Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

Στα χαμένα



Ρε μπελά που βρήκα! Να είναι ένα βιβλίο σχετικά ευχάριστο, να έχει πράγματα που γενικά ταιριάζουν με το γενικότερο γούστο μου και εγώ να το αντιμετωπίζω σαν ταινία του Μπέλα Ταρ – τον ατελείωτο ένα πράμα. Είχε καιρό να μου συμβεί κάτι ανάλογο, σηκώνει και η επιστήμη τα χέρια της ψηλά! Έβαλα σφήνα την ανάγνωση για να προλάβω την ταινία του Λάνθιμου – την οποία κατάφερα να δω χθες, 17 Δεκεμβρίου, στην επίσημη πρεμιέρα της – και ακόμα να το τελειώσω. Λίγες σελίδες ακόμα που διαβάζονται παράλληλα με αυτές τις γραμμές που γράφονται. Τουλάχιστον η ταινία ήταν πολύ καλή και το μεγαλύτερο πλεονέκτημα του βιβλίου ήταν ακριβώς αυτό∙ ήξερες από την αρχή ότι θα γίνει μια καλή ταινία. Το βιβλίο πάλι, δεν ήξερε τι ήθελε να είναι, και μέσω ανομοιόμορφων αφηγήσεων, για μένα τουλάχιστον κατέληξε να είναι χάσιμο χρόνου. «Η πιο προφανής ανωμαλία της (…) είναι η απόλυτη έλλειψη οποιασδήποτε ανωμαλίας».   

Το βασικό πάτημα του βιβλίου είναι ο «Φρανκενστάιν» της Σέλλεϋ∙ και η παρωδία αυτού. Αλλά και μέσω της παρωδίας δεν το αγγίζει ούτε στο ελάχιστο. Η Μπέλλα Μπάξτερ, η πρωταγωνίστρια του βιβλίου – και δεν είναι σπόιλερ αυτό, στην ταινία το μαθαίνουμε πολύ νωρίς, και στο βιβλίο αρκετά στην αρχή – είναι ένα ανθρώπινο υβρίδιο, μια νεαρή γυναίκα που της μεταμοσχεύεται ο εγκέφαλος του παιδιού της. Έτσι αυτή η ασυμβίβαστη σχέση μεταξύ σωματικής και πνευματικής ηλικίας δημιουργεί πολλά ευτράπελα που στο βιβλίο δεν δικαιολογούνται με αρκετή λογική – γιατί και τα αλλόκοτα θέλουν μια κάποια λογική – ενώ στην κινηματογραφική εκδοχή που ο χρόνος κινείται διαφορετικά, λειτουργούν πιο αρμονικά. Στην ταινία η Μπέλλα είναι ένα φεμινιστικό τέρας από τα πιο διασκεδαστικά και ουσιώδη που έχουν παρουσιαστεί τα τελευταία χρόνια στον κινηματογράφο, που κατακλύζεται από αυτή την «επίκαιρη» οπτική αλλά τις περισσότερες φορές το επεξεργάζεται εντελώς επιφανειακά. Εδώ η Μπέλλα παρουσιάζεται σαν ένα μεγάλο μωρό που δεν πρόλαβε να μεγαλώσει σε καλούπια και να πνιγεί από προκαταλήψεις και στερεότυπα και διεκδικεί την θέση της στον κόσμο με μία ανεπιτήδευτη ματιά. Η ταινία παρ’ όλα αυτά είναι μια κωμωδία, δεν ξέρω πόσο θα ήθελε ο κάθε θεατής να την βαρύνει με δύσκολες θεωρίες.  
 
Ποια το έκανε καλύτερα; Η Φόνισσα ή η Μπέλλα Μπάξτερ;
 
Στο βιβλίο ωστόσο, αυτή η φεμινιστική ματιά κινείται παραπλεύρως και γίνεται αισθητή ανάλογα με την περιφερειακή όραση του κάθε αναγνώστη. Είτε το πιστεύετε είτε όχι, το αγαπημένο μου απόσπασμα από το βιβλίο, είναι ο τίτλος ενός κεφαλαίου! «Η δημιουργία μιας συνείδησης» είναι μια καλή ανακεφαλαίωση του βιβλίου, της ταινίας, και της ουσίας που θέλουμε να μας προσφέρουν τα καλλιτεχνικά έργα γενικά και ο τρόπος της ζωής μας. Όσοι πάντως έχουν σχετικά δημιουργημένη συνείδηση από άλλα καλύτερα καλλιτεχνικά έργα, σε αυτό το βιβλίο, θα βρουν λίγη απόλαυση. Δεν έχω να πω πολλά για το βιβλίο του Άλισντερ Γκρέυ, το μυαλό μου είναι σαν νεογέννητου και μάλιστα νομίζω ότι χέστηκα κιόλας. Κάνει κάποια κοινωνική κριτική, μερικά λογοτεχνικά κόλπα με χαμένα χειρόγραφα, εισαγωγές, αναθεωρήσεις κειμένου, κριτικές αποτιμήσεις, λίγο διδακτισμό και mansplaining γιατί πώς αλλιώς να «ανδρωθεί» η συνείδηση μιας γυναίκας, κλπ αλλά σε αυτά είμαστε μανούλες πια και δεν τσιμπάμε εύκολα. Κυκλοφορούσε μέχρι πρότινος από τις εκδόσεις «Νεφέλη» σε μετάφραση Δημήτρη Βαρδουλάκη.  
 
[…] «Αυτό που είστε σας ταιριάζει καλύτερα, δόκτορα Χούκερ. Η πίστη μου δεν προσφέρει παραμυθία στους φτωχούς, στους αρρώστους, στους καταπιεσμένους και στους ετοιμοθάνατους. Δεν επιθυμώ να τη διαδώσω».
«Μα τότε είναι μια πίστη χωρίς ελπίδα κι ελεημοσύνη!», φώναξε δυνατά ο δρ. Χ. «Ξεφορτωθείτε την, λοιπόν, κ. Άστλεϋ γιατί σας έχει προφανώς παγώσει το αίμα στις φλέβες! Απαρνηθείτε την. Δέστε μια πέτρα στο λαιμό της και πετάξτε την στο πέλαγος. Και βρείτε μια πίστη που να ζεσταίνει την καρδιά, που να σας ενώνει με τους συνανθρώπους σας και που να μας οδηγεί όλους προς ένα λαμπρό μέλλον».
«Απεχθάνομαι τα ναρκωτικά. Προτιμώ την πικρή αλήθεια».
«Κύριε Άστλεϋ! Διαπιστώνω ότι είστε μία από αυτές τις θλιμμένες ψυχές του καιρού μας που πιστεύουν ότι ο υλισμός είναι μια στυγνή μηχανή που καταστρέφει τις ευαίσθητες καρδιές και τα διορατικά πνεύματα που ζουν στον κόσμο. Νομίζω, όμως, στο όνομα του Ιησού Χριστού, ότι κάνετε λάθος. Το αφάνταστα πολυποίκιλο σύμπαν μας δεν θα μπορούσε να είχε ξεπετάξει ανθρώπινα πνεύματα και καρδιές, αν δεν μας είχε πλάσει ο Ποιητής των Πάντων ειδικά γι’ αυτόν τον πλανήτη, κι αν δεν είχε σχεδιάσει τον πλανήτη για μας και τα πάντα γι’ Αυτόν».  
«Το όραμα του κόσμου σας είναι σαν ένα μέρος όπου ο Θεός καλλιεργεί ανθρώπους σαν λαχανικά προς ιδίαν κατανάλωση», είπε ο κ. Άστλεϋ. «Ένα τέτοιο όραμα ίσως να ικανοποιεί έναν μανάβη, αλλά όχι και εμένα (…)».
 
Υ.Γ. 2666  Καλά Χριστούγεννα σε όλα τα χαμένα κορμιά!  
 
Και επειδή ξεπέρασα το ψυχολογικό φράγμα αρνητικών followers θέλω να δείξω την ευγνωμοσύνη μου με ένα γιορτινό giveaway. Το πρώτο σχόλιο εδώ στο μπλογκ, θα κερδίσει το αντίτυπό μου υπογεγραμμένο από την γάτα μου. Μην χάσετε την μοναδική αυτή ευκαιρία. Εκτός και αν θέλετε τη νέα χρονιά να κινηθείτε και σε νέο πεδίο! 
 

Σχόλια

  1. Ανώνυμος18.12.23

    ναι, γειά σας κ. Μουζίλη μας, τιμούλα; (κι όχι δεν θέλω να μαγαρισμένο απ την γάτα σου αντίτυπο!)

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Δημοσίευση σχολίου

Κουβεντολόι με μια μούμια!

Σημ: Εδώ λέγονται ιστορίες μόνο για αραχνιασμένα κρανία, οι "ψεκασμένοι" θα απομακρύνονται διακριτικά.

«A good reader, a major reader, an active and creative reader is a rereader»

En passant

  Το «Αν πασάν» είναι ένας σκακιστικός κανόνας, περιθωριακός και άγνωστος αλλά ιδιαιτέρως αποτελεσματικός και σημαντικός. Στις αρχικές τους κινήσεις, τα πιόνια έχουν το δικαίωμα να κινηθούν ένα ή δύο τετράγωνα μπροστά. Αν επιλέξουν να κινηθούν δύο τετράγωνα μπροστά και ένα αντίπαλο πιόνι βρίσκεται σε τέτοια θέση ώστε να μπορούσε να το αιχμαλωτίσει αν το πιόνι που κινήθηκε δυο τετράγωνα αποφάσιζε να κινηθεί μόνο ένα, τότε, έχει το δικαίωμα να το αιχμαλωτίσει και σε αυτή την περίπτωση που κάνει δύο βήματα. Έχουμε δηλαδή, αν πασάν... αιχμαλωσία εν τη διελεύσει. Είναι δυσνόητο στην περιγραφή αλλά αρκετά ξεκάθαρο στην πράξη. Βέβαια, όταν είσαι αρχάριος σκακιστής και το συναντήσεις πρώτη φορά σε ηλεκτρονική παρτίδα, τότε πείθεσαι ότι κάποιο «bug» έχει η ιστοσελίδα, ότι σε χακάρανε ή ότι άρπαξες όλες τις ιώσεις του κυβερνοχώρου. Τα βιβλία του Ναμπόκοφ, μου προσφέρουν την ισχυρή εντύπωση ότι αποτελούν ένα συνεχές λογοτεχνικό en passant, σε αιχμαλωτίζουν εν τη διελεύσει.

Το Δώρο

Θα μπορούσε ο Στέφανος Ξενάκης να είναι ο Στέφανος Δαίδαλος του σήμερα; Ή να το αλλάξω κάπως για να ’χουμε καλό ρώτημα: θα μπορούσε ο Τζέημς Τζόυς (μαζί και οι όποιες καλλιτεχνικές μεταμορφώσεις του) να γίνει ένας motivational speaker της σημερινής εποχής; Κανείς πλέον (αν υποθέσουμε ότι μπορούσε κάποτε) δεν διαβάζει τον «Οδυσσέα». Δεν μπορεί να αντέξει ότι αυτό το βιβλίο τον περιγράφει, ακόμα και σήμερα ή και περισσότερο σήμερα, τόσο καλά παρά την μοναδικότητα του κάθε ανθρώπου. Του αφιερώνει μία μέρα τον χρόνο, την σημερινή (παρόλο που άλλαξε η μέρα, το blogger έμεινε σταθερά πίσω!), και μετά τον στέλνει αδιάβαστο. Αν κάποιος όμως του σερβίρει για πρωινό όμορφες φράσεις με γαρνιτ ούρα υπέροχα σκίτσα, τότε μπορεί να νιώσει στιγμιαία χαρά και να βελάζει σαν ανέφελο πρόβατο στα λιβάδια του χρόνου. 

Μην περιμένετε και πολλά από το τέλος του κόσμου

Κάθε Πρωτοχρονιά, αφού έχει αποσοβηθεί κατά ένα μέρος του ο προκαταρκτικός οικογενειακός όλεθρος, επιστήμονες βρίσκουν την ώρα να μας ενημερώσουν πόσα δευτερόλεπτα κινήθηκε μπροστά (μην τρέφετε αυταπάτες ακόμα και όταν σας λένε ότι κινήθηκε και προς τα πίσω) το Ρολόι της Αποκάλυψης – δεν τελειώνει άλλο αυτή η Ιστορία! Ο κόσμος μας είναι γεμάτος από μικρά καταστροφικά τέλη, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων της κυκλοφορίας, που σχεδόν πάντα είναι αδύνατο να αποτρέψεις και περισσότερο να αποφύγεις. Τι μένει στο τέλος, λοιπόν; Να τα απολαύσεις, μάλλον. Και ο πιο διασκεδαστικός τρόπος ήταν πάντοτε μέσω της τέχνης. «Με αυτά στο μυαλό της η κυρία Βαλασία έκλεινε τα μάτια της και παραδιδόταν στην αγκαλιά του ύπνου, γνωρίζοντας ότι το επόμενο πρωί, στις 05:30, θα ξυπνούσε από τον ήχο που θα παρήγαγε το ξυπνητήρι της, το οποίο της υπενθύμιζε σε καθημερινή βάση ότι η δημιουργία μιας καταστροφής είναι εξίσου σημαντική υπόθεση με την καταστροφή μιας δημιουργίας» . 

Με ανώμαλους δεν μιλάω

  Ανωμαλία είναι να μην μπορεί μια γυναίκα να κυκλοφορεί άφοβα στους δρόμους, ανωμαλία είναι να πιστεύεις ότι τα εμβόλια σκοπό έχουν να προκαλέσουν περισσότερο κακό από ό,τι καλό, ανωμαλία είναι να νομίζεις ότι η λογοτεχνία σε κάνει καλύτερο άνθρωπο, ανωμαλία είναι ακόμα το προφιτερόλ να έχει μόνο ένα σουδάκι μέσα, ανωμαλία είναι και ότι ο «Πατάκης» εξακολουθεί να μην εκδίδει Χέρμαν Μέλβιλ. Και πόσες ακόμα ανωμαλίες! Με τελευταία εκείνη του Ερβέ Λε Τελιέ, ενός συγγραφέα που αγάπησα οριστικά από ένα και μόνο βιβλίο του που είχα διαβάσει κάποτε, το «Όλα τα μανιτάρια τρώγονται», η ουλιπιανή έμπνευση που είχε οραματιστεί το facebook χρόνια πριν από τον δημιουργό του. Κάθε φορά που μπαίνετε στο facebook και αντικρίζετε την ερώτηση «Τι σκέφτεσαι;», ικανή να σας παρασύρει ασυγκράτητα να μας εμπιστευτείτε τις επικές σας μπούρδες, σχεδόν πάντα χωρίς καθόλου φιλτράρισμα και ουσία, να θυμάστε ότι ο Τελιέ κάποτε το έκανε… χίλιες φορές καλύτερα από εσάς, πιο δημιουργικά και κυρίως με περισσότερ...

Ο θάνατος σου πάει πολύ

Υπήρχε κάποτε εκείνη η σειρά ταινιών θρίλερ (νομίζω ακόμα υπάρχει, μα να μην ξέρουν πότε πρέπει να πεθαίνει μια ωραία ιδέα) με τον πιο εύστοχο, θεωρώ, ελληνικό τίτλο « Βλέπω τον θάνατό σου » όπου σε μία καθορισμένη λίστα ανθρώπων κάποιος έβλεπε το τελεσίδικο όραμα και έσπαγε την αλυσίδα θανάτου και το έργο τότε έπαιρνε τρομακτική κατεύθυνση. Χωρίς το σπλάτερ και με περισσότερη φαντασία και στοχασμό, η Μαρία Γιαγιάννου βλέπει τον θάνατό μας μέσα στα κοινωνικά δίκτυα και συγκεκριμένα μέσα στο facebook – που είναι και το γηραιότερο μέσο, ok boomer! «Το νήπιο άκουσε την φράση “πρόσω ολοταχώς” ως “μπρος ολοταφώς”, ένα ολίσθημα που μαρτυρά την αμφισημία των πραγμάτων και της γλώσσας που τα αναπαριστά. Μπορεί εξίσου να σημαίνει “Μπρος όλο το φως” και “Μπρος όλα τάφος”» .

Αποδοχή cookies

«Ευτυχώς, αν θέλει κάποιος να βρει μεστές απόψεις για καλά βιβλία, υπάρχουν ήδη πολύ αξιόλογα βιβλιοφιλικά μπλογκ, όπως το κορυφαίο, του Librofilo ή το αγαπημένο του, του Μαραμπού» . Να ξέρετε ότι όταν μου δίνουν γλυκό, έστω και σε μορφή βιβλίου, το αποδέχομαι αμέσως. Επίσης, να ξέρετε ότι ενίοτε μπορεί να γράφω για βιβλία που δεν έχω διαβάσει, όλοι το κάνουμε αυτό, απλώς οι περισσότεροι εντελώς αποτυχημένα, αλλά ποτέ δεν γράφω για βιβλίο που δεν μου άρεσε προφασιζόμενος το αντίστροφο∙ όλοι το κάνετε και αυτό, απλώς οι περισσότεροι εντελώς αποτυχημένα. Το βιβλίο είναι δώρο της συγγραφέα, καλής διαδικτυακής φίλης, και η άποψή μου για αυτό ολότελα υποκειμενική – ξέρω, απανωτά σοκ! – και ουδεμία σχέση έχει με την αντικειμενική κριτική που από καιρό θα έπρεπε να γίνει αντικείμενο κριτικής, τουλάχιστον στην Ελλάδα. Από το να μασήσω τα λόγια μου, θα προτιμήσω τα μπισκότα. «Όχι πως δεν ήταν επηρεασμένος και από το ιστολόγιο «Πιπέρι και σπασμένες γραμμές» με τις λαχταριστές αναρτήσεις σχετικά ...

Βαρύ περιστατικό

Συγγραφείς με χιούμορ δεν χαίρουν ιδιαίτερης εκτίμησης, θεωρώ, από το αναγνωστικό κοινό. Ποιος ξέρει πόσα ελαττώματα πασχίζει να κρύψει πίσω από αυτό, θα σκέφτονται, και δεν μπορεί, κάποιο ελάττωμα θα έχει να κάνει σίγουρα και με την συγγραφή. Επίσης το χιούμορ αξιώνει ευφυΐα και το κοινό δεν θέλει να περνιέται για ηλίθιο. Ο Άμπροουζ Μπιρς με τις διάσημες σατιρικές ιστορίες του και τα σκωπτικά λήμματα θα μπορούσε να θεωρηθεί ένας τέτοιος∙ καλός για να χαμογελάμε πού και πού, μας κάνει ενίοτε και τον έξυπνο, αλλά δεν πειράζει, καλή καρδιά. Ίσως να ήταν έτσι – αν και δεν συμμερίζομαι καθόλου αυτή την άποψη – αν δεν έγραφε τα διηγήματα από τις εμπειρίες του στον Αμερικανικό Εμφύλιο. Σκλάβος του για πάντα!    

Kinds of kindness

Τα περισσότερα μαγαζιά έχουν ήδη στολίσει με ελλειμματικό γούστο, οι κουραμπιέδες άρχισαν να ανταγωνίζονται τα μελομακάρονα – και τα δυο μαζί την Dubai chocolate –, η Black Friday με τις ασυναγώνιστες τιμές της θα κοντράρει στα ίσα την αληθινή ύπαρξη του ΑΙ Βασίλη, ο καιρός προσπαθεί να τα βρει με τον απορυθμισμένο θερμοστάτη του και γενικά είμαστε μια ωραία ατμόσφαιρα είμαστε. Και μέσα σε όλα αυτά, οι δημοσιογράφοι, οι αθλητές, η εκκλησία, τα ιδρύματα, οι πολιτικοί (που είναι για τα ιδρύματα) θα δείξουν το καλοσυνάτο πρόσωπό τους στους ταλαίπωρους ετούτου του κόσμου. Και μην ξεχνάμε, ότι κυρίως τα Χριστούγεννα είναι για τα παιδιά – και για όλα εκείνα που γιόρταζε η πρόσφατη «Παγκόσμια Ημέρα κατά της Κακοποίησης των παιδιών». «Πάντοτε, τα Χριστούγεννα έβγαζαν στους ανθρώπους τον καλύτερο αλλά και τον χειρότερο εαυτό τους».    

Οδηγίες προς ναυτιλλομένους

Τώρα το πλοίο έχει σαλπάρει και πλέον δεν μπορείς να αφήσεις αυτό το καταπληκτικό βιβλίο από τα ηλιοψημένα χέρια σου∙ εγκαταλείψτε αυτό το κλισέ να βουλιάξει και να πνιγεί όπως του αξίζει. Νόμιζα ότι είχα αφήσει το «ναυτικό» μου παρελθόν ( Καββαδίας , Μέλβιλ , κλπ) σχεδόν οριστικά πίσω – χωρίς να σημαίνει ότι δε θα τους ξαναδιάβαζα για το μεγάλο λογοτεχνικό τους εκτόπισμα – και σκεφτόμουν αν θα έπρεπε να αγοράσω το συγκεκριμένο βιβλίο, ειδικά όταν έχω τόσα άλλα αδιάβαστα στο αμπάρι. Όμως μου το έκαναν δώρο, το ξεκίνησα για κλείσιμο μιας κατά τ’ άλλα απάνεμης αναγνωστικής χρονιάς και ένα πελώριο κύμα μέσα στο μυαλό με ξαναχτύπησε με δριμύτητα. Στο μικρό εκδοτικό καράβι που είναι η χώρα μας και όλοι κοιτάνε ποιος θα φαγωθεί στην πορεία ( «Άκουσε κάποιους ναυαγούς να λένε ψιθυριστά πως έπρεπε να τραβήξουν κλήρο και “να θανατώσουν έναν άντρα για να σωθούν οι υπόλοιποι”» ) και εν μέσω μιας αποικιοκρατικής καταγραφής αναγνωστικών λιστών με αρκετή δόση μυθομανίας και εν είδει πρωτοχρονιάτ...