ΠΙΠΕΡΙ ΚΑΙ ΣΠΑΣΜΕΝΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ

Τα τελευταία χρόνια έχουν πληθύνει τα βιβλία που έχουν ως θέμα τους την βλακεία – εκουσίως δηλαδή, γιατί εκείνα που την έχουν ακουσίως είναι υπερπολλαπλάσια των πρώτων! Φαίνεται πως ασκούν μια απαράμιλλη γοητεία σε βλάκες και έξυπνους και πωλούν τρελά, κάτι που θεωρείται σαφέστατα έξυπνο για τον συγγραφέα τους. Όμως όταν τιγκάρεις στα κλισέ ένα (λογοτεχνικό) κείμενο (εκτός και αν είναι κατάλογος με κλισέ) δεν θεωρείται και πολύ έξυπνη κίνηση – τουλάχιστον από εκείνους τους αναγνώστες που δεν θέλουν να τους περνάνε για βλάκες!

Βράδυ Παρασκεύης, παρουσίαση βιβλίου στη μικρή μας πόλη. Την ίδια ώρα παίζει η Πανάθα στην Ευρωλίγκα. Τι δίλημμα! Ταυτόχρονα να καίγομαι γιατί έχω ποντάρει και τρία ευρώ στην υπουργοποίηση της Λυδίας Κονιόρδου στο Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Πολιτισμός ή αθλητισμός; Δεν ήξερα σε ποιο γήπεδο να παίξω μπάλα. Τελικά επέλεξα την παρουσίαση – αν ήταν τόσο βαρετή όσο οφείλουν να είναι όλες οι παρουσιάσεις βιβλίου, σκέφτηκα, θα προλάβω το ημίχρονο του Πανάθα. Για στάσου, τι βιβλίο παρουσιάζεται; Νεανική λογοτεχνία; Καλά, παίζει να προλάβω και το δεύτερο δεκάλεπτο! Δυο παρατάσεις αργότερα δεν σκεφτόμουν καθόλου τον Πανάθα (που έχασε γαμώ την τρέλα μου, τώρα το συνειδητοποιώ!) και είχα κολλήσει σε όσα θαυμαστά άκουσα στην πιο ενδιαφέρουσα παρουσίαση βιβλίου που έγινε ποτέ.

Τι γιορτάζουμε σήμερα; Το όχι, το ναι, το ίσως; Γιατί, ενώ όλοι ξέρουμε ότι το εθνικό φρόνημα σε ψηλώνει ως άνθρωπο, εξεγειρόμαστε τόσο πολύ όταν κάτι τέτοιο γίνεται και με τεχνητά μέσα, ας πούμε, με δεκάποντες γόβες; Γιατί μετά την παρέλαση όλοι πάμε και πίνουμε φρέντο εσπρέσσο, έναν τόσο χαρακτηριστικά ιταλικό καφέ; Τι θα συμβεί αν σε μία αντιπολιτευτική συνωμοσία όλοι συντονίσουν το... ένα στο δεξί; Το ένα στ' αριστερό αποκτά όντως βαρύνουσα σημασία όταν κυβερνά η Αριστερά, ή απλώς έχουμε συνηθίσει να το θεωρούμε ηθικό πλεονέκτημα της παρέλασης;

  Θα μιλήσω λίγο για ποίηση. Καλέ, μην σκυλιάζετε, ένα απλό γατάκι είμαι! Θεωρώ ότι η (καλή) ποίηση δεν γράφεται με την καρδιά, ούτε διαβάζεται με αυτόν τον τρόπο. Όποιος γράφει με την καρδιά, πολύ γρήγορα έχει να αντιμετωπίσει προβλήματα με βουλωμένες αρτηρίες και εκνευριστικές αρρυθμίες. Όποιος πάλι διαβάζει με την καρδιά, πεθαίνει από συγκινησιακό έμφραγμα πολύ πριν τελειώσει το βιβλίο.

Άκου ένα φανταστικό σενάριο: φαντάσου το Ανώτατο Βραβείο Λογοτεχνίας να βραβεύει την ανώτατη λογοτεχνία! Έλα, ξύπνα τώρα.

Κοντοζυγώνουν και τα Νόμπελ Λογοτεχνίας και όλοι κρατάμε την ανάσα μας. Θα ξέρουμε τον βραβευμένο; Θα προφέρεται το όνομά του με τον αγύμναστο μυ της μεσογειακής μας γλώσσας; Θα έχει μεταφραστεί κάποιο βιβλίο του στα ελληνικά; Πότε θα εμφανιστεί ο πρώτος που θα ανακοινώσει στα κοινωνικά δίκτυα ότι τον γνωρίζει και μάλιστα τον έχει διαβάσει, λαχτάρα ανάλογη με εκείνη της ανακοίνωσης του πρώτου μωρού κάθε νέου χρόνου; Τα πηγαδάκια στις παρέες δίνουν και παίρνουν – νισάφι πια με την πολιτική της Ελλάδας, ας μιλήσουμε και λίγο για την πολιτική της Σουηδίας!

Αποστρέφομαι τις σχολές δημιουργικής γραφής γιατί μοιάζουν γεμάτες δημιουργική ασάφεια. Το ίδιο αποστρέφομαι και τις λέσχες ανάγνωσης, γιατί εκείνες είναι γεμάτες αναγνωστική σαφήνεια. Δε θέλω να μου λένε, τι και πώς να διαβάζω/γράφω. Τότε γιατί κρατώ ετούτον τον οδηγό συγγραφής στα χέρια; Ελάτε, μην είστε εριστικοί, αφού όλοι το ξέρουμε ότι αυτά τα βιβλία μπορούν να γίνουν πολύ διασκεδαστικά, είτε το επιδίωκαν εξαρχής είτε όχι.

Μετά τον ντόρο που προκλήθηκε σχετικά με τον Καλβίνο και το κατά πόσο αποτελεί σοφή επιλογή για έναν νεοφώτιστο αναγνώστη, έρχομαι σαν ανύπαρκτος ιππότης προς υπεράσπισή του και θα προσπαθήσω να γκρεμίσω το κάστρο των διασταυρωμένων (αναγνωστικών) πεπρωμένων.

Όταν ο Άλμπερτ Αϊνστάιν ρωτήθηκε κάποτε ποιο βιβλίο θα έπαιρνε μαζί του σ'ένα έρημο νησί, απάντησε: «Δεν έχει σημασία ποιο, αρκεί να είναι του Τρέηβεν». Καταλαβαίνω απόλυτα αυτή την θέση του Αϊνστάιν – και είναι σπανιότατες οι φορές που μπορώ να πω ότι καταλαβαίνω απόλυτα τον Αϊνστάιν, οπότε αφήστε με να το χαρώ λίγο!

Στα μαθηματικά είμαι σκράπας. Και η απόφασή μου να δώσω Πανελλήνιες στην τεχνολογική κατεύθυνση φανέρωσε την σύγχυση του μυαλού μου, που έκτοτε με συντροφεύει αδιάκοπα. Γενικά, μην με παίρνετε στα σοβαρά. Ωστόσο, ακόμα και εγώ, μπορώ να αντιληφθώ ότι τα μαθηματικά πέρα από όλες τις άλλες δραστηριότητες της ανθρώπινης διανόησης, μπορούν να γεννήσουν μία πραγματική μεγαλοφυΐα που ξεπερνά όλες τις άλλες – μια λογοτεχνική μεγαλοφυΐα, μια σκακιστική μεγαλοφυΐα, μια φυσική μεγαλοφυΐα, δεν πιάνει μία μπροστά σε μία μαθηματική. Είναι μια εικασία αυτό που ισχυρίζεσαι, θα πείτε. Μένει λοιπόν να αποδειχθεί.