Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

Ευρετήριο παραπόνων

«Ρωμαίο! Ρωμαίο! [...] Άλλαξε τ' όνομά σου!» Και το νέο όνομα του Ρωμαίου ευρετηριάστηκε λάθος και επήλθε η τραγωδία.

Ένα βασικότατο μειονέκτημα του βιβλίου είναι το ευρετήριο ονομάτων, ένα ολότελα άχρηστο ευρετήριο ονομάτων, για να είμαι ακριβής. Ένας μέσος αναγνώστης πόσες φορές θα ανατρέξει στο ευρετήριο ονομάτων; Μία; Δύο; Άντε τρεις το πολύ. Αναζητά έναν αριθμό που θα τον παραπέμψει σε μία πληροφορία. Τι πιο απλό! Έτσι σκέφτηκα και εγώ και όταν είδα το όνομα «Χόγκαρθ» για τρίτη φορά στο κείμενο αντιλήφθηκα ότι δεν θυμάμαι ποιος είναι ακριβώς. Δε ρίχνω μια ματιά στο ευρετήριο να δω πότε ήταν η πρώτη του εμφάνιση να ξαναθυμηθώ ποιος είναι, αναρωτήθηκα. Μάταιος κόπος, ο Χόγκαρθ δεν εμφανιζόταν στην σελίδα που με παρέπεμπε. Επίσης, διαπίστωσα ότι στην σελίδα όπου βρισκόμουν, την 46, και έβλεπα ολοκάθαρα το όνομα «Χόγκαρθ» εμπρός μου, στο ευρετήριο δεν αναγραφόταν η σελίδα 46!! Εκεί κατάλαβα ότι όλο το ευρετήριο θα είναι επιεικώς σκατά – και άρχισα να νευριάζω. Δεν ήθελα όμως να είμαι άδικος και άρχισα να ξανακοιτάω τις σελίδες προσεκτικά, να παρατηρώ μήπως και αναφέρεται το όνομα και εγώ το παραβλέπω. Έψαξα πολλά ονόματα και παρά τις αδιαμφισβήτητες επαληθεύσεις μου πάντοτε διατηρούσα μια ενοχλητική αμφιβολία ώσπου... έπεσα στον Σβέντενμποργκ (κατάρα!). Σύμφωνα με το ευρετήριο ονομάτων, η πρώτη αναφορά στο όνομα «Σβέντενμποργκ» γίνεται στην σελίδα 17, έλα όμως που, τι αλλόκοτο μυστήριο... το πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου ξεκινάει στην σελίδα 19!!!! Η σελίδα 17 είναι κατάλευκη και έχει μόνο ένα όνομα πάνω της που δεν αφήνει περιθώρια λάθους – γράφει μόνο, ΟΥΙΛΛΙΑΜ ΜΠΛΕΙΚ, και είναι η αρχή του βιβλίου (για την ιστορία, η αναφορά στον Σβέντενμποργκ πρωτοεμφανίζεται στην σελίδα 21). Μην γίνεσαι γκρινιάρης, θα πείτε, τα ευρετήρια ονομάτων είναι υπερεκτιμημένα, ψάξε στο google να τα βρεις. Άντε, για τα γνωστά ονόματα να ψάξω, αν όμως εμφανίζεται 30 φορές στο βιβλίο, μια τριτοτέταρτη ξάδερφη του Μπλέηκ που ίσως έπαιξε σημαντικό ρόλο στη ζωή του ποιητή, θα πρέπει να την ξέρει η Βικιπαίδεια; Εξάλλου, γι'αυτό οι σοβαροί αναγνώστες διαβάζουμε σοβαρά βιβλία με επαρκείς πηγές, αν θέλαμε μια πρόχειρη κουτσομπολίστικη βιογραφία του Μπλέηκ θα ξεφυλλίζαμε την Daily Mail.

Νεύτων. Χαρακτικό του Μπλέηκ.

Ίσως έγινε μια αλλαγή στη σελιδοποίηση ή άλλαξε το σχήμα του βιβλίου από κανονικό σε μεγάλο και όλα μετατοπίστηκαν, αλλά, όπως ευκρινώς διαπιστώνετε, δεν μου καίγεται καρφάκι! Η δημιουργία ενός ευρετηρίου είναι μπελαλίδικη δουλειά όμως ο σκοπός του είναι συγκεκριμένος και μια λάθος κίνηση τα καταστρέφει όλα. Θα αρκούσε μια σημείωση στο ευρετήριο που να λέει ότι οι αναφορές μετατοπίστηκαν κάτα χ σελίδες πίσω ή μπροστά (αν υπάρχει ένας «αλγόριθμος» μετατόπισης που να έγινε αντιληπτός από τους επιμελητές) ή να απαλειφθεί εντελώς ως ένας ακατανόητος αχταρμάς. Η σημείωση όμως δεν υπάρχει είτε γιατί δεν το κατάλαβαν (πράγμα απογοητευτικό) είτε γιατί το κατάλαβαν αλλά σκέφτηκαν, ποιος σπαστικός αναγνώστης θα κάτσει να συμβουλευτεί το ευρετήριο (πράγμα απογοητευτικότερο). Μειώνει αυτό το λάθος, την αξία και την σπουδαιότητα της υπόλοιπης έκδοσης; Μάλλον όχι (γιατί πρόκειται πραγματικά για θαυμάσια έκδοση), αλλά μειώνει σαφώς, τι λέω, εξαλείφει την δουλειά του ευρετηριαστή. Πρέπει να γυρίσει τα λεφτά που πήρε, πίσω... ή αν η μετατόπιση έγινε εν αγνοία του, πρέπει να ζητήσει περισσότερα λεφτά για ψυχική οδύνη! Επίσης, ποιος μου λέει ότι δεν πλήρωσα 1 επιπλέον ευρώ στην τελική τιμή του βιβλίου, για ένα άχρηστο ευρετήριο; Πέρα από το οικονομικό όμως, με χάλασε πάρα πολύ ως αναγνώστη, βλέπω πια κύριο όνομα στο κείμενο και σκέφτομαι το ευρετήριο. Όταν ανακάλυψα το λάθος με τον Χόγκαρθ έμεινα μισή ώρα τσαντισμένος και κατάφερα να διαβάσω μόνο 2 γραμμές εκείνης της σελίδας – γιατί στην δεύτερη γραμμή εμφανίστηκε το μοιραίο όνομα! Ξεκίνησα με τόση λαχτάρα αυτό το υπέροχο βιβλίο και κατέληξα (ακουσίως) να δηλητηριάσω την απόλαυση, σκεφτόμενος διαρκώς το εκνευριστικό ευρετήριο. Θεέ μου, γιατί με άφησες να φάω από το Δέντρο της Γνώσης;  

ΤΕΛΟΣ ΜΙΡΛΑΣ! ΕΥΡΕΤΗΡΙΑΣΤΕ ΜΕ ΣΤΟ ΟΝΟΜΑ ΣΠΑΣΑΡΧΙΔΗΣ! 


Υ.Γ. 2666 Υποψιάζομαι ότι θα είναι το μοναδικό μειονέκτημα αυτής της θαυμάσιας έκδοσης. Να την αγοράσετε με κλειστά μάτια, δεν το συζητώ! Απλώς, δεν μπορούσα να παραβλέψω αυτό το παράπτωμα – θα έπεφτε η κορνίζα του πτυχίου μου από το σαλόνι!

Σχόλια

«A good reader, a major reader, an active and creative reader is a rereader»

En passant

  Το «Αν πασάν» είναι ένας σκακιστικός κανόνας, περιθωριακός και άγνωστος αλλά ιδιαιτέρως αποτελεσματικός και σημαντικός. Στις αρχικές τους κινήσεις, τα πιόνια έχουν το δικαίωμα να κινηθούν ένα ή δύο τετράγωνα μπροστά. Αν επιλέξουν να κινηθούν δύο τετράγωνα μπροστά και ένα αντίπαλο πιόνι βρίσκεται σε τέτοια θέση ώστε να μπορούσε να το αιχμαλωτίσει αν το πιόνι που κινήθηκε δυο τετράγωνα αποφάσιζε να κινηθεί μόνο ένα, τότε, έχει το δικαίωμα να το αιχμαλωτίσει και σε αυτή την περίπτωση που κάνει δύο βήματα. Έχουμε δηλαδή, αν πασάν... αιχμαλωσία εν τη διελεύσει. Είναι δυσνόητο στην περιγραφή αλλά αρκετά ξεκάθαρο στην πράξη. Βέβαια, όταν είσαι αρχάριος σκακιστής και το συναντήσεις πρώτη φορά σε ηλεκτρονική παρτίδα, τότε πείθεσαι ότι κάποιο «bug» έχει η ιστοσελίδα, ότι σε χακάρανε ή ότι άρπαξες όλες τις ιώσεις του κυβερνοχώρου. Τα βιβλία του Ναμπόκοφ, μου προσφέρουν την ισχυρή εντύπωση ότι αποτελούν ένα συνεχές λογοτεχνικό en passant, σε αιχμαλωτίζουν εν τη διελεύσει.

Down in Mexico

   Μπορεί ο Σαίξπηρ της αρχαιότητας – κατά τον Ουγκό – να ήταν ο Αισχύλος, αλλά ο Σαίξπηρ της σύγχρονης εποχής – κατά τον Μουζίλη – είναι ο Ντον Γουίνσλοου. Δεν υπάρχει ο τύπος. Συνεχίζει την παράδοση της λαϊκής λογοτεχνίας που νομίζαμε ότι είχε εκλείψει πια∙ και το κάνει να φαίνεται τόσο εύκολο και μαζί απόλυτα συναρπαστικό.  «Ο patron πρέπει να δίνει το παρών» είπε. «Αλλιώς αρχίζουν να σκέφτονται ότι δεν υπάρχει κανείς πίσω από την κουρτίνα».  «Τι;»  « Ο μάγος του Οζ . Δεν το έχεις δει;»  «Μπα, δεν νομίζω».  «Ένας πανίσχυρος μάγος κυβερνά ένα βασίλειο μόνο με τη φωνή του, πίσω από μια κουρτίνα» είπε ο Νούνιες. «Αλλά όταν τραβάνε την κουρτίνα, ανακαλύπτουν ότι είναι ένας συνηθισμένος άνθρωπος».  Μα είσαι ένας συνηθισμένος άνθρωπος, σκέφτηκε ο Ρικ. Αφήστε τα παζάρια με μέτριους συγγραφείς και διαλέξτε την κουρτίνα ένα. 

Σαν ναυαγοί, σαν ροβινσώνες

Ο βιασμός ενός βιβλίου και ενός συγγραφέα γίνεται με τις διασκευές . Συγγραφείς μεγάλου βεληνεκούς και εξαιρετικού κύρους όπως ο Ντάνιελ Ντιφόου, ο Ρόμπερτ Στήβενσον, ο Ιούλιος Βερν και ο Τζόναθαν Σουίφτ (με την ευκαιρία, να ξαναπώ ότι «Τα ταξίδια του Γκιούλιβερ» είναι ένα από τα καλύτερα βιβλία. Δεν είναι απλώς ένα από τα καλύτερα βιβλία του είδους· ή του 18ου αιώνα· ή της αγγλοσαξονικής λογοτεχνίας. Πέρα από κάθε είδους περιορισμό, τροπικό, χρονικό ή χωρικό, το βιβλίο του Σουίφτ είναι ένα από τα καλύτερα βιβλία που έχουν γραφτεί επί γης) αντιμετωπίζονται από το αναγνωστικό συγγραφικό φαντασιακό σαν μικρομέγαλοι συγγγραφίσκοι που είχαν κόλλημα με την παιδική ηλικία και ανακλύκλωναν απλοϊκές ιστορίες που δεν πρέπει να διαβάζονται μετά τα δώδεκα – λες και το να είσαι παιδί είναι ιδιότητα μόνο ενός παιδιού. Κούνια που σας κούναγε! 

100% cotton

Μπορεί τον τελευταίο χρόνο να δουλεύω στον τριτογενή τομέα παραγωγής και συγκεκριμένα σε στεγνοκαθαριστήριο – φροντίζοντας να μην τα κάνω μούσκεμα με τα ρούχα… ενώ τα κάνω μούσκεμα! – και να χαζεύω στα ταμπελάκια τι ποσοστό επί τοις εκατό βαμβάκι περιέχουν – πολυεστέρα, κερδάμε! – αλλά υπήρξαν σκληρές εποχές που δεν βελτιώθηκαν και ιδιαίτερα για πολλούς ανθρώπους, που για 100% βαμβάκι πληρωνόσουν ένα υποπολλαπλάσιό του και θα έπρεπε να λες και ευχαριστώ από πάνω. «Η αχαριστία αποτελεί συστατικό στοιχείο του χαρακτήρα των ανθρώπων σε τέτοιο βαθμό, που είναι προτιμότερο να τη θεωρεί κανείς προκαταβολικά δεδομένη και να μη στενοχωριέται» . Εδώ το ίδιο σου το πλυντήριο δεν είναι αξιόπιστο (στους χρόνους) και δεν λέει την αλήθεια, γιατί περιμένεις να το κάνουν οι άνθρωποι;

The Elephant Man

Υπάρχει ένας ελέφαντας στο δωμάτιο – όχι ρε, δεν εννοώ εσάς, φάτε ελεύθερα όσο θέλετε! – και αυτός δεν είναι άλλος από τον ίδιο τον άνθρωπο. Οξύμωρο, καταλαβαίνω, αλλά στο περίκλειστο δωμάτιο που είναι ο κόσμος ολάκερος, αν θες να παραμένεις ανθρώπινος πρέπει να έχεις καρφωμένα τα μάτια σου στον ελέφαντα. «–Είναι επειδή, με τον τρόπο που ο κερατάς σου παρουσιάζει τα πράγματα, παραέδινε την εντύπωση ότι έφτυνε κατάμουτρα το είδος για το οποίο πέθανε ο Κύριός μας. Δεν είχες την αίσθηση ότι υπέγραφες υπέρ των ελεφάντων αλλά εναντίον των ανθρώπων» . Διαβάζω το βιβλίο του Ρομαίν Γκαρύ περίπου από τον Ιούλιο, κυρίως επειδή τα μεγάλα βιβλία τα διαβάζω τραπεζίως , δηλαδή ανάμεσα σε άλλα μικρότερα αναγνωστικά γεύματα (και τις τελευταίες μέρες και κυριολεκτικά)∙ αλλά αυτό δεν με ενοχλεί καθόλου γιατί υπήρξε ένα από τα καλύτερα βιβλία που διάβασα τα πολλά τελευταία χρόνια, και αν δεν ανανέωσε την πίστη μου στον άνθρωπο, τουλάχιστον ανανέωσε εκείνη στο μυθιστόρημα: «ο καθείς και οι ελέφαντές του, ...

Ασκήσεις μνήμης

  Τις ασκήσεις ύφους τις κατέκτησε σε βαθμό που λίγοι συγγραφείς φτάνουν , με τις ασκήσεις μνήμης όμως κανείς άνθρωπος δεν τα βγάζει εύκολα πέρα. Όλοι μας γράφουμε autofiction από 8 χρονών – Περιγράψτε μας τα πιο ωραία σας Χριστούγεννα – τα νεύρα μου! Το autofiction πλέον μοιάζει να είναι ένας ευφημισμός για να αποδεχόμαστε κάποιες συγγραφικές μετριότητες ως κάτι παραπάνω από αυτό που είναι. Είναι προσβολή να θεωρείς ότι ο Τζόυς ή ο Σελίν (που επιτέλους σε λίγες μέρες θα εκδοθεί το «Θάνατος επί πιστώσει»∙ Γκάλοπ: ποιο άργησε περισσότερο; Το Μετρό Θεσσαλονίκης ή το βιβλίο του Σελίν;) έγραψαν autofiction. Το ίδιο ισχύει και για τον Καλβίνο στη συγκεκριμένη συλλογή. Δεν θα ξεχάσουμε και αυτά που ξέρουμε! «Μόνο πετώντας πράγματα μπορώ να βεβαιωθώ πως ακόμα δεν έχει πεταχτεί κάτι από μένα, κάτι που ίσως να μην είναι ούτε και θα είναι για πέταμα» .  

Silencio

Έχουμε δεν έχουμε μπάντα, μικρή σημασία έχει χωρίς τον μαέστρο επί σκηνής. Όσα πούμε και γράψουμε, ακούγονται εξόχως ξεκούρδιστα, αν όχι εντελώς κακόηχα και ενοχλητικά. «Στα Cahiers du Cinema, το 2017, ο Lynch αναφέρει πως “το να σκέφτεσαι τους θεατές όταν δημιουργείς δεν είναι καλό κατά την άποψή μου. Πρέπει να σκέφτεσαι μόνο τι σε φτιάχνει. Αν μια ιδέα σού έρθει και δεν σε εξιτάρει, δεν τη χρησιμοποιείς. Αν είναι μια ιδέα που σε κάνει να ανατριχιάσεις, τότε προσπαθείς να την αποδώσεις όσο ακριβέστερα γίνεται . Ο κόσμος αλλάζει τόσο γρήγορα αυτές τις μέρες – αν σκέφτεσαι το κοινό του 2012, αυτό που θα κάνεις δεν θα έχει καμία αξία το 2017, απλούστατα γιατί θα είναι ένας διαφορετικός κόσμος. Πρέπει να κάνεις χαρούμενο τον εαυτό σου και να ελπίζεις για το καλύτερο”» . Ας υψώσουμε λοιπόν ευγνώμονες τα χέρια προς εκείνον, και επειδή κάποιοι τα έχουμε τα χρονάκια μας, δεν αποκλείεται όντως να τα ξαναπούμε σε 25 χρόνια!

Μπάρτελμι και Σία

  Στις φετινές πανελλήνιες έπεσε θέμα στην έκθεση για την δημιουργικότητα στα σχολεία και μαζί ένα κείμενο του Γιώργου Ιωάννου. Επιτέλους, τα παιδιά πήραν μια μυρωδιά από λογοτεχνική ναφθαλίνη∙ πολύ δημιουργικό. Αν πρέπει να υπάρχει αποκλειστικά κείμενο Έλληνα συγγραφέα, βάλε ένα διήγημα από την «Αναφορά περιπτώσεων» του Αλέξανδρου Σχινά που ξανακυκλοφόρησε πρόσφατα (όπως το εκπληκτικό «Η απόγνωση της μονάδας») και άσε τα παιδιά να υποστούν πολλαπλά κατάγματα της δημιουργικής φαντασίας τους. Τι πας και τους βάζεις Κυριακή στο χωριό ! Στην περίπτωση που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ξενόγλωσσος συγγραφέας ο Ντόναλντ Μπάρτελμι θα ήταν ο ιδανικός. Τουλάχιστον ας κρατήσουμε την κρεμάλα του υπέροχου εξωφύλλου με την οποία στραγγαλίζεται η δημιουργικότητα των παιδιών εδώ και χρόνια. «Ο κόσμος είναι ένας αγριότοπος, λέει, ο πολιτισμός μια τρέλα που καλλιεργούμε σε συμφωνία με τους άλλους. Ο ίδιος, στην ηλικία του, δεν εκπλήσσεται πια με τίποτα, αν και θα το ήθελε» .    

Δεύρο έξω

Επιτέλους ανάσταση! , λένε συγγενείς και φίλοι όταν μας βλέπουν να ξεπροβάλουμε στον κόσμο. Είναι τέλος Μαρτίου και σίγουρα όλοι οι εγχώριοι εσωστρεφείς μαζεύουν δυνάμεις για το πασχαλινό τραπέζι που πλησιάζει έτσι ώστε να μην νιώθουν πιο άβολα από το αρνί. Έμαθαν πια με πολύ κόπο ότι δεν ισχύει απόλυτα αυτό το Ό,τι δεν μπορείς να αποφύγεις, τουλάχιστον απόλαυσέ το και «ξέρουν ότι το ωραιότερο, το πιο ανακουφιστικό πράγμα που μπορεί να σου τύχει είναι να ακυρωθεί μια συνάντηση» . Ετούτο το βιβλίο σίγουρα δεν επιδιώκει να λύσει το 30ο πρόβλημα του Αριστοτέλη , ίσως ούτε καν θέλει να πει τα πράγματα έξω από τα δόντια, απλώς επικυρώνει σκέψεις και συναισθήματα που βιώνει ένας στους τρεις ανθρώπους∙ οι άλλοι δύο βγαίνουν έξω και συναντιούνται, για τους υπόλοιπους είναι θεματάκι!

Αγαπάτε αλλήλους

Σε πολλούς φαίνεται αχώνευτος ο Σοπενάουερ αλλά ειδικά αυτή την μέρα μοιάζει να λειτουργεί σαν το καλύτερο χωνευτικό. Με φάτσα καλικάντζαρου (όπως έχει εντυπωθεί στο συλλογικό ασυνείδητο) έρχεται να μας φέρει πιο κοντά και να καταλήξουμε όλοι μια μεγάλη αγκαλιά. Ξεχνάμε μεμιάς τις σκοτούρες και καθόμαστε στη θέση μας στο γιορτινό τραπέζι. «Δεν υπάρχει απολύτως τίποτα που να μην μπορεί κανείς να ξεχάσει, εκτός από τον εαυτό του και τον χαρακτήρα του» . Θα τα… σπάσουμε κι απόψε!