Υπήρχε η ασαφής εντύπωση σε πολλούς δικούς μας συγγραφείς ότι αν καταφέρουν και παρουσιάσουν τα μέτρια βιβλία τους σε μια τριήμερη σειρά εκδηλώσεων που φέρει τον τίτλο «διεθνής» (όπως είναι η «Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης») τότε θα φούσκωνε και το υπερτροφικό εγώ τους πιστεύοντας ότι κάνουν διεθνή καριέρα πλάι στα μεγαθήρια του χώρου. Βέβαια, όπως έδειξε το πρόσφατο μουσικό μας παρελθόν, η Απόλυτη Θεά Άννα Βίσση ουδέποτε έκανε διεθνή καριέρα, παρά τις αντιρρήσεις που προβάλλουν ακόμα και σήμερα μεσημεριανές κριτικές εκπομπές. Έτσι λοιπόν, εφόσον και η κουτσή Μαρία κατέληξε να παρουσιάζει διεθνώς τα ανοσιουργηματά της, αρχίζει να παρατηρείται τελευταίως μια τάση να περιοριστούν οι παρουσιάσεις στα περίπτερα της ΔΕΒΘ – νομίζω ότι και κάπως έτσι προέκυψε αρχικά και η σύγχυση, θεωρήθηκε ωραία ιδέα βιβλία περιπτέρου να παρουσιάζονται σε μεγαλύτερα λουσάτα Περίπτερα. Ένα λεπτό περιπτερά, δεν γίνεται έτσι η σωστή μπίζνα. Τέλος πάντων, περιμένουμε να γίνουν εκλογές για το αν θα γίνονται ή όχι παρουσιάσεις βιβλίων στην Έκθεση Βιβλίου. Μέχρι τότε, εμείς, ας ζήσουμε το δικό μας παραμύθι.
Πήγα να παρακολουθήσω μία εκδήλωση δώδεκα το καταμεσήμερο που διοργάνωνε το Ρωσικό Ινστιτούτο Λογοτεχνικής Μετάφρασης (σημειωτέον η Ρωσία ήταν τιμώμενη χώρα φέτος), παρουσία του συγγραφέα με τίτλο «Γιούρι Νετσιπορένκο: Η παιδική λογοτεχνία στον σύγχρονο κόσμο» και είχε τον ιλλιγγιώδη αριθμό των 3 θεατών, μαζί με μένα – φαίνεται ότι οι περισσότεροι πήγαν στην παρουσίαση της κουτσής Μαρίας, λογικό, όχι να έρθουν και οι ξένοι να μας πάρουν τις δουλειές! Ο συγγραφέας αποδείχθηκε πολύ τολμηρός... εξωτερικά μιας και εμφανίστηκε με σανδάλι και κάλτσα, ολοφάνερη πρόκληση απέναντι στο καλοσιδερωμένο ταγιέρ της κουτσής Μαρίας… αλλά και εσωτερικά, καθότι είναι ένας πολύ γνωστός και προσγειωμένος συγγραφέας που εστιάζει στην παιδική λογοτεχνία και στην προσπάθεια επαφής των παιδιών με την ανάγνωση – εκδίδει χρόνια ένα περιοδικό για εφήβους. Αφού μίλησε για την δουλειά του, ύστερα μας έδωσε το βιβλίο του να το ξεφυλλίσουμε και μας είπε να το κρατήσουμε στο τέλος, μας το χάριζε! Στην αρχή, αντέδρασα όπως κάθε ιδιοτελής βιβλιόφιλος, ανακράζοντας εντός μου, «Τσίμπησα βιβλιαράαακι!!» αλλά μετά σκέφτηκα πόσο γλυκιά ήταν η κίνησή του, φέρνοντας για τελευταία φορά στο μυαλό μου την κουτσή Μαρία και τα 18 ευρώ, κατά προσέγγιση, που θα σκάνε άλλοι αναγνώστες για τις γραφικές κουταμάρες της.
Αναρωτιούνται πολλοί γιατί οι έφηβοι δεν διαβάζουν λογοτεχνία. Γιατί δεν είναι χαζοί και δεν έχουν καμία όρεξη να διαβάζουν μαλακίες. Ειδικά όταν περνάνε μία περίοδο έντονης αμφισβήτησης των πάντων, θέλουν βιβλία που δεν στηρίζονται σε ευκολίες, σε διδακτισμούς, βερμπαλισμούς, νοσταλγικές φούσκες και μεσήλικες νευρώσεις. Επίσης, αν σκέφτεσαι μια φορά το βιβλίο που γράφεις για ενήλικες, για τα παιδιά πρέπει να το σκέφτεσαι στο τετράγωνο και για τους εφήβους στον κύβο. Ο γλυκός μας «χαλιαχούλης» συγγραφέας (έτσι λέγαμε μικροί τους τουρίστες που φορούσαν σανδάλια με κάλτσες· κάτι που απαγορεύεται πλέον, η πολιτική ορθότητα μπορεί ανά πάσα στιγμή να σε στείλει αδιάβαστο· θα το ρισκάρω, ωστόσο!) γράφει μια εκπληκτική βιογραφία για τον Νικολάι Γκόγκολ. Όση ώρα διαρκούσε η ανάγνωση έφερνα στο μυαλό μου την βαθυστόχαστη φράση του Ανρί Μπερξόν «Το γέλιο δε θα πετύχαινε τον σκοπό του αν έφερε το σημάδι της συμπάθειας και της καλοσύνης». Πράγματι, σε κανέναν δεν αρέσει να γελάνε μαζί του και ακόμα περισσότερο, σε κανέναν δεν αρέσει να γελάει με τον εαυτό του, αλλά το γέλιο είναι ευεργετικό και αξίζει κάθε φορά να βρίσκουμε την φόρμουλα και την διπλωματία (αν δεν μπορούμε να βρούμε το θάρρος ως αποδέκτες της σάτιρας) και να γελάμε με καταστάσεις ακόμα και αν δεν αντιλαμβανόμαστε ότι εμείς είμαστε το θύμα – ίσως, περισσότερο, τότε. Ο Γκόγκολ ήταν ένα πραγματικό αγόρι της χαρμοσύνης – ένας αγαπητός και αποδεκτός είρωνας τόσο της Τσαρικής Αυλής όσο και των απλών ανθρώπων.
[…] «Μπροστά στον διευθυντή του σχολείου έκανε την εμφάνισή της μια ολόκληρη αντιπροσωπεία Ελλήνων, που του έφερε δώρα και τον παρακάλεσε να πάρει αυστηρά μέτρα κατά του μαθητή Γκόγκολ. Ζήτησε όχι μόνο να μην ξαναγράψει τίποτα που να προσβάλλει τους Έλληνες, αλλά να κάψει κι ό,τι είχε ήδη γραμμένο. Ο Διευθυντής τα δώρα δεν τα δέχτηκε. Κάλεσε όμως, αμέσως τον Γκόγκολ και τον επέπληξε. Τι να κάνει και αυτός; Έκαψε το έργο που προκάλεσε στην ελληνική κοινότητα τέτοιο σάλο. Αυτό το μάθημα που πήρε από τους Έλληνες έπιασε τόπο: ποτέ στο εξής δεν έγραφε με ευθύ τρόπο για πραγματικά πρόσωπα και γεγονότα, αλλά κάλυπτε κάτω από επινοημένα ονόματα ανθρώπων και πόλεων, τα συμβαίνοντα».
Η βιογραφία του Νετσιπορένκο για τον Γκόγκολ, φέρνει στο προσκήνιο έναν συγγραφέα που θα μπορούσε να ιντριγκάρει έναν έφηβο σήμερα, και να του δώσει το έναυσμα να κινηθεί σε μια υψιπετή λογοτεχνία που ίσως διαρκέσει για πάντα. Αν όχι, ας τους δώσουν Καζαντζάκη και Άλκη Ζέη όπως κάνουν ακόμα στην Ελλάδα, για να σταματήσουν την λογοτεχνία μια ώρα αρχύτερα! Η έκδοση έχει περιορισμένη διανομή καθότι βγήκε από τις «Kasseris Publications» της Ρόδου σε μόλις 200 αντίτυπα – τα 3 τα πήραμε εμείς οι θεατές· σε άλλες παράλληλες εκδηλώσεις ενδεχομένως και άλλοι θεατές πήραν τα 3 τους. Η έκδοση όμως είναι πανέμορφη, σκληρόδετη, με απίθανη εικονογράφηση του Εβγκένι Ποντκολζίν («… ένας από τους καλύτερους ζωγράφους της Ρωσίας», σύμφωνα με τον Νετσιπορένκο), σε όμορφη μετάφραση της Φαίδρας Μαλανδρή. Λόγω της περιορισμένης διαθεσιμότητας, σκέφτηκα ότι θα είναι κρίμα να το κρατήσω στο σπίτι, και έτσι σε μια κρίση αυθορμητισμού ζήτησα από τον συγγραφέα να υπογράψει το αντίτυπο με τον πανάκριβο στιλό μου, με σκοπό να το χαρίσω στη Δανιηλίδειο Παιδική Βιβλιοθήκη του Δήμου Καλαμαριάς, γιατί εκτός από αγόρια, υπάρχουν και κορίτσια της χαρμοσύνης και θα τα βρείτε εκεί μέσα πρόθυμα να σας προτείνουν βιβλία… γιατί οι βιβλιοθηκονόμοι δεν είναι για να βάζουν μόνο βιβλία στα ράφια, αλλά και αναγνώστες στη θέση τους!
Το σίγουρο είναι ότι η νεκρή ψυχή του αφυπνίστηκε μέσα μου ύστερα από αυτό το υπέροχο παραμύθι και θα επιδιώξω την επανένωση με τον χαρμόσυνο κόσμο του.
[…] «Ο Γκόγκολ έγραψε διαθήκη, όπου αναφέρεται στην ικανότητά του να πέφτει σε ύπνο, κατά την διάρκεια του οποίου, η απόλυτη ακινησία και η έλλειψη αναπνοής, μπορούσαν να οδηγήσουν σε εσφαλμένη διάγνωση. Ακόμα και οι γιατροί οδηγούνταν σε απόφαση ότι, ο συγγραφέας έχει πεθάνει. Ένας τέτοιου είδους ύπνος ονομάζεται «λήθαργος». Συνέβη με τέτοιο τρόπο, που σε ύπνωση έπεσε όχι ο ίδιος ο Γκόγκολ, αλλά η πνευματική κληρονομιά του. Οι ανακαλύψεις του στον τομέα της λογοτεχνίας και της ζώσας ψυχής, τόσο πολύ υπερέβησαν την εποχή του, που μόνο σήμερα μπορούμε να συλλάβουμε το νόημά τους. Οι ιδέες και οι μορφές των ηρώων του αφυπνίζονται, και αυτό που οι σύγχρονοί του ονόμαζαν «επινόηση» ή «απάτη», σήμερα το κατανοούμε, ως βαθιά γνώση της πραγματικότητας».
Αυτή την Κυριακή των εκλογών, μην τρώτε το παραμύθι, διαβάστε το!
[…] «Ο ζωγράφος Ιβανόφ απεικόνισε τον Γκόγκολ στον πίνακά του ως έναν άνθρωπο με κόκκινη καπαρντίνα, ο οποίος απευθύνεται στον θεατή με το ήμισυ του σώματός του, βλέπει τον Χριστό και αμφιβάλλει, φοβάται να πιστέψει στα μάτια του. Είναι αξιοπερίεργο το γεγονός, ότι και ο Γκόγκολ «απεικόνισε» τον καλλιτέχνη σε ένα δικό του διήγημα, το «Πορτραίτο». Σ’ αυτό, αντιπαραβάλλεται ο κεντρικός χαρακτήρας του διηγήματος με τον ζωγράφο, ο οποίος φαίνεται να σπατάλησε το ταλέντο του άδικα. Αντίθετα ο Γκόγκολ, εξύψωσε τον ήρωά του στους ουρανούς της τέχνης, μη επιτρέποντας στο αναγνωστικό κοινό να τον σέρνει απ’ τη μύτη… »
Υ.Γ. 2666 Η «κουτσή Μαρία» δεν φέρει έμφυλο πρόσημο. Είναι άφυλο φαινόμενο και μας αφορά όλους. Me too!
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Κουβεντολόι με μια μούμια!
Σημ: Εδώ λέγονται ιστορίες μόνο για αραχνιασμένα κρανία, οι "ψεκασμένοι" θα απομακρύνονται διακριτικά.