ΤΡΟΜΕΡΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΣΥΜΒΟΥΝ ΚΑΙ ΣΕ ΣΕΝΑ! Σε μένα το λες; Εννοείται πως μπορούν. Εδώ και μερικές μέρες ψάχνω να αγοράσω ηλεκτρική σκούπα. Πριν κάνα δυο βδομάδες είχα αναρτήσει στο φβ ένα μακροσκελές ποστ για τις κινηματογραφικές ταινίες που βασίζονται σε κόμικ της Marvel. Επίσης, αυτή η ανάγνωση εμφανίστηκε εμπρός μου εντελώς τυχαία – μπορεί και όχι, καθώς διανύουμε τον μήνα της Ποίησης, ίσως εμφανιστεί και σε σας – και ακολουθεί στη σειρά αναρτήσεων του μπλογκ, έναν πραγματικό σούπερ ήρωα της ποίησης, τον Αργύρη Χιόνη. Πού κολλάνε όλα αυτά; Ένας απλός σκίουρος, που τον ρουφάει μια αλλοπρόσαλλη ηλεκτρική σκούπα με το όνομα «Οδυσσέας Χ», αποκτά ξαφνικά σούπερ δυνάμεις με κυριότερη εκείνη που του επιτρέπει να γράφει ποιήματα στην γραφομηχανή! Ή κάτι τέτοιο τέλος πάντων.
Η Κέιτ ΝτιΚαμίλο είναι δημοφιλέστατη συγγραφέας παιδικών βιβλίων στην Αμερική και πολλάκις βραβευμένη για τις ιστορίες της. Πουλάει σαν τρελή και έτσι ένα κάποιο hype junior γίνεται γύρω από το όνομά της! Κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης βρισκόμουν, θεατής, στα πρόθυρα μιας υπέρβασης – η συγγραφέας έδειχνε ότι είχε την ικανότητα να κάνει την υπέρβαση, μια υπέρβαση που θα καθιστούσε το βιβλίο της αξιανάγνωστο και από ενήλικες αναγνώστες, χωρίς να χάνει σε μαγεία συγκριτικά με τα παιδιά-αναγνώστες. Όπως, ας πούμε, συμβαίνει με την «Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων». Ένα παραμύθι για ενήλικες όπως χαρακτηριστικά λένε όσοι αναφέρονται στην τελευταία ταινία του Ντελ Τόρο που πήρε και το Όσκαρ – δεν είδα την ταινία και δεν κρίνω. Προσωπικά, θεωρώ ότι η υπέρβαση δεν ήρθε και αυτό μου άφησε μια ελαφριά πικρία στο τέλος. Το βιβλίο της όμως έχει πολλά καλά στοιχεία, παρά πολλά καλά στοιχεία. Και ειδικά στα παιδιά, θα μοιάζει σκέτη ζάχαρη!
Η Φλώρα είναι μια κυνική έφηβη που αρέσκεται να διαβάζει τις Εικονογραφημένες περιπέτειες του Φοβερού και Τρομερού Ινκαντέστο! Ζει με την μητέρα της που ολημερίς γράφει στην κουζίνα, σε μια παλιά γραφομηχανή, αισθηματικά μυθιστορήματα που η Φλώρα βρίσκει επιεικώς σαχλά – είπαμε, και θα το πει και αυτή πολλές φορές, είναι κυνική. Στην πορεία του μυθιστορήματος, ένας ήρωας θα σχολιάσει σχετικά με αυτήν την ιδιότητα της μαμάς:
[...] «Δεν είμαι και τόσο σίγουρος ότι το εννοούσε ακριβώς έτσι αυτό που είπε. Νομίζω ότι τα' χασε. Μπορεί και να πληγώθηκε. Σίγουρα πάντως δεν εκφράστηκε σωστά. Είναι ωστόσο στ' αλήθεια εντυπωσιακό που μια επαγγελματίας συγγραφέας ρομαντικών μυθιστορημάτων είναι τόσο αδέξια με την γλώσσα της καρδιάς».
Βρήκα υπέροχο αυτό το απόσπασμα γιατί αφ' ενός δείχνει το χάσμα που χωρίζει τους γονείς από τα παιδιά τους και πώς οι λέξεις πληγώνουν ευκολότερα έξω από τα βιβλία, και αφ' ετέρου σατιρίζει με λεπτότητα αυτή την επίπλαστη και ψεύτικη γλώσσα που συνήθως χρησιμοποιούν οι συγγραφείς ρομαντικών μυθιστορημάτων και που δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα. Το μυθιστόρημα της ΝτεΚαμίλο αποφεύγει επιμελώς τον διδακτισμό και ενσωματώνοντας μια γενναία δόση παραλογισμού διασκεδάζει και αποφορτίζει το μυαλό. (Ο διδακτισμός είναι από μόνος του ένας πελώριος παραλογισμός του χειρίστου είδους αλλά, μην έχοντας συναίσθηση αυτού, εισχωρεί στα βιβλία με την μάσκα της απόλυτης λογικής. Ή κάτι τέτοιο τέλος πάντων. Μακριά, μακριά.) Μια ματιά στα ανθρώπινα πλάσματα γύρω της αρκούσε μάλλον για να την πείσει ότι η πίστη σ' έναν σούπερ σκίουρο δεν ήταν και τόσο παράλογο σχέδιο δράσης.
Ο σκίουρος αρχίζει να γίνεται σούπερ όταν τον καταπίνει και τον ξερνάει η ηλεκτρική σκούπα «Οδυσσέας Χ», κάνοντάς τον ικανό να καταλαβαίνει τι του λέει η σωτήρας του Φλώρα και με μία ροπή προς τα προσχέδια ποιημάτων στην γραφομηχανή της μαμάς της. Άλλος ένας ωραίος συμβολισμός: εμβόλιμα ποιήματα εν μέσω μιας λεκτικής τρικυμίας αισθηματικών ανοησιών. Η Φλώρα έχοντας ως πρακτικό οδηγό τα ΤΡΟΜΕΡΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΣΥΜΒΟΥΝ ΚΑΙ ΣΕ ΣΕΝΑ!, μια σειρά συμβουλών για να αντιμετωπίσει τις αντιξοότητες της ζωής καθώς και όλα εκείνα τα μυστικά που τις παρέχει το Εγκληματικό Στοιχείο για την αναγνώριση και την αποφυγή των κακών ανθρώπων και των μοχθηρών προθέσεών τους, τα οποία ξεσηκώνει αφειδώς από τις εικονογραφημένες περιπέτειες που διαβάζει συνεχώς, αρχίζει να ζει μια τρελή περιπέτεια μέσα και έξω από το κεφάλι της, που θα την κάνει να επανεκτιμήσει την κυνικότητά της – εξάλλου ο κυνικός δεν είναι απαραίτητα και ο αναίσθητος. Ας αναφέρουμε εδώ την φρεσκότατη έκδοση σχετικά με τον Μπουκόφσκι με τον φοβερό τίτλο «Ο κυνικός Κυνικός» ένα δοκίμιο του Γιώργου Λαμπράκου από τις εκδόσεις «Γαβριηλίδη» που ανυπομονώ να διαβάσω. Όποιος νομίζει ότι ο Μπουκόφσκι δεν ήταν έμπλεος ευαισθησιών τότε αυτός είναι ένας ανάλγητος κυνικός και καλά θα κάνει να φύγει από δω μέσα και να τρέξει να διαβάσει κανένα αισθηματικό μυθιστόρημα!
Από την άλλη, και η ρομαντικιά μαμά της Φλώρας αποδεικνύεται κάποια στιγμή ακραίως κυνική και έτσι η ζωή των ανθρώπων γίνεται κάπως σχετική και αναπροσαρμοζόμενη, όπως και η σκιουρίσια ζωή άλλωστε, που κατά κανόνα μόνο πεινάει αλλά κάπου κάπου γράφει και μερικά ποιήματα, για την πείνα της ή και γενικότερα. Η εικονογράφηση του βιβλίου είναι σε στυλ εικονογραφημένων περιπετειών με τα καρέ και τα “συννεφάκια” των σκέψεων και δένει αρμονικά με το όλο κείμενο. Η μετάφραση ανήκει στην Μαρία Αγγελίδου που παίζει δυναμικά και υπεύθυνα και στο πεδίο των παιδικών και σε εκείνο των ενηλίκων. Μεταφράστρια για παιδιά και για ενήλικες – εδώ, ναι, αξίζει Όσκαρ. Η έκδοση του Μεταίχμιου είναι και αυτή πολύ ωραία – όχι όμως και για Όσκαρ, ούτε όμως και για Χρυσό Βατόμουρο (παραδόξως), κινείται κάπου στο ενδιάμεσο.
Ένα χορταστικό βιβλίο (κοντά 250 σελίδες) με χιούμορ, έξυπνη πλοκή, αναζωογονητικό παραλογισμό, ευχάριστες σκέψεις και ανεπιτήδευτους προβληματισμούς. Κάτι του έλειπε ωστόσο – σίγουρα όχι αναγνώστες! – που δεν με έκανε να το λατρέψω. Σε καμία περίπτωση δεν μετάνιωσα όμως την ανάγνωσή του, κάθε άλλο.
[...] «Ο Πασκάλ» είπε η δρ Μίστσαμ «σκέφτηκε μια θεωρία: Αφού δεν είναι δυνατόν ν’ αποδείξουμε ότι ο Θεός υπάρχει, καλά θα κάνουμε να πιστέψουμε ότι υπάρχει – διότι πιστεύοντας δεν έχουμε να χάσουμε τίποτα, ενώ μπορεί να βγούμε και κερδισμένοι. Έτσι είμαι εγώ. Τι έχω να χάσω αν πιστεύω; Τίποτα!
»Πάρε για παράδειγμα αυτό τον σκίουρο. Τον Οδυσσέα. Πιστεύω ότι μπορεί να γράψει ποιήματα; Φυσικά και το πιστεύω. Ο κόσμος είναι πολύ πιο όμορφος αν πιστεύω ότι υπάρχουν σκίουροι που γράφουν ποιήματα».
»Πάρε για παράδειγμα αυτό τον σκίουρο. Τον Οδυσσέα. Πιστεύω ότι μπορεί να γράψει ποιήματα; Φυσικά και το πιστεύω. Ο κόσμος είναι πολύ πιο όμορφος αν πιστεύω ότι υπάρχουν σκίουροι που γράφουν ποιήματα».
Καλή ανάγνωση, όχι τηλεόραση μετά τις 19:00, και βουρτσίστε σωστά τα δόντια σας πριν πάτε για ύπνο!
Υ.Γ. 2666 Συγχωράτε με αλλά δεν ποντάρω ούτε σεντ στο Στοίχημα του Πασκάλ – πάλι κουβά θα πάω.
ΣΚΟΥΠΕΣ
ΑπάντησηΔιαγραφήΓια τον Tomaz, τη Susan, και τον George
1
Μόνο οι σκούπες
Ξέρουν ότι ο διάβολος
Ακόμα υπάρχει,
Ότι το χιόνι γίνεται πιο άσπρο
Όταν ένα κοράκι φτερουγίσει από πάνω του,
Ότι μια σκονισμένη, σκοτεινή γωνιά
Είναι ο χώρος των παιδιών και των ονειροπόλων,
Ότι μια σκούπα είναι επίσης ένα δέντρο
Μέσα στο περιβόλι του φτωχού,
Ότι μια κατσαρίδα κρεμασμένη εκεί
Είναι ένα βουβό περιστέρι.
2
Οι σκούπες εμφανίζονται σε ονειροκρίτες
Ως οιωνοί επερχόμενου θανάτου.
Αυτή είναι η μυστική ζωή τους.
Δημόσια, φέρονται σαν άστηθες γεροντοκόρες
Κηρύσσοντας εγκράτεια.
Είναι άσπονδες εχθροί της λυρικής ποιήσεως.
Στις φυλακές ακολουθούν το δεσμοφύλακα,
Τρυπώνουν σε κελιά ν’ ακούσουν εξομολογήσεις.
Το βιαστικό τους τέλος πέφτει από ψηλά
Όταν ελάχιστα το περιμένεις.
Παρατημένες πίσω από μια πόρτα
Κάποιου ετοιμόρροπου σπιτιού,
Μουρμουρίζουν, χωρίς να απευθύνονται κάπου συγκεκριμένα,
Λέξεις όπως παρθένος άνεμος έκλειψη σεληνιακή,
Κι εκείνο το πιο ιερό απ’ όλα τα ονόματα:
Ιερώνυμος Μπος.
3
Μ’ αυτόν και με κανέναν άλλο τρόπο
Είχε φτιαχτεί η πρώτη πρώτη σκούπα:
Αφαίρεσαν όλα τα βέλη
Από τη λυγισμένη πλάτη του Αγίου Σεβαστιανού.
Τα έδεσαν με το σκοινί
Που πάνω του κρεμάστηκε ο Ιούδας.
Τα κόλλησαν στο ξυλοπόδαρο
Που πάνω του ο Κοπέρνικος
Άγγιξε το άστρο της αυγής…
Και τότε η σκούπα ήταν έτοιμη
Να φύγει από το μοναστήρι.
Η σκόνη την καλωσόρισε—
Ο γέρος πορνογράφος
Αμέσως θέλησε να
Κρυφοδεί κάτω απ’ τη φούστα της.
4
Η μυστική διδασκαλία για τις σκούπες
Απαγορεύει την αισιοδοξία, την παρηγοριά
Της τεμπελιάς, τα εκπληκτικά θαύματα
Ενός ποτηριού με παλιό καλό φεγγαρόφωτο.
Λέει: τα κόκαλα καταλήγουν κάτω από το τραπέζι.
Τα ψίχουλα του ψωμιού έχουν μυαλό δικό τους.
Το γάλα είναι εσύ –ξέρεις- ποιανού σπέρμα.
Τα ποντίκια είναι εκείνα που τσιρίζουν τελευταία.
Όσο για το διάσημο θέμα
Της ανύψωσης, προτείνω να θυμόμαστε κι αυτό:
Υπάρχει μόνο ένας Θεός
Και προφήτης του είναι ο Μωάμεθ.
5
Και τελικά υπάρχει και η γιαγιά σου
Που σκουπίζοντας σπρώχνει τη σκόνη του δέκατου ένατου αιώνα
Μέσα στον εικοστό, και ο παππούς σου που βγάζει
Ένα άχυρο από τη σκούπα για να καθαρίσει τα δόντια του.
Μεγάλες νύχτες του χειμώνα.
Αυγές παλιές με χίλια χρόνια βάθος.
Παράθυρα κουζίνας σαν κεφάλια
Με γύρω τους επίδεσμο για τον πονόδοντο.
Κι η σκούπα παραπέρα να σκουπίζει,
Να παραχώνει φωτεινά μόρια σκόνης
Σε τακτοποιημένες πυραμίδες,
Που έχουν τάφους μέσα τους,
Διαρρηγμένους ήδη από τυμβωρύχους,
Κάποτε, πριν καιρό πολύ.
Charles Simic (Μετάφραση: Ι. Στούπας)
Εξαιρετικό! Θα το απαγγείλω στην νέα μου σκούπα για να μάθω την γνώμη της.
ΔιαγραφήΕυχαριστώ! Η ποίηση για σας είναι πλέον συνηθισμένη δουλειά, σχεδόν ενστικτώδης. Ψεκάσατε, σκουπίσατε, τελειώσατε! ;)
Και οι σκούπες έχουν ψυχή.
ΑπάντησηΔιαγραφήΔεν φταίω εγώ αν, ψάχνοντας κάτι άλλο, έπεσα εντελώς τυχαία στο ποίημα.
Μάλλον έχετε δίκιο. Είναι η φυσική μου κατάσταση το να σκέφτομαι με στίχους.
Οι στίχοι είναι το στοιχείο και το στοιχειό σας! :p
ΔιαγραφήΠαρήχηση και Λογοπαίγνιο μαζί.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑς όψεται η υπεροψία της Γλώσσας.