλα τα παιχνίδια

έχουν μια σταγόνα δηλητήριο»



«Αν μου κάνεις ερωτήσεις

μόνο απαντήσεις θα αποκτήσεις»



«Χωρίς όνομα και ηλικία

να εξαφανιστείς

στο αδιανόητο»



«Ελεύθερος από όλα

ακόμα κι από μένα τον ίδιο»



«Πώς θα μπορούσες

να θυμάσαι τα χάδια μου

αν κάθε νύχτα

άλλαζες δέρμα;»



«Όταν καταφέρεις

την εσωτερική σιωπή

θα ακούσεις

τον θρήνο του κόσμου»



«Μόνο τώρα

που πεθαίνει η μνήμη μου

αρχίζω να ζω»



«Μονάχα με νιώθω

να είμαι εγώ ο ίδιος

όταν αποπατώ»



«Κρύβω το Εγώ μου

για να έχω τη χαρά

να με ξανασυναντήσω»



«Ας εκμεταλλευτούν το έργο μου!

Μετά εγώ θα εκμεταλλευτώ

το έργο των εκμεταλλευτών μου»



 
Συνολικά 500 ανάλογοι αφορισμοί – ενίοτε και πιο ακατανόητοι καθότι όπως λέει και ο ίδιος ο Γιοντορόφσκι «Δεν κατανοώ το κατανοητό» – περιέχονται σε αυτό το βιβλιαράκι που φέρνει στο μυαλό και τις αξέχαστες «Φωνές» του Πόρτσια∙ και όχι μόνο επειδή τυγχάνει να είναι ίδιος ο μεταφραστής. Μέσα εδώ θα βρείτε συμπυκνωμένες διάφορες θεματικές του κινηματογραφικού έργου του και άλλες μεταμορφώσεις που τον παιδεύουν τόσα χρόνια∙ ναι, ακόμα και αν αυτοαποκαλείται «ερμηνευτής του Ταρώ» θα βρείτε και κάποιο τέτοιο κομμάτι του εδώ, τι θέλετε τώρα; Τους αφορισμούς, ειδικά τους τόσο συμπυκνωμένους, νομίζεις ότι τους διαβάζεις εσύ ενώ η αλήθεια είναι ότι θα σε διαβάσουν εκείνοι, σε κάποια μελλοντική ανυποψίαστη στιγμή. Γι’ αυτό αξίζει να τους έχεις κοντά σου. Η μετάφραση φαίνεται να λειτουργεί στους περισσότερους από αυτούς. Ωστόσο, κάποιοι είναι αρκετά κρυπτικοί που ίσως να μην λειτουργούσαν καν όπως θα περίμενε ένας ανύποπτος αναγνώστης, ούτε στην πρωτότυπη γλώσσα τους. Όλοι όμως έχουν μια γοητεία και περιμένουν μια ερμηνεία. Αν δεν έχετε πειστεί να το αγοράσετε, μην πείτε ένα ξερό Όχι, πείτε ένα Όχι ευχαριστώ, έχει διαφορά! Η έκδοση της «Bibliotheque» είναι αρκετά όμορφη και ποιοτική. Ήθελε όμως μια προσεκτικότερη επιμέλεια – σε τουλάχιστον 4 περιπτώσεις γράφει «πάω» αντί για «πάνω» και «με» αντί για «μα». Το νόημα ευτυχώς δεν χάνεται σε αυτές τις περιπτώσεις, αλλά όταν ο συγγραφέας παίζει τόσο πολύ με τις λέξεις δεν χρειάζεται να παίζουν και υπόλοιποι! Στο αυτί του βιβλίου αναφέρονται 8 βιβλία του Γιοντορόφσκι αλλά κανένα μεταφρασμένο στα ελληνικά. Τι κάνετε μωρέ; Τον παίζετε;



«Ανάμεσα σε ένα «Όχι»

και ένα «Όχι ευχαριστώ»

η άρνηση

δεν είναι η ίδια»



«Ένα μόνο φωτεινό παράθυρο

τρώει όλη τη νύχτα»



«Μετά από τόσα

και τόσα χρόνια να στοχάζομαι

ακόμη συνεχίζω να σκοτώνω μύγες»



«Σαν ένα σύννεφο

πεσμένο από τον ουρανό

το πτώμα ενός λευκού γάτου

δίπλα στο δρόμο»



«Στη σκοτεινά της σάρκας μου

χορεύει ένας σκελετός από φως»



«Θλιμμένες πόλεις

ενήλικοι ντυμένοι παιδιά

παιδιά ντυμένα ενήλικοι»



«Μόνο στο αβέβαιο

νιώθω σίγουρος»



«Δεν μετράω τον χρόνο

αλλά τις μεταμορφώσεις μου»



«Έφτασε η ώρα να παλέψεις

για να γίνεις ξεχασμένος»



«Ψάρι του βάθους

δεν γνωρίζεις την έκσταση

της επιφάνειας»



«Πούλησα τον διάβολό μου

στη ψυχή μου»



«Χαϊδεύοντας τον γάτο μου

προς τα πίσω

μαθαίνω να σκέφτομαι»



«Ανάμεσα στο χτες και το αύριο

τρέφομαι με δευτερόλεπτα»



«Στον εφευρεμένο κόσμο σου

είσαι μια εφεύρεση»



«Καταφεύγει

στο μικρό

το θεϊκό μεγαλείο»



«Τις διαταγές

και απαγορεύσεις τους

ονομάζουν αγάπη»



«Ο έρωτας και ο τρόμος

συγχέονται»



«Η γνώση

ζει έκπληκτη»



«Όπου εγώ τελειώνω

αρχίζει η πραγματικότητα»



«Πεθαίνω

χωρίς να πεθάνω μέσα μου»



«Πίσω μου υπάρχει μια τελεία

μπροστά μου ένα κόμμα»



«Το κορμί μου

καταστρέφεται

Όμως

γράφω ευτυχισμένος» 
 
 
Υ.Γ. 2666  Πηγές φωτογραφιών:
 
 

Σχόλια

«A good reader, a major reader, an active and creative reader is a rereader»

En passant

  Το «Αν πασάν» είναι ένας σκακιστικός κανόνας, περιθωριακός και άγνωστος αλλά ιδιαιτέρως αποτελεσματικός και σημαντικός. Στις αρχικές τους κινήσεις, τα πιόνια έχουν το δικαίωμα να κινηθούν ένα ή δύο τετράγωνα μπροστά. Αν επιλέξουν να κινηθούν δύο τετράγωνα μπροστά και ένα αντίπαλο πιόνι βρίσκεται σε τέτοια θέση ώστε να μπορούσε να το αιχμαλωτίσει αν το πιόνι που κινήθηκε δυο τετράγωνα αποφάσιζε να κινηθεί μόνο ένα, τότε, έχει το δικαίωμα να το αιχμαλωτίσει και σε αυτή την περίπτωση που κάνει δύο βήματα. Έχουμε δηλαδή, αν πασάν... αιχμαλωσία εν τη διελεύσει. Είναι δυσνόητο στην περιγραφή αλλά αρκετά ξεκάθαρο στην πράξη. Βέβαια, όταν είσαι αρχάριος σκακιστής και το συναντήσεις πρώτη φορά σε ηλεκτρονική παρτίδα, τότε πείθεσαι ότι κάποιο «bug» έχει η ιστοσελίδα, ότι σε χακάρανε ή ότι άρπαξες όλες τις ιώσεις του κυβερνοχώρου. Τα βιβλία του Ναμπόκοφ, μου προσφέρουν την ισχυρή εντύπωση ότι αποτελούν ένα συνεχές λογοτεχνικό en passant, σε αιχμαλωτίζουν εν τη διελεύσει.

Στα χαμένα

Ρε μπελά που βρήκα! Να είναι ένα βιβλίο σχετικά ευχάριστο, να έχει πράγματα που γενικά ταιριάζουν με το γενικότερο γούστο μου και εγώ να το αντιμετωπίζω σαν ταινία του Μπέλα Ταρ – τον ατελείωτο ένα πράμα. Είχε καιρό να μου συμβεί κάτι ανάλογο, σηκώνει και η επιστήμη τα χέρια της ψηλά! Έβαλα σφήνα την ανάγνωση για να προλάβω την ταινία του Λάνθιμου – την οποία κατάφερα να δω χθες, 17 Δεκεμβρίου, στην επίσημη πρεμιέρα της – και ακόμα να το τελειώσω. Λίγες σελίδες ακόμα που διαβάζονται παράλληλα με αυτές τις γραμμές που γράφονται. Τουλάχιστον η ταινία ήταν πολύ καλή και το μεγαλύτερο πλεονέκτημα του βιβλίου ήταν ακριβώς αυτό∙ ήξερες από την αρχή ότι θα γίνει μια καλή ταινία. Το βιβλίο πάλι, δεν ήξερε τι ήθελε να είναι, και μέσω ανομοιόμορφων αφηγήσεων, για μένα τουλάχιστον κατέληξε να είναι χάσιμο χρόνου. «Η πιο προφανής ανωμαλία της (…) είναι η απόλυτη έλλειψη οποιασδήποτε ανωμαλίας».

Το Δώρο

Θα μπορούσε ο Στέφανος Ξενάκης να είναι ο Στέφανος Δαίδαλος του σήμερα; Ή να το αλλάξω κάπως για να ’χουμε καλό ρώτημα: θα μπορούσε ο Τζέημς Τζόυς (μαζί και οι όποιες καλλιτεχνικές μεταμορφώσεις του) να γίνει ένας motivational speaker της σημερινής εποχής; Κανείς πλέον (αν υποθέσουμε ότι μπορούσε κάποτε) δεν διαβάζει τον «Οδυσσέα». Δεν μπορεί να αντέξει ότι αυτό το βιβλίο τον περιγράφει, ακόμα και σήμερα ή και περισσότερο σήμερα, τόσο καλά παρά την μοναδικότητα του κάθε ανθρώπου. Του αφιερώνει μία μέρα τον χρόνο, την σημερινή (παρόλο που άλλαξε η μέρα, το blogger έμεινε σταθερά πίσω!), και μετά τον στέλνει αδιάβαστο. Αν κάποιος όμως του σερβίρει για πρωινό όμορφες φράσεις με γαρνιτ ούρα υπέροχα σκίτσα, τότε μπορεί να νιώσει στιγμιαία χαρά και να βελάζει σαν ανέφελο πρόβατο στα λιβάδια του χρόνου. 

Μην περιμένετε και πολλά από το τέλος του κόσμου

Κάθε Πρωτοχρονιά, αφού έχει αποσοβηθεί κατά ένα μέρος του ο προκαταρκτικός οικογενειακός όλεθρος, επιστήμονες βρίσκουν την ώρα να μας ενημερώσουν πόσα δευτερόλεπτα κινήθηκε μπροστά (μην τρέφετε αυταπάτες ακόμα και όταν σας λένε ότι κινήθηκε και προς τα πίσω) το Ρολόι της Αποκάλυψης – δεν τελειώνει άλλο αυτή η Ιστορία! Ο κόσμος μας είναι γεμάτος από μικρά καταστροφικά τέλη, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων της κυκλοφορίας, που σχεδόν πάντα είναι αδύνατο να αποτρέψεις και περισσότερο να αποφύγεις. Τι μένει στο τέλος, λοιπόν; Να τα απολαύσεις, μάλλον. Και ο πιο διασκεδαστικός τρόπος ήταν πάντοτε μέσω της τέχνης. «Με αυτά στο μυαλό της η κυρία Βαλασία έκλεινε τα μάτια της και παραδιδόταν στην αγκαλιά του ύπνου, γνωρίζοντας ότι το επόμενο πρωί, στις 05:30, θα ξυπνούσε από τον ήχο που θα παρήγαγε το ξυπνητήρι της, το οποίο της υπενθύμιζε σε καθημερινή βάση ότι η δημιουργία μιας καταστροφής είναι εξίσου σημαντική υπόθεση με την καταστροφή μιας δημιουργίας» . 

Με ανώμαλους δεν μιλάω

  Ανωμαλία είναι να μην μπορεί μια γυναίκα να κυκλοφορεί άφοβα στους δρόμους, ανωμαλία είναι να πιστεύεις ότι τα εμβόλια σκοπό έχουν να προκαλέσουν περισσότερο κακό από ό,τι καλό, ανωμαλία είναι να νομίζεις ότι η λογοτεχνία σε κάνει καλύτερο άνθρωπο, ανωμαλία είναι ακόμα το προφιτερόλ να έχει μόνο ένα σουδάκι μέσα, ανωμαλία είναι και ότι ο «Πατάκης» εξακολουθεί να μην εκδίδει Χέρμαν Μέλβιλ. Και πόσες ακόμα ανωμαλίες! Με τελευταία εκείνη του Ερβέ Λε Τελιέ, ενός συγγραφέα που αγάπησα οριστικά από ένα και μόνο βιβλίο του που είχα διαβάσει κάποτε, το «Όλα τα μανιτάρια τρώγονται», η ουλιπιανή έμπνευση που είχε οραματιστεί το facebook χρόνια πριν από τον δημιουργό του. Κάθε φορά που μπαίνετε στο facebook και αντικρίζετε την ερώτηση «Τι σκέφτεσαι;», ικανή να σας παρασύρει ασυγκράτητα να μας εμπιστευτείτε τις επικές σας μπούρδες, σχεδόν πάντα χωρίς καθόλου φιλτράρισμα και ουσία, να θυμάστε ότι ο Τελιέ κάποτε το έκανε… χίλιες φορές καλύτερα από εσάς, πιο δημιουργικά και κυρίως με περισσότερ...

Αποδοχή cookies

«Ευτυχώς, αν θέλει κάποιος να βρει μεστές απόψεις για καλά βιβλία, υπάρχουν ήδη πολύ αξιόλογα βιβλιοφιλικά μπλογκ, όπως το κορυφαίο, του Librofilo ή το αγαπημένο του, του Μαραμπού» . Να ξέρετε ότι όταν μου δίνουν γλυκό, έστω και σε μορφή βιβλίου, το αποδέχομαι αμέσως. Επίσης, να ξέρετε ότι ενίοτε μπορεί να γράφω για βιβλία που δεν έχω διαβάσει, όλοι το κάνουμε αυτό, απλώς οι περισσότεροι εντελώς αποτυχημένα, αλλά ποτέ δεν γράφω για βιβλίο που δεν μου άρεσε προφασιζόμενος το αντίστροφο∙ όλοι το κάνετε και αυτό, απλώς οι περισσότεροι εντελώς αποτυχημένα. Το βιβλίο είναι δώρο της συγγραφέα, καλής διαδικτυακής φίλης, και η άποψή μου για αυτό ολότελα υποκειμενική – ξέρω, απανωτά σοκ! – και ουδεμία σχέση έχει με την αντικειμενική κριτική που από καιρό θα έπρεπε να γίνει αντικείμενο κριτικής, τουλάχιστον στην Ελλάδα. Από το να μασήσω τα λόγια μου, θα προτιμήσω τα μπισκότα. «Όχι πως δεν ήταν επηρεασμένος και από το ιστολόγιο «Πιπέρι και σπασμένες γραμμές» με τις λαχταριστές αναρτήσεις σχετικά ...

Ο θάνατος σου πάει πολύ

Υπήρχε κάποτε εκείνη η σειρά ταινιών θρίλερ (νομίζω ακόμα υπάρχει, μα να μην ξέρουν πότε πρέπει να πεθαίνει μια ωραία ιδέα) με τον πιο εύστοχο, θεωρώ, ελληνικό τίτλο « Βλέπω τον θάνατό σου » όπου σε μία καθορισμένη λίστα ανθρώπων κάποιος έβλεπε το τελεσίδικο όραμα και έσπαγε την αλυσίδα θανάτου και το έργο τότε έπαιρνε τρομακτική κατεύθυνση. Χωρίς το σπλάτερ και με περισσότερη φαντασία και στοχασμό, η Μαρία Γιαγιάννου βλέπει τον θάνατό μας μέσα στα κοινωνικά δίκτυα και συγκεκριμένα μέσα στο facebook – που είναι και το γηραιότερο μέσο, ok boomer! «Το νήπιο άκουσε την φράση “πρόσω ολοταχώς” ως “μπρος ολοταφώς”, ένα ολίσθημα που μαρτυρά την αμφισημία των πραγμάτων και της γλώσσας που τα αναπαριστά. Μπορεί εξίσου να σημαίνει “Μπρος όλο το φως” και “Μπρος όλα τάφος”» .

Βαρύ περιστατικό

Συγγραφείς με χιούμορ δεν χαίρουν ιδιαίτερης εκτίμησης, θεωρώ, από το αναγνωστικό κοινό. Ποιος ξέρει πόσα ελαττώματα πασχίζει να κρύψει πίσω από αυτό, θα σκέφτονται, και δεν μπορεί, κάποιο ελάττωμα θα έχει να κάνει σίγουρα και με την συγγραφή. Επίσης το χιούμορ αξιώνει ευφυΐα και το κοινό δεν θέλει να περνιέται για ηλίθιο. Ο Άμπροουζ Μπιρς με τις διάσημες σατιρικές ιστορίες του και τα σκωπτικά λήμματα θα μπορούσε να θεωρηθεί ένας τέτοιος∙ καλός για να χαμογελάμε πού και πού, μας κάνει ενίοτε και τον έξυπνο, αλλά δεν πειράζει, καλή καρδιά. Ίσως να ήταν έτσι – αν και δεν συμμερίζομαι καθόλου αυτή την άποψη – αν δεν έγραφε τα διηγήματα από τις εμπειρίες του στον Αμερικανικό Εμφύλιο. Σκλάβος του για πάντα!    

Kinds of kindness

Τα περισσότερα μαγαζιά έχουν ήδη στολίσει με ελλειμματικό γούστο, οι κουραμπιέδες άρχισαν να ανταγωνίζονται τα μελομακάρονα – και τα δυο μαζί την Dubai chocolate –, η Black Friday με τις ασυναγώνιστες τιμές της θα κοντράρει στα ίσα την αληθινή ύπαρξη του ΑΙ Βασίλη, ο καιρός προσπαθεί να τα βρει με τον απορυθμισμένο θερμοστάτη του και γενικά είμαστε μια ωραία ατμόσφαιρα είμαστε. Και μέσα σε όλα αυτά, οι δημοσιογράφοι, οι αθλητές, η εκκλησία, τα ιδρύματα, οι πολιτικοί (που είναι για τα ιδρύματα) θα δείξουν το καλοσυνάτο πρόσωπό τους στους ταλαίπωρους ετούτου του κόσμου. Και μην ξεχνάμε, ότι κυρίως τα Χριστούγεννα είναι για τα παιδιά – και για όλα εκείνα που γιόρταζε η πρόσφατη «Παγκόσμια Ημέρα κατά της Κακοποίησης των παιδιών». «Πάντοτε, τα Χριστούγεννα έβγαζαν στους ανθρώπους τον καλύτερο αλλά και τον χειρότερο εαυτό τους».    

Ασκήσεις μνήμης

  Τις ασκήσεις ύφους τις κατέκτησε σε βαθμό που λίγοι συγγραφείς φτάνουν , με τις ασκήσεις μνήμης όμως κανείς άνθρωπος δεν τα βγάζει εύκολα πέρα. Όλοι μας γράφουμε autofiction από 8 χρονών – Περιγράψτε μας τα πιο ωραία σας Χριστούγεννα – τα νεύρα μου! Το autofiction πλέον μοιάζει να είναι ένας ευφημισμός για να αποδεχόμαστε κάποιες συγγραφικές μετριότητες ως κάτι παραπάνω από αυτό που είναι. Είναι προσβολή να θεωρείς ότι ο Τζόυς ή ο Σελίν (που επιτέλους σε λίγες μέρες θα εκδοθεί το «Θάνατος επί πιστώσει»∙ Γκάλοπ: ποιο άργησε περισσότερο; Το Μετρό Θεσσαλονίκης ή το βιβλίο του Σελίν;) έγραψαν autofiction. Το ίδιο ισχύει και για τον Καλβίνο στη συγκεκριμένη συλλογή. Δεν θα ξεχάσουμε και αυτά που ξέρουμε! «Μόνο πετώντας πράγματα μπορώ να βεβαιωθώ πως ακόμα δεν έχει πεταχτεί κάτι από μένα, κάτι που ίσως να μην είναι ούτε και θα είναι για πέταμα» .