Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

Death Star


 
Καλέ θυμάστε πόσο είχαμε ενθουσιαστεί πριν από μερικούς μήνες με τις φωτογραφίες που ανέβασε το τηλεσκόπιο James Webb; Τι έκσταση! Ανοίγαμε όλοι το photoshop να φτιάξουμε παρόμοιες, ήταν γενικά μεγάλη στιγμή, καιρό είχαμε να δούμε τόσο κακόγουστες φωτογραφίες. Μόνο λίγοι επιστήμονες, συγκριτικά με όλους τους υπόλοιπους ανθρώπους, γνώριζαν την σημασία τους. Σκέφτομαι λοιπόν πολλούς αναγνώστες να μισούν την nerd λογοτεχνία του Άντι Γουίρ, ενώ ταυτόχρονα στο ίνσταγκραμ τους έχουν τις παραπάνω φωτογραφίες∙ και αυτό όσο να ’ναι με διασκεδάζει πολύ. Η επιστημονική φαντασία που γράφει ο Γουίρ (όσο και αν κάποιος θεωρεί ότι κινείται στις παρυφές και δεν πλησιάζει καν κέντρο) δεν είναι μια καταγγελτική λογοτεχνία, όπως συχνά συνηθίζεται σε αυτό το είδος, αλλά μια λογοτεχνία ενός σπασίκλα που βλέπει το ποτήρι μισογεμάτο και όσες φορές εκείνο αδειάσει, θα το γεμίσει μία παραπάνω. «Ίσως να είναι μόνο η παιδική μου αισιοδοξία, αλλά η ανθρωπότητα μπορεί να κάνει θαύματα όταν το παίρνουμε απόφαση»
 
Κάθε βιβλίο του Γουίρ είναι μαγεία. Την πρώτη φορά μάς πάει μια μοναχική βόλτα στον Άρη, την δεύτερη μας ξεναγεί σε μια σεληνιακή πόλη και την τρίτη και μακρύτερη μας πάει πολλά έτη φωτός μπροστά. «Είναι μια απλή ιδέα, αλλά και ηλίθια. Το ζήτημα είναι ότι όταν οι ηλίθιες ιδέες αποδίδουν, γίνονται ιδιοφυείς ιδέες. Θα δούμε σε ποια εκδοχή θα καταλήξει όλο αυτό». Αυτό που συνηθίζαμε να κοτσάρουμε μετά την λέξη «μνημόνια»… δηλαδή την φράση «μέχρι να σβήσει ο ήλιος», σε αυτή την μυθιστορηματική εκδοχή φαίνεται να βγαίνει αληθινό και τα μνημόνια όπως και καθετί άλλο ωχριούν μπροστά στο πρόβλημα. Κάτι παράξενο κάνει τον ήλιο να χάνει την ενέργειά του, σβήνει λίγο λίγο… θα γίνουμε η Δανία του Νότου – τίποτα, κάτι δικά μου, έκανα συνειρμό με τα μνημόνια, μην ασχολείστε. Κάθε φορά που υποψιάζομαι ότι ένα βιβλίο μπορεί να έχει γραφτεί μέσα στην περίοδο της καραντίνας, έχω περιέργεια και προσπαθώ να ανακαλύψω αν κάποια στοιχεία της πλοκής συνδέονται με αυτή την δυσάρεστη περίοδο – βέβαια, η επιστημονική φαντασία είναι επιρρεπής σε τέτοιου είδους σενάρια ενίοτε και πριν ακόμα αυτά συμβούν, οπότε η σύνδεση μοιάζει κάπως μετέωρη.
 
Σε αυτό το σημείο θα κάνω μια εξαίρεση για να επιβεβαιώσω τον κανόνα μου, και θα προβώ σε κάποια ελαφριά σπόιλερς, κάνοντας έτσι τις περιορισμένες προβολές των αναρτήσεών μου να περιοριστούν περισσότερο – επιθετικής μορφής μάρκετινγκ, μην το δοκιμάσετε στα μπλογκ σας. Ξέρω ότι μισείτε τα σπόιλερς, και ευτυχώς για αυτούς το ξέρουν και οι εκδοτικοί που συχνότατα σας πουλάνε φύκια για μεταξωτές κορδέλες, και ευελπιστούν ότι δε θα θέλετε να χαλάσετε μέρος της όποιας αγωνίας πριν χαλάσετε μέρος των χρημάτων σας! Τέλος πάντων, όπως νομίζετε. «Η γλώσσα είναι κάτι σαν εκθετικό σύστημα. Όσο περισσότερες λέξεις γνωρίζεις, τόσο ευκολότερο είναι να ορίσεις καινούργιες». Αυτό που απορροφάει την ενέργεια του Ήλιου είναι οι λεγόμενοι Αστροφάγοι, κάποιες μικρομορφές ζωής που εξαπλώνονται ραγδαία. Ο κόσμος πρέπει να κάνει αγώνα δρόμου να βρει λεπτομέρειες για αυτούς, και ακόμα δυσκολότερο να εξομαλύνει τις όποιες διαφορές του (οικονομικές/κοινωνικές/πολιτισμικές) ώστε να βρει μια απάντηση στο χάος χωρίς να γνωρίζει κιόλας κατά πόσο θα έχει επιτυχία στο τέλος. Σας θυμίζει κάτι; Χαίρομαι. Φαινομενικά, ίσως νομίσετε ότι ο Γουίρ σε κάποιο μέρος της πλοκής αφήνεται να παρασυρθεί σε αφηγηματικές ευκολίες – αν και εγώ δεν το βλέπω καθόλου έτσι, ούτε εδώ αλλά ούτε και γενικότερα∙ οι ευκολίες δεν είναι πάντα μειονέκτημα ή έλλειψη ταλέντου, είναι μόνο συνώνυμο της απλότητας που χρειάζεται εξίσου με την όποια πολυπλοκότητα στη λογοτεχνία – ο συγγραφέας θέλει να μας καλέσει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα μέσα στο παιδικό του δωμάτιο και να μας δείξει εκστασιασμένος τα συναρπαστικά παιχνίδια του, δεν ενδιαφέρεται για τη μαμά που διακόπτει για να ρωτήσει αν χρειάζεται να μας φέρει χυμό και μπισκότα, εννοείται, δεν χρειαζόταν καν η ερώτηση. 
 

Το βασικό σπόιλερ στο οποίο θέλω να αναφερθώ είναι ότι κάπου στα μισά του δρόμου προς το άπειρο και ακόμα παραπέρα, ο πρωταγωνιστής του βιβλίου συναντάει έναν εξωγήινο. Αυτό άλλοτε θα ήταν αρκετό να μου καταστρέψει μια ταινία (ναι, «Ονειροπαγίδα» βασισμένη στον Στίβεν Κινγκ, εσένα λέω) ή και ένα βιβλίο σπανιότερα. Ο λόγος είναι ότι συνήθως μετακυλίουμε σε εξωγήινες μορφές τα πιο μοχθηρά χαρακτηριστικά που μπορεί να έχει το ανθρώπινο είδος. Σπάνια τις αντιμετωπίζουμε με προσήνεια και περιέργεια την οποία όμως δεν περιμένουμε κιόλας να μας ανταποδώσουν. Γιατί να μην το κάνουν, παρακαλώ; Εδώ, ο γήινος Ράιλαντ Γκρέις συναντά τον εξωγήινο Ρόκι και φαίνεται να τα πάνε μια χαρά, βρίσκουν πολύ ενδιαφέρουσα την γνωριμία τους παρά τις δύσκολες καταστάσεις που προσπαθούν να λύσουν αμφότεροι (ζοφερή εικόνα από το μέλλον: – Ρόκι, παλιόφιλε, πόσο καιρό έχουμε να βρεθούμε; Πολύ χάρηκα που σε είδα. Να κανονίσουμε να πιούμε έναν καφέ. – ♫♪♪♪♫!)
 
[…] «Λοιπόν, λέω το «χέρι του», αλλά μπορεί να είναι το χέρι της. Ή κάποια άλλη αντωνυμία για την οποία δεν έχω λέξη. Μπορεί να έχουν δεκαεπτά βιολογικά φύλα, πού να ξέρω. Ή και κανένα. Κανένας δεν αναφέρεται ποτέ στις πραγματικά δύσκολες πτυχές της πρώτης επαφής με νοήμονα εξωγήινη ζωή: τις αντωνυμίες. Θα μείνω στο «αυτός» προς το παρόν, επειδή μου φαίνεται αγενές να αποκαλώ ένα σκεπτόμενο ον «αυτό». 
 

Και αν θέλει ο συγγραφέας να μιλήσει για κάποια «φλέγοντα» ζητήματα αρκεί μια παράγραφος (κάνει το ίδιο και σε άλλα σημεία), δεν χρειάζεται να αναλώσει όλο το βιβλίο του. Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Παπαδόπουλος» σε καλή μετάφραση του Βαγγέλη Προβιά και αξιοπρόσεκτη επιμέλεια. Γενικά λατρεύω τα βιβλία του Άντι Γουίρ και περνάω πολύ όμορφα διαβάζοντας τα. Δεν πρόκειται να τα διαβάσω δεύτερη φορά αλλά η ευφορική διάθεση που μου προκαλούν κρατάει καιρό, συνήθως μέχρι να γράψει το επόμενο. Μπείτε σε τροχιά αγοράς του!
 
«Προσάρμοσε τροχιά ενώ είσαι ηλίθιος. Καλό σχέδιο».
Γελάω. «Νέα λέξη: “σαρκασμός”. Λες το αντίθετο από αυτό που πραγματικά εννοείς για να τονίσεις κάτι. Σαρκασμός».
Τραγουδάει τη λέξη «σαρκασμός» στη γλώσσα του. 
 
Υ.Γ. 2666  Πηγές φωτογραφιών: https://www.nytimes.com/2021/05/03/books/andy-weir-project-hail-mary.html
 
 

Σχόλια

«A good reader, a major reader, an active and creative reader is a rereader»

Στα χαμένα

Ρε μπελά που βρήκα! Να είναι ένα βιβλίο σχετικά ευχάριστο, να έχει πράγματα που γενικά ταιριάζουν με το γενικότερο γούστο μου και εγώ να το αντιμετωπίζω σαν ταινία του Μπέλα Ταρ – τον ατελείωτο ένα πράμα. Είχε καιρό να μου συμβεί κάτι ανάλογο, σηκώνει και η επιστήμη τα χέρια της ψηλά! Έβαλα σφήνα την ανάγνωση για να προλάβω την ταινία του Λάνθιμου – την οποία κατάφερα να δω χθες, 17 Δεκεμβρίου, στην επίσημη πρεμιέρα της – και ακόμα να το τελειώσω. Λίγες σελίδες ακόμα που διαβάζονται παράλληλα με αυτές τις γραμμές που γράφονται. Τουλάχιστον η ταινία ήταν πολύ καλή και το μεγαλύτερο πλεονέκτημα του βιβλίου ήταν ακριβώς αυτό∙ ήξερες από την αρχή ότι θα γίνει μια καλή ταινία. Το βιβλίο πάλι, δεν ήξερε τι ήθελε να είναι, και μέσω ανομοιόμορφων αφηγήσεων, για μένα τουλάχιστον κατέληξε να είναι χάσιμο χρόνου. «Η πιο προφανής ανωμαλία της (…) είναι η απόλυτη έλλειψη οποιασδήποτε ανωμαλίας».

En passant

  Το «Αν πασάν» είναι ένας σκακιστικός κανόνας, περιθωριακός και άγνωστος αλλά ιδιαιτέρως αποτελεσματικός και σημαντικός. Στις αρχικές τους κινήσεις, τα πιόνια έχουν το δικαίωμα να κινηθούν ένα ή δύο τετράγωνα μπροστά. Αν επιλέξουν να κινηθούν δύο τετράγωνα μπροστά και ένα αντίπαλο πιόνι βρίσκεται σε τέτοια θέση ώστε να μπορούσε να το αιχμαλωτίσει αν το πιόνι που κινήθηκε δυο τετράγωνα αποφάσιζε να κινηθεί μόνο ένα, τότε, έχει το δικαίωμα να το αιχμαλωτίσει και σε αυτή την περίπτωση που κάνει δύο βήματα. Έχουμε δηλαδή, αν πασάν... αιχμαλωσία εν τη διελεύσει. Είναι δυσνόητο στην περιγραφή αλλά αρκετά ξεκάθαρο στην πράξη. Βέβαια, όταν είσαι αρχάριος σκακιστής και το συναντήσεις πρώτη φορά σε ηλεκτρονική παρτίδα, τότε πείθεσαι ότι κάποιο «bug» έχει η ιστοσελίδα, ότι σε χακάρανε ή ότι άρπαξες όλες τις ιώσεις του κυβερνοχώρου. Τα βιβλία του Ναμπόκοφ, μου προσφέρουν την ισχυρή εντύπωση ότι αποτελούν ένα συνεχές λογοτεχνικό en passant, σε αιχμαλωτίζουν εν τη διελεύσει.

Οδηγίες προς ναυτιλλομένους

Τώρα το πλοίο έχει σαλπάρει και πλέον δεν μπορείς να αφήσεις αυτό το καταπληκτικό βιβλίο από τα ηλιοψημένα χέρια σου∙ εγκαταλείψτε αυτό το κλισέ να βουλιάξει και να πνιγεί όπως του αξίζει. Νόμιζα ότι είχα αφήσει το «ναυτικό» μου παρελθόν ( Καββαδίας , Μέλβιλ , κλπ) σχεδόν οριστικά πίσω – χωρίς να σημαίνει ότι δε θα τους ξαναδιάβαζα για το μεγάλο λογοτεχνικό τους εκτόπισμα – και σκεφτόμουν αν θα έπρεπε να αγοράσω το συγκεκριμένο βιβλίο, ειδικά όταν έχω τόσα άλλα αδιάβαστα στο αμπάρι. Όμως μου το έκαναν δώρο, το ξεκίνησα για κλείσιμο μιας κατά τ’ άλλα απάνεμης αναγνωστικής χρονιάς και ένα πελώριο κύμα μέσα στο μυαλό με ξαναχτύπησε με δριμύτητα. Στο μικρό εκδοτικό καράβι που είναι η χώρα μας και όλοι κοιτάνε ποιος θα φαγωθεί στην πορεία ( «Άκουσε κάποιους ναυαγούς να λένε ψιθυριστά πως έπρεπε να τραβήξουν κλήρο και “να θανατώσουν έναν άντρα για να σωθούν οι υπόλοιποι”» ) και εν μέσω μιας αποικιοκρατικής καταγραφής αναγνωστικών λιστών με αρκετή δόση μυθομανίας και εν είδει πρωτοχρονιάτ

Με ανώμαλους δεν μιλάω

  Ανωμαλία είναι να μην μπορεί μια γυναίκα να κυκλοφορεί άφοβα στους δρόμους, ανωμαλία είναι να πιστεύεις ότι τα εμβόλια σκοπό έχουν να προκαλέσουν περισσότερο κακό από ό,τι καλό, ανωμαλία είναι να νομίζεις ότι η λογοτεχνία σε κάνει καλύτερο άνθρωπο, ανωμαλία είναι ακόμα το προφιτερόλ να έχει μόνο ένα σουδάκι μέσα, ανωμαλία είναι και ότι ο «Πατάκης» εξακολουθεί να μην εκδίδει Χέρμαν Μέλβιλ. Και πόσες ακόμα ανωμαλίες! Με τελευταία εκείνη του Ερβέ Λε Τελιέ, ενός συγγραφέα που αγάπησα οριστικά από ένα και μόνο βιβλίο του που είχα διαβάσει κάποτε, το «Όλα τα μανιτάρια τρώγονται», η ουλιπιανή έμπνευση που είχε οραματιστεί το facebook χρόνια πριν από τον δημιουργό του. Κάθε φορά που μπαίνετε στο facebook και αντικρίζετε την ερώτηση «Τι σκέφτεσαι;», ικανή να σας παρασύρει ασυγκράτητα να μας εμπιστευτείτε τις επικές σας μπούρδες, σχεδόν πάντα χωρίς καθόλου φιλτράρισμα και ουσία, να θυμάστε ότι ο Τελιέ κάποτε το έκανε… χίλιες φορές καλύτερα από εσάς, πιο δημιουργικά και κυρίως με περισσότερο χι

Το Δώρο

Θα μπορούσε ο Στέφανος Ξενάκης να είναι ο Στέφανος Δαίδαλος του σήμερα; Ή να το αλλάξω κάπως για να ’χουμε καλό ρώτημα: θα μπορούσε ο Τζέημς Τζόυς (μαζί και οι όποιες καλλιτεχνικές μεταμορφώσεις του) να γίνει ένας motivational speaker της σημερινής εποχής; Κανείς πλέον (αν υποθέσουμε ότι μπορούσε κάποτε) δεν διαβάζει τον «Οδυσσέα». Δεν μπορεί να αντέξει ότι αυτό το βιβλίο τον περιγράφει, ακόμα και σήμερα ή και περισσότερο σήμερα, τόσο καλά παρά την μοναδικότητα του κάθε ανθρώπου. Του αφιερώνει μία μέρα τον χρόνο, την σημερινή (παρόλο που άλλαξε η μέρα, το blogger έμεινε σταθερά πίσω!), και μετά τον στέλνει αδιάβαστο. Αν κάποιος όμως του σερβίρει για πρωινό όμορφες φράσεις με γαρνιτ ούρα υπέροχα σκίτσα, τότε μπορεί να νιώσει στιγμιαία χαρά και να βελάζει σαν ανέφελο πρόβατο στα λιβάδια του χρόνου. 

Μην περιμένετε και πολλά από το τέλος του κόσμου

Κάθε Πρωτοχρονιά, αφού έχει αποσοβηθεί κατά ένα μέρος του ο προκαταρκτικός οικογενειακός όλεθρος, επιστήμονες βρίσκουν την ώρα να μας ενημερώσουν πόσα δευτερόλεπτα κινήθηκε μπροστά (μην τρέφετε αυταπάτες ακόμα και όταν σας λένε ότι κινήθηκε και προς τα πίσω) το Ρολόι της Αποκάλυψης – δεν τελειώνει άλλο αυτή η Ιστορία! Ο κόσμος μας είναι γεμάτος από μικρά καταστροφικά τέλη, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων της κυκλοφορίας, που σχεδόν πάντα είναι αδύνατο να αποτρέψεις και περισσότερο να αποφύγεις. Τι μένει στο τέλος, λοιπόν; Να τα απολαύσεις, μάλλον. Και ο πιο διασκεδαστικός τρόπος ήταν πάντοτε μέσω της τέχνης. «Με αυτά στο μυαλό της η κυρία Βαλασία έκλεινε τα μάτια της και παραδιδόταν στην αγκαλιά του ύπνου, γνωρίζοντας ότι το επόμενο πρωί, στις 05:30, θα ξυπνούσε από τον ήχο που θα παρήγαγε το ξυπνητήρι της, το οποίο της υπενθύμιζε σε καθημερινή βάση ότι η δημιουργία μιας καταστροφής είναι εξίσου σημαντική υπόθεση με την καταστροφή μιας δημιουργίας» . 

Ο θάνατος σου πάει πολύ

Υπήρχε κάποτε εκείνη η σειρά ταινιών θρίλερ (νομίζω ακόμα υπάρχει, μα να μην ξέρουν πότε πρέπει να πεθαίνει μια ωραία ιδέα) με τον πιο εύστοχο, θεωρώ, ελληνικό τίτλο « Βλέπω τον θάνατό σου » όπου σε μία καθορισμένη λίστα ανθρώπων κάποιος έβλεπε το τελεσίδικο όραμα και έσπαγε την αλυσίδα θανάτου και το έργο τότε έπαιρνε τρομακτική κατεύθυνση. Χωρίς το σπλάτερ και με περισσότερη φαντασία και στοχασμό, η Μαρία Γιαγιάννου βλέπει τον θάνατό μας μέσα στα κοινωνικά δίκτυα και συγκεκριμένα μέσα στο facebook – που είναι και το γηραιότερο μέσο, ok boomer! «Το νήπιο άκουσε την φράση “πρόσω ολοταχώς” ως “μπρος ολοταφώς”, ένα ολίσθημα που μαρτυρά την αμφισημία των πραγμάτων και της γλώσσας που τα αναπαριστά. Μπορεί εξίσου να σημαίνει “Μπρος όλο το φως” και “Μπρος όλα τάφος”» .

Αποδοχή cookies

«Ευτυχώς, αν θέλει κάποιος να βρει μεστές απόψεις για καλά βιβλία, υπάρχουν ήδη πολύ αξιόλογα βιβλιοφιλικά μπλογκ, όπως το κορυφαίο, του Librofilo ή το αγαπημένο του, του Μαραμπού» . Να ξέρετε ότι όταν μου δίνουν γλυκό, έστω και σε μορφή βιβλίου, το αποδέχομαι αμέσως. Επίσης, να ξέρετε ότι ενίοτε μπορεί να γράφω για βιβλία που δεν έχω διαβάσει, όλοι το κάνουμε αυτό, απλώς οι περισσότεροι εντελώς αποτυχημένα, αλλά ποτέ δεν γράφω για βιβλίο που δεν μου άρεσε προφασιζόμενος το αντίστροφο∙ όλοι το κάνετε και αυτό, απλώς οι περισσότεροι εντελώς αποτυχημένα. Το βιβλίο είναι δώρο της συγγραφέα, καλής διαδικτυακής φίλης, και η άποψή μου για αυτό ολότελα υποκειμενική – ξέρω, απανωτά σοκ! – και ουδεμία σχέση έχει με την αντικειμενική κριτική που από καιρό θα έπρεπε να γίνει αντικείμενο κριτικής, τουλάχιστον στην Ελλάδα. Από το να μασήσω τα λόγια μου, θα προτιμήσω τα μπισκότα. «Όχι πως δεν ήταν επηρεασμένος και από το ιστολόγιο «Πιπέρι και σπασμένες γραμμές» με τις λαχταριστές αναρτήσεις σχετικά

Βαρύ περιστατικό

Συγγραφείς με χιούμορ δεν χαίρουν ιδιαίτερης εκτίμησης, θεωρώ, από το αναγνωστικό κοινό. Ποιος ξέρει πόσα ελαττώματα πασχίζει να κρύψει πίσω από αυτό, θα σκέφτονται, και δεν μπορεί, κάποιο ελάττωμα θα έχει να κάνει σίγουρα και με την συγγραφή. Επίσης το χιούμορ αξιώνει ευφυΐα και το κοινό δεν θέλει να περνιέται για ηλίθιο. Ο Άμπροουζ Μπιρς με τις διάσημες σατιρικές ιστορίες του και τα σκωπτικά λήμματα θα μπορούσε να θεωρηθεί ένας τέτοιος∙ καλός για να χαμογελάμε πού και πού, μας κάνει ενίοτε και τον έξυπνο, αλλά δεν πειράζει, καλή καρδιά. Ίσως να ήταν έτσι – αν και δεν συμμερίζομαι καθόλου αυτή την άποψη – αν δεν έγραφε τα διηγήματα από τις εμπειρίες του στον Αμερικανικό Εμφύλιο. Σκλάβος του για πάντα!    

Θεατρινισμοί

Τι θέλετε να γίνεται μωρέ στα παρασκήνια του Ολύμπου, λες και δεν ξέρετε. Ο Δίας, τα γνωστά, γαμάει και δέρνει – και ο Μ. Καραγάτσης το ίδιο, λένε μερικά κουτσομπολιά∙ ως λογοτέχνης θα πουν κάποιοι, ίσως και έξω από τα έργα του, θα ισχυριστούν κάποιοι άλλοι που έχουν μελετήσει σε βάθος διάφορα αποσπάσματά του. Γιατί τέτοια ρητορική μίσους ρε Μίτια; Επειδή δεν πήρες ποτέ κανένα βραβείο για το έργο σου; « Φωνές, από τα παρασκήνια – Εμείς κωμωδία δεν ήρθαμε να δούμε; Γιατί μιλούν για ρητορική; – Γιατί δεν υπάρχει τίποτε πιο κωμικό αλλά και πιο δημιουργικό από την παρερμηνεία. Κάνε υπομονή. Σε λίγο θα φτάσουν οι δικοί μας στην πλατεία. Έδιναν… συνέντευξη ως τώρα» . Και μη χιμαιρότερα !