Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

0 + ∞



Μαθηματικά σύμβολα ενός προβλήματος που ψάχνει τις πιθανές του λύσεις. Κάποτε οραματίστηκαν την μία και μοναδική του λύση, τώρα εξετάζουν και το ενδεχόμενο να είναι άλυτο. Από τον άκρατο καπιταλισμό της προηγούμενης ανάρτησης ας περάσουμε σε κάτι πιο “ανθρώπινο”. Όσο διάβαζα το βιβλίο του Άρθουρ Καίσλερ (Καίστλερ, στην έκδοση που έχω, προτίμησα όμως το πιο διαδεδομένο) δύο βιβλία τριγύριζαν συνεχώς στο μυαλό μου – “Το βιβλίο της Εξουσίας” του Κάφκα (εκείνο το θεσπέσιο πολύτομο έργο που περιλαμβάνει όλες τις εκφάνσεις και διακυμάνσεις της εξουσίας σε κεφάλαια με τίτλους όπως “Δίκη”, “Ο Πύργος”, “Μεταμόρφωση”, “Αμερική” κ.α. !!) και το “Κιβώτιο” του Άρη Αλεξάνδρου, την βαθιά πολιτική αλληγορία που καταδεικνύει πως κάποιος είναι ικανός να θυσιάσει την ζωή του για μια κούφια ιδεολογία.



Με λίγα λόγια, “Το Μηδέν και το άπειρο”... είναι ο κομμουνισμός, ηλίθιε! Δεν έχω καμία διάθεση να πολιτικοποιήσω την ανάρτηση και να αντιταχθώ στο ένα παίρνοντας το μέρος του άλλου. Εξάλλου, το μήνυμα του βιβλίου είναι σαφές, ο δογματισμός (κάθε είδους) δεν είναι ανθρώπινο χαρακτηριστικό παρά μια τεχνητή κατασκευασμένη συνθήκη βασισμένη στο ψέμα, στο αίμα, στην εξουσία και στο μίσος.



[...] «Το κόμμα ποτέ δεν σφάλλει», είπε. «Εσύ και εγώ μπορεί να κάνουμε σφάλματα. Όχι όμως το Κόμμα. Το Κόμμα, σύντροφε, είναι κάτι περισσότερο από μένα και από σένα κι από χιλιάδες άλλους, σαν και σένα και σαν και μένα. Το Κόμμα είναι η ενσωμάτωση της επαναστατικής ιδέας μέσα στην Ιστορία. Η Ιστορία δεν έχει τύψεις. Δεν έχει ούτε τύψεις ούτε δισταγμούς. Αδιάφορη και αλάθητη κυλάει προς τον σκοπό της. Σε κάθε στροφή, μεσ' τη διαδρομή της, αφήνει πίσω της την ιλύ που κουβαλάει και τα κουφάρια των πνιγμένων. Η Ιστορία ξέρει τη δουλειά της και δεν σφάλλει, κι όποιος δεν έχει απόλυτη πίστη στην Ιστορία δεν μπορεί να ανήκει στις τάξεις του Κόμματος».




Για να πετύχει μια επανάσταση πρέπει αναπόφευκτα να υπάρξουν και μερικοί νεκροί... αλλά άντε να πείσεις με τέτοια επιχειρήματα τους μελλοθάνατους! Το βιβλίο είναι συνταρακτικό. Παρουσιάζει πώς ένα όραμα που στρώθηκε με τις καλύτερες προθέσεις οδήγησε πολλούς ανθρώπους στην κόλαση. Παρακολουθούμε την ζωή του Ρουμπάσωφ, ενός από τα ηγετικά στελέχη της Επανάστασης, να επαναπρογραμματίζεται μέσα στις φυλακές όπου κρατείται για προδοσία απέναντι στο Κόμμα. Κάποτε ήταν εκείνος που φρόντιζε να υπάρξουν μερικοί νεκροί ώστε να παραμείνει σε τροχιά ευημερίας το όραμα της Επανάστασης, τώρα ήρθε η ώρα να πεθάνει εκείνος για να δώσει κίνηση στην Επανάσταση, στην οποία πια δεν πολυπιστεύει. Αυτό το “πια” φανερώνεται με πλήθος φιλοσοφικών, κοινωνικών και λογικών σκέψεων, που φέρνουν στο φως τις πρακτικές προπαγάνδας και δογματικής αλλοφροσύνης του Κόμματος. Το βιβλίο του Καίσλερ ανατέμνει με θαυμάσιο τρόπο τις περιβόητες “Δίκες της Μόσχας” με τις εκκαθαρίσεις των ηγετικών στελεχών από τον Στάλιν. Επανάσταση, Κόμμα, Νο1, είναι χαρακτηριστικές λέξεις που δεν χρειάζονται περαιτέρω ερμηνεία. Ο Ρουμπάσωφ αποδεικνύεται ένας δυνατός ήρωας, χωρίς ιδιαίτερο κόπο, καθώς περικλείει μέσα του δεκάδες πανανθρώπινα συναισθήματα που συγκινούν και αγγίζουν βαθιά. Αν διαβάσεις το κείμενο χωρίς πολιτικές και πνευματικές αγκυλώσεις δεν υπάρχει περίπτωση να μην συγκλονιστείς.



[...] Βέβαιοι δεν ήσαν, αλλά άλλο δεν μπορούσαν να επικαλεστούν εκτός από κείνο το ξεγελαστικό μαντείο που λέγεται Ιστορία και που εκφράζει την κρίση του μονάχα όταν αυτός που την επικαλείται έχει από καιρό λυώσει στο χώμα. (“Η ιστορία είναι ένας εφιάλτης από τον οποίο προσπαθώ να ξυπνήσω”, όπως έχει γράψει και ο μεγάλος Τζέημς Τζόυς!)



Ωστόσο, θεωρώ ότι ο Καίσλερ θυσίασε την ομορφιά του κειμένου του για το δυνατό μήνυμά του και είναι μια θυσία που σίγουρα αξίζει τον κόπο, αλλά δεν γίνεται να μην το επισημάνω. Ο λόγος του είναι όμορφος, όμως το περιεχόμενο του βιβλίου με τις φυλακές, τις ανακρίσεις, το έντονο πολιτικό στοιχείο, διαβάλουν κάπως τη δύναμη του μηνύματος. Αν ήθελα να κάνω έναν παραλληλισμό με τον τίτλο, θα έλεγα ότι η αισθητική απόλαυση του κειμένου τείνει στο μηδέν και η σπουδαιότητα του μηνύματος τείνει στο άπειρο!



Το πρώτο πράγμα που μου έκανε θετική εντύπωση καθώς περιεργαζόμουν την έκδοση, ήταν το βιογραφικό του μεταφραστή στο αυτί του βιβλίου. Για μια στιγμή πίστεψα ότι ήταν του συγγραφέα, μέχρι να ελέγξω και το άλλο αυτί. Με γελούσαν τα μάτια μου; Τι όμορφη, παλιά καλή συνήθεια ήταν αυτή, που σιγά σιγά είχε εξαλείψει ο χρόνος; Το βιβλίο μετράει μερικές δεκαετίες (σύμφωνα με την ημερομηνία στον πρόλογο του μεταφραστή – δεν συνάντησα ημερομηνία έκδοσης) και το αντιμετώπισα ως ρομαντικό κατάλοιπο μιας άλλης πιο καλαίσθητης λογοτεχνίας (εννοώντας το σύνολο των πραγμάτων που συγκροτούν το αντικείμενο λατρείας που κρατάμε στα χέρια μας). Μέχρι που διάβασα μια από τις τελευταίες αναρτήσεις του NO14ME και διαπίστωσα ότι η πρακτική αυτή αναβιώνει (και γιατί όχι να μην επιβιώνει μέχρι) και σήμερα. Εύκολα θα διάβαζα ένα βιβλίο ανώνυμου συγγραφέα αλλά ποτέ δε θα αγόραζα ένα βιβλίο ανώνυμου μεταφραστή. Έχω δει ακόμα και μεταφραστές να αναγράφονται με αινιγματικά αρχικά πχ. Μ.Μ. (Μίκυ Μάους; Μαλακία Μετάφραση;)



Η μετάφραση του Βασίλη Καζαντζή, που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στα «Νεοελληνικά Γράμματα» το 1938, με κριτικές μελέτες, διηγήματα και ποιήματα, και από τότε έχει στο ενεργητικό του μια συνεχή εργασία στο λογοτεχνικό τομέα, στην Ελλάδα και στο Εξωτερικό, που περιλαμβάνει μελέτες, ραδιοφωνικά θεατρικά έργα, και πάνω από εξήντα μεταφράσεις Άγγλων και Αμερικανών συγγραφέων. Το μυθιστόρημά του «Οι καλοί και οι ωραίοι» (The Good and the beautiful) γραμμένο στα Αγγλικά, εξεδόθη το 1968 από τον Οίκο Anthony Blond του Λονδίνου. Πολιτικός συντάκτης, χρονικογράφος και σχολιαστής ελληνικών και ξένων εφημερίδων και περιοδικών από το 1948 είναι γνωστός στο ελληνικό κοινό και με το ψευδώνυμο “Ίντεξ” και στη διεθνή σκηνή σαν Basil Gray (τι νομίζατε, τζάμπα υπάρχει το βιογραφικό;;), δεν αφήνει περιθώρια για αμφιβολία και αμφισβητήσεις.



Εκείνο που ενδεχομένως να ενοχλήσει κάποιους αναγνώστες πέρα από το πολυτονικό σύστημα, αναμενόμενο για μια τόσο παλιά έκδοση (εδώ ακόμα και σύγχρονα βιβλία επιμένουν στο πολυτονικό, διεκδικώντας μεν ένα στοιχείο ρομαντισμού που κουβαλά αυτή η συνήθεια, απορώντας με φανερή έκπληξη δε, γιατί η λογοτεχνία δεν είναι τόσο δημοφιλής στους νέους ανθρώπους!! Εκσυγχρονιστείτε!), είναι ένας εκτεταμένος γραμματικός αναχρονισμός – ενίοτε και παραβατισμός – που καταλαμβάνει όλο το βιβλίο. Κυττάξει, ωνειρευότανε, κοιμηθή, ωμολογούσαν, καπέλλο, έγνια, – λέξεις που εμένα δεν με ενόχλησαν διόλου, ίσως όμως ν' αποτρέψουν κάποιους που θα επιλέξουν την έκδοση του Κάκτου από το να τελειώσουν το βιβλίο. Η έκδοση ολοκληρώνεται με ένα ταιριαστό εξώφυλλο και έναν μικρό πρόλογο του μεταφραστή. 
 



Ο τίτλος “Το μηδέν και το άπειρο”, σε σχέση με το πρωτότυπο “Σκοτεινιά το μεσημέρι” (Darkness at noon) ή όπως αλλιώς θα το μετέφραζαν οι πάντα ευφάνταστοι μεταγραφείς, είναι απείρως καλύτερος! Έρχομαι να συμφωνήσω πάλι με τον NO14ME (έχει την τιμητική του σήμερα!) που το επισημαίνει εύστοχα στην ανάρτησή του. Είναι εξαιρετικά δύσκολο να ζεις έξω από το Δόγμα (πολιτικό, θρησκευτικό, κοινωνικό, αθλητικό, κτλ) αλλά αν αξίζει μια επανάσταση να πετύχει, ακόμα και αν μοιάζει ήσσονος σημασίας, είναι ακριβώς αυτή, η προσωπική.



Υ.Γ. 2666 Σαν την Χαλκιδική δεν έχει! Ευχαριστώ πολύ δεσποινίς “Κυριακάτικα απογεύματα” για το δώρο σας!

Σχόλια

  1. Το βρήκα στη βιβλιοθήκη του μπαμπά μου που είχε μόλις καμιά δεκαριά λογοτεχνικά βιβλία (κυρίως ρώσικα). Ακόμα θυμάμαι τα αστεράκια σε κύκλο, καθώς και το κόκκινο χρώμα του βιβλίου, που τώρα πια έχει συλλεκτική αξία.

    ΚΑΙΣΤΛΕΡ, ΑΡΘΟΥΡ [ARTHUR KOESTLER]: Το μηδέν και το άπειρο, μτφ. Αλέξανδρος Κοτζιάς, , Αθήναι 1961, σελ. 230

    Το διάβασα για πρώτη φορά σε ηλικία που δεν πολυκαταλάβαινα τι σημαίνουν όλα αυτά που διαβάζω.

    Θα ήμουν κοντά στα 30 τη δεύτερη φορά που το ξανάπιασα στα χέρια μου και συγκλονίστηκα. Δεν ήμουν σίγουρη αν ο Ρουμπάσοφ βρίσκεται στη φαντασία του συγγραφέα ή στη ρωσική πραγματικότητα. Τότε, βλέπεις, όλοι πίστευαν ότι είναι δυτική προπαγάνδα όσα άσχημα διέρρεαν για τη Ρωσία, ακόμα κι από φωτισμένους επισκέπτες.

    Το επόμενο βιβλίο του Καίσλερ που διάβασα ήταν το ενδιαφέρον δοκίμιο "Οι ρίζες της σύμπτωσης". Τίποτε άλλο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Το "τίποτε άλλο" είναι μια απλή διαπίστωση ότι δεν έτυχε να διαβάσετε κάποιο άλλο βιβλίο του ή φανερώνει μια πικρία ότι πλέον δεν έχετε καμία όρεξη να ξαναδιαβάσετε Καίσλερ;

    Το ρωτάω γιατί σε εμένα άφησε μια παράξενη γεύση, η λογοτεχνική απόλαυση που πήρα ήταν ισχνή. Ευχαρίστως όμως θα διάβαζα ένα δοκίμιό του! Είναι πολύ σημαντικός συγγραφέας. Αυτό είναι σίγουρο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Α, έτσι το είδατε. Εννοούσα ότι δεν έχω διαβάσει τίποτε άλλο. Χωρίς πικρία, χωρίς απογοήτευση.
    Δεν είμαι σίγουρη ότι είμαι σε θέση να κρίνω το βιβλίο λογοτεχνικά, γιατί με χωρίζουν πολλά χρόνια από την τελευταία ανάγνωσή του. Ωστόσο, είναι τόσο ισχυρή η μνήμη της ιστορίας που αφηγείται, τόσο συγκλονιστική, που επισκιάζει ίσως τις όποιες λογοτεχνικές του αρετές.

    Στο βιογραφικό του Καίσλερ είναι αξιοσημείωτο ότι κι αυτός αυτοκτόνησε.
    (Λέτε να ασχοληθούμε κάποια στιγμή με όλους τους αυτόχειρες της λογοτεχνίας;)

    ΥΓ. Αξίζει να δείτε την ταινία "Ψεύτης ήλιος" του Μιχάλκοφ, αν δεν την έχετε ήδη δει.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Και εγώ δεν πολυκατάλαβα πώς μου σφηνώθηκε αυτή η αίσθηση έλλειψης λογοτεχνικότητας στο κείμενο του Καίσλερ. Ίσως γιατί έφερνα συνεχώς στο νου τον Κάφκα με την υψηλής ποιότητας λογοτεχνία και τις λεπτοδουλεμένες ιδέες του. Βέβαια, το κείμενο του Καίσλερ είναι ντοκουμέντο πολύ συγκεκριμένης περιόδου και ως τέτοιο πρέπει να αποτιμάται.

    Και αυτός αυτοκτόνησε;; Γεμίσαμε από δαύτους! Θα επεξεργαστώ την ιδέα σας και θα σας ενημερώσω. Τουλάχιστον ένα δοκίμιο για μερικούς αυτόχειρες συγγραφείς θα μπορούσαμε να παρουσιάσουμε από δω... εξάλλου δεν νομίζω να μας κρατήσουν μούτρα όσοι μείνουν απέξω!

    Ευχαριστώ για την πρόταση, θα αναζητήσω την ταινία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ανώνυμος24.8.19

      Χαίρετε! Αξίζει να διαβάσει κανείς και το Ο Κομισσάριος και ο Γιόγκι, Ο Βούρκος της Γής, και κάμποσα άλλα. Ο Καίσλερ αυτοκτόνησε, μαζί με την σύζυγό του, με μία ισχυρή δόση φαρμάκων - τους βρήκανε στο τραπέζι της κουζίνας τους πιασμένους χέρι χέρι. Ήταν γύρω στα 80 και πασχε από λευχαιμία και Πάρκινσον...

      Διαγραφή
    2. Καλησπέρα!

      Από τότε που έγραψα το σχόλιο, ασχολήθηκα περισσότερο με τον Καίσλερ. Είναι πολύ ενδιαφέρουσα περίπτωση, όντως. Διάβασα τον «Κομισάριο και τον Γιόγκι» που σε πολλά σημεία του μου φάνηκε συγκλονιστικό όπως και το εκπληκτικό μυθιστόρημα «Κολ-γκλερλς» που το χάρηκα ιδιαιτέρως. Αν θες ρίξε μια ματιά στην ετικέτα του συγγραφέα πιο κάτω για να μάθεις την άποψή μου. Σίγουρα θα ασχοληθώ και στο μέλλον με τα βιβλία του. Σε ευχαριστώ για το σχόλιο. Σε χαιρετώ.

      Υ.Γ. Η ανάρτηση για το «Κολ-γκερλς» είναι στο μπλογκ «Διαβάζοντας» (http://diavazontas.blogspot.com/2015/06/call-girls.html). Κάποια στιγμή θα την μεταφέρω και εδώ.

      Διαγραφή
  5. Ανώνυμος13.5.15

    Με είχε συγκλονίσει τόσο πολύ το κείμενο που δεν παρατήρησα κάποια έλλειψη λογοτεχνικότητας. Τώρα αν το συγκρίνεις με Κάφκα, τότε περίπου το 99% των αξιόλογων κειμένων χάνουν κάθε λογοτεχνικότητα αφού ο Κάφκα υπήρξε μια σπάνια περίπτωση στα γράμματα.

    Όσων αφορά τους αυτόχειρες λογοτέχνες υπάρχει αυτό το blog http://authorsandwriterstooktheirownlives.blogspot.gr/
    όπου αναφέρει πολλούς, ανάμεσά τους και τον Καίσλερ.

    Ε.Γ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Καλά ντε, μια κουβέντα είπαμε! :) Απλώς μου ξίνισε σε μερικά σημεία αυτή η σαφέστατη αναφορά στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα, που την αισθανόμουν (μπορεί και εσφαλμένα) ως έλλειψη λογοτεχνικότητας. Το βιβλίο παραμένει κορυφαίο.

    Είχα ρίξει μια ματιά σε αυτό το μπλογκ, ωραία ιδέα μού φάνηκε, ίσως θα χρειαζόταν εμπλουτισμό ο κατάλογος των αυτόχειρων. Θα το επεξεργαστώ ενδελεχώς κάποια άλλη στιγμή.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Κορυφαίο βιβλίο ¨φυλακής¨ στο πλαίσιο της οποίας υπάρχει λογοτεχνικότητα, όχι ποιητικότητα. Μας φέρνει αντιμέτωπους με τη συνείδηση ανθρώπων που υπηρέτησαν το κόμμα στην πρώτη γραμμή, ώσπου αυτό γύρισε ανάποδα και τους κατάπιε.
    Το διάβασα από τις εκδόσεις Νησίδες. Λάθη κι εδώ υπάρχουν, αρκετά, όμως η φωνή του κειμένου είναι τόσο τρανταχτή που ωχριούν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Καλησπέρα Αγγελική!

    Έτσι ακριβώς είναι, δυνατό και συγκλονιστικό. Γι' αυτό και έγραψα ότι το μήνυμά του τείνει στο άπειρο! Ωστόσο, είναι ντοκουμέντο συγκεκριμένης ιστορικής περιόδου, και τα ντοκουμέντα (συνήθως) θυσιάζουν την λογοτεχνική τους δύναμη (έτσι το αισθάνομαι) για την αλήθεια. Τέλος πάντων, ελπίζω στο μέλλον να μου δοθεί η ευκαιρία να υποστηρίξω με καλύτερα επιχειρήματα την άποψή μου αυτή.

    Χαίρομαι που άφησες σχόλιο! :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Εξαιρετική παρουσίαση ενός σπουδαίου βιβλίου.
    Και συμφωνώ απόλυτα με το «Εύκολα θα διάβαζα ένα βιβλίο ανώνυμου συγγραφέα αλλά ποτέ δε θα αγόραζα ένα βιβλίο ανώνυμου μεταφραστή.».
    Ωστόσο έχω μια αντίρρηση στα περί εκσυγχρονισμού ορθογραφίας. Σε λίγες σελίδες συνηθίζεται η ιδιομορφία και θεωρώ ότι όλα εκείνα τα πειράματα, τα στάδα που πέρασε η Δημοτική μέχρι να απλοποιηθεί στις μέρες μας, είναι κομμάτι της Ιστορίας μας κι ο αναγνώστης ο νέος πιάνοντας στα χέρια τέτοιες εκδόσεις αποκτά μια παράλληλη μόρφωση.

    Κουράστηκα φίλε Μαραμπού με τις απλοποιήσεις που υποτιμούν το κοινό μασώντας του τα πάντα πριν του προσφερθούν. Έχει άπειρες δυνατότητες το ανθρώπινο μυαλό, δεν είναι (είστε;) βλάκες οι νέοι...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Θα συμφωνήσω μαζί σου Δάφνη, γρήγορα συνηθίζεται η ιδιομορφία και φανερώνει τα στάδια της διαδρομής της γλώσσας, όπως λες. Μπορεί οι νέοι να μην είναι βλάκες είναι όμως ανυπόμονοι και μόλις ένας στους δέκα θα απολαύσει αυτές τις "μεταμορφώσεις". Αν διαβάσεις Γιάννη Ψυχάρη να "υποστείς" αυτά τα στάδια, αλλά σε μεταφρασμένο κείμενο, γιατί; Επιπροσθέτως πολλοί άνθρωποι μαθαίνουν ορθογραφία μέσω της λογοτεχνίας, γι' αυτό πρέπει τα βιβλία να είναι προσεκτικά σε αυτόν τον τομέα (δεν μιλάω για το βιβλίο του Καίσλερ που εκδόθηκε πριν 35 χρόνια).

    Η κύρια ένστασή μου αφορούσε το πολυτονικό το οποίο συνεχίζει να υπάρχει σε μεγάλη μερίδα σύγχρονων βιβλίων αλλά δεν ξέρω κατά πόσο αυτό βοηθάει την λογοτεχνία να γίνει προσιτή. Το πολυτονικό θυμίζει αρχαία Β' Λυκείου! Ο Νταν Μπράουν με πολυτονικό δε θα πουλούσε τόσο όσο πούλησε τελικά!! Είναι προτιμότερο να κάνεις μια καλή ιστορία ελκυστική προς κάποιους ανυπόμονους αναγνώστες παρά να την ναρκοθετείς με αχρείαστα κατάλοιπα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. έλεγα λοιπόν, έχει πολύ ενδιαφέρον το σκεπτικό που αναπτύσσει ο ανακριτής. ο Καίσλερ προσπαθεί να στήσει έναν κατά το δυνατό "αντικειμενικό διάλογο", 3ου παρατηρητή. έναυσμα για να σκεφτείς, πώς δημιουργήθηκε και που βασίστηκε η πίστη η ικανή για τερατωδίες. δεν είναι ανάγνωση της Ιστορίας να πεις "ο Στάλιν ήταν ψυχοπαθής". στη Σταυροφορία, αν θυμάμαι καλά, τον ένα ρόλο στο διάλογο τον έχει ένας Ναζί/Φασίστας.
    προτείνω επίσης (κατά Rosa) Ψεύτη Ήλιο (που επίσης δε λέγεται έτσι), με τη σειρά μου. υπάρχει ολόκληρη στο YouTube.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Καλησπέρα και από εδώ, Νίκο!

    Εκεί κατά την γνώμη μου, στην "αντικειμενοποίηση" του συνόλου χάνει σε λογοτεχνική δύναμη. Με τοποθετεί παρατηρητή δεν με βάζει ενεργό συμμετέχοντα των καταστάσεων. Και αυτό είναι μειονέκτημα της γλώσσας όχι του περιεχομένου. Βέβαια, γούστα είναι αυτά, πολύ περισσότερο μάλιστα όταν μιλάμε για λογοτεχνία!
    Θα ξαναδιαβάσω δικό του βιβλίο πάντως, έχει θαυμάσιες ιδέες και οπτική του κόσμου. Θα δω και την ταινία - αν έχει ελληνικούς υπότιτλους.

    Καλό απόγευμα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Δημοσίευση σχολίου

Κουβεντολόι με μια μούμια!

Σημ: Εδώ λέγονται ιστορίες μόνο για αραχνιασμένα κρανία, οι "ψεκασμένοι" θα απομακρύνονται διακριτικά.

«A good reader, a major reader, an active and creative reader is a rereader»

En passant

  Το «Αν πασάν» είναι ένας σκακιστικός κανόνας, περιθωριακός και άγνωστος αλλά ιδιαιτέρως αποτελεσματικός και σημαντικός. Στις αρχικές τους κινήσεις, τα πιόνια έχουν το δικαίωμα να κινηθούν ένα ή δύο τετράγωνα μπροστά. Αν επιλέξουν να κινηθούν δύο τετράγωνα μπροστά και ένα αντίπαλο πιόνι βρίσκεται σε τέτοια θέση ώστε να μπορούσε να το αιχμαλωτίσει αν το πιόνι που κινήθηκε δυο τετράγωνα αποφάσιζε να κινηθεί μόνο ένα, τότε, έχει το δικαίωμα να το αιχμαλωτίσει και σε αυτή την περίπτωση που κάνει δύο βήματα. Έχουμε δηλαδή, αν πασάν... αιχμαλωσία εν τη διελεύσει. Είναι δυσνόητο στην περιγραφή αλλά αρκετά ξεκάθαρο στην πράξη. Βέβαια, όταν είσαι αρχάριος σκακιστής και το συναντήσεις πρώτη φορά σε ηλεκτρονική παρτίδα, τότε πείθεσαι ότι κάποιο «bug» έχει η ιστοσελίδα, ότι σε χακάρανε ή ότι άρπαξες όλες τις ιώσεις του κυβερνοχώρου. Τα βιβλία του Ναμπόκοφ, μου προσφέρουν την ισχυρή εντύπωση ότι αποτελούν ένα συνεχές λογοτεχνικό en passant, σε αιχμαλωτίζουν εν τη διελεύσει.

Με ανώμαλους δεν μιλάω

  Ανωμαλία είναι να μην μπορεί μια γυναίκα να κυκλοφορεί άφοβα στους δρόμους, ανωμαλία είναι να πιστεύεις ότι τα εμβόλια σκοπό έχουν να προκαλέσουν περισσότερο κακό από ό,τι καλό, ανωμαλία είναι να νομίζεις ότι η λογοτεχνία σε κάνει καλύτερο άνθρωπο, ανωμαλία είναι ακόμα το προφιτερόλ να έχει μόνο ένα σουδάκι μέσα, ανωμαλία είναι και ότι ο «Πατάκης» εξακολουθεί να μην εκδίδει Χέρμαν Μέλβιλ. Και πόσες ακόμα ανωμαλίες! Με τελευταία εκείνη του Ερβέ Λε Τελιέ, ενός συγγραφέα που αγάπησα οριστικά από ένα και μόνο βιβλίο του που είχα διαβάσει κάποτε, το «Όλα τα μανιτάρια τρώγονται», η ουλιπιανή έμπνευση που είχε οραματιστεί το facebook χρόνια πριν από τον δημιουργό του. Κάθε φορά που μπαίνετε στο facebook και αντικρίζετε την ερώτηση «Τι σκέφτεσαι;», ικανή να σας παρασύρει ασυγκράτητα να μας εμπιστευτείτε τις επικές σας μπούρδες, σχεδόν πάντα χωρίς καθόλου φιλτράρισμα και ουσία, να θυμάστε ότι ο Τελιέ κάποτε το έκανε… χίλιες φορές καλύτερα από εσάς, πιο δημιουργικά και κυρίως με περισσότερο χι

Στα χαμένα

Ρε μπελά που βρήκα! Να είναι ένα βιβλίο σχετικά ευχάριστο, να έχει πράγματα που γενικά ταιριάζουν με το γενικότερο γούστο μου και εγώ να το αντιμετωπίζω σαν ταινία του Μπέλα Ταρ – τον ατελείωτο ένα πράμα. Είχε καιρό να μου συμβεί κάτι ανάλογο, σηκώνει και η επιστήμη τα χέρια της ψηλά! Έβαλα σφήνα την ανάγνωση για να προλάβω την ταινία του Λάνθιμου – την οποία κατάφερα να δω χθες, 17 Δεκεμβρίου, στην επίσημη πρεμιέρα της – και ακόμα να το τελειώσω. Λίγες σελίδες ακόμα που διαβάζονται παράλληλα με αυτές τις γραμμές που γράφονται. Τουλάχιστον η ταινία ήταν πολύ καλή και το μεγαλύτερο πλεονέκτημα του βιβλίου ήταν ακριβώς αυτό∙ ήξερες από την αρχή ότι θα γίνει μια καλή ταινία. Το βιβλίο πάλι, δεν ήξερε τι ήθελε να είναι, και μέσω ανομοιόμορφων αφηγήσεων, για μένα τουλάχιστον κατέληξε να είναι χάσιμο χρόνου. «Η πιο προφανής ανωμαλία της (…) είναι η απόλυτη έλλειψη οποιασδήποτε ανωμαλίας».

Οδηγίες προς ναυτιλλομένους

Τώρα το πλοίο έχει σαλπάρει και πλέον δεν μπορείς να αφήσεις αυτό το καταπληκτικό βιβλίο από τα ηλιοψημένα χέρια σου∙ εγκαταλείψτε αυτό το κλισέ να βουλιάξει και να πνιγεί όπως του αξίζει. Νόμιζα ότι είχα αφήσει το «ναυτικό» μου παρελθόν ( Καββαδίας , Μέλβιλ , κλπ) σχεδόν οριστικά πίσω – χωρίς να σημαίνει ότι δε θα τους ξαναδιάβαζα για το μεγάλο λογοτεχνικό τους εκτόπισμα – και σκεφτόμουν αν θα έπρεπε να αγοράσω το συγκεκριμένο βιβλίο, ειδικά όταν έχω τόσα άλλα αδιάβαστα στο αμπάρι. Όμως μου το έκαναν δώρο, το ξεκίνησα για κλείσιμο μιας κατά τ’ άλλα απάνεμης αναγνωστικής χρονιάς και ένα πελώριο κύμα μέσα στο μυαλό με ξαναχτύπησε με δριμύτητα. Στο μικρό εκδοτικό καράβι που είναι η χώρα μας και όλοι κοιτάνε ποιος θα φαγωθεί στην πορεία ( «Άκουσε κάποιους ναυαγούς να λένε ψιθυριστά πως έπρεπε να τραβήξουν κλήρο και “να θανατώσουν έναν άντρα για να σωθούν οι υπόλοιποι”» ) και εν μέσω μιας αποικιοκρατικής καταγραφής αναγνωστικών λιστών με αρκετή δόση μυθομανίας και εν είδει πρωτοχρονιάτ

D’ ye see him?

Όλα τριγύρω αλλάζουν κι όλα τα ίδια μένουν. Ο Σύριζα πιο οπισθοδρομικός από ποτέ ετοιμάζεται για την νέα εποχή του, οι υποψήφιοι δημοτικοί σύμβουλοι κάνουν jump scares από κάθε γωνιά με το πιο creepy χαμόγελό τους και εσύ νιώθεις ότι θες να πας ξαφνικά και διακαώς για καφέ με έναν random συμμαθητή της Α' λυκείου παρά να ακούσεις το πρόγραμμά τους και οι καιροί νερό θα φέρουν πάλι στην βασανισμένη Θεσσαλία, έτσι λένε αυτοί που ξέρουν. Μόνο το «Βιβλιοκαφέ» του Πατριάρχη Φώτιου έκλεισε λόγω ανεξέλεγκτου πληθωρισμού – 4,20 ο διπλός εσπρέσο, πού πάμε ωρέ; Παρ’ όλα αυτά οι αναρτήσεις του παρέμειναν να θαλασσοδέρνονται στο ίντερνετ και μια δική μου έτυχε και ξεβράστηκε μπροστά μου . Πω πω μπόχα!! Δεν θέλω να την ακουμπήσω καν! Τέλος πάντων, εσείς μπορεί να βρείτε ότι διαθέτει ακόμα κάποιο ψαχνό. Αν όμως πιστεύετε ότι αλλάξατε μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια έστω και λίγο, δε θα έπρεπε να της ρίξετε ούτε ματιά!

Η φάση είναι κρίντζι

  Όπως θα σας έλεγε και ο θείος που κάθεται με την νεολαία κάθε Τσικνοπέμπτη, «Η φάση είναι κρίντζι», δηλώνει μία κατάσταση εξαιρετικά αναληθοφανή που σε παγώνει και σε κάνει να ανατριχιάζεις από την αμηχανία λες και κάποιος όλη την ώρα λέει κρύα αποτυχημένα αστεία χωρίς σταματημό και έλεος. Ο Λέων Τολστόι – back to back ανάρτηση με Τολτσόι, δε σας χάλασε! – επιφυλάσσει αυτή την τιμητική θέση του θείου για τον Σαίξπηρ και τα έργα του, με κύριο στόχο τον «Βασιλιά Ληρ». «Αυτό είναι το τόσο γνωστό έργο. Όσο κακό και να παρουσιάζεται στην αφήγησή μου, την οποία προσπάθησα να κάνω όσο τον δυνατόν πιο ουδέτερη, θα πω χωρίς δισταγμό πως στο πρωτότυπο το έργο είναι ακόμα χειρότερο» . Εν συντομία, δεν κάνει για δραματουργός το παιδί ! Θα σφαχτούμε και σε αυτό το γιορτινό τραπέζι, πάνω απ’ όλα η παράδοση!

DiFullness

Δε διαβάζω κόμιξ – η δήλωση αυτή είναι παρόμοια με το «Δεν έχω δει ποτέ Φιλαράκια » το 2023. Έχω διαβάσει μέσα στα χρόνια κάποια επιλεκτικά αλλά δεν μπορώ να πω ότι τα προτιμώ. Είναι ακριβό χόμπι, αρκετές φορές η ιστορία μου φαίνεται αδιάφορη και η εικονογράφηση φτωχή και γενικά θα έλεγα ότι δεν είναι το φλιτζάνι του τσαγιού μου. Όμως εδώ είπα να κάνω μια εξαίρεση γιατί πίνω νερό στο όνομα του Χοντορόφσκι . Δεν ειν’ καλ’ αυτός ο άνθρωπος, πάει και τελείωσε. Αυτή η κριτική έχει σκοπό να θυμίζει κάπως δελτίο τύπου – τι παράξενο, αλήθεια, συνήθως στην Ελλάδα μας έμαθαν τα δελτία τύπου να θυμίζουν κάπως κριτικές! – τίποτα βαθύ και ευφάνταστο εδώ, εξάλλου η συνηθισμένη φαντασία χάνεται όταν έρχεται αντιμέτωπη με μεγαλοφυΐες σαν εκείνες του Χοντορόφσκι και του Moebius. Όλοι οι πολιτισμένοι γαλαξίες γύρω μας έχουν φευγάτα κόμιξ σαν το Ινκάλ, εμείς σε καμιά βδομάδα θα έχουμε το κόμικ για τον Ζορμπά – και μετά απορούμε γιατί δεν κάνουμε εξωγαλαξιακή καριέρα.

Round About Midnight

  Μεγάλο Σάββατο απόψε και λίγο μετά τις μονότονες κροτίδες και αφού σταματήσουν και οι πρόβες με τις εφτά σάλπιγγες της Αποκάλυψης, όλοι μας θα ετοιμαστούμε ψυχολογικά για την μουσική που αγαπάμε να μισούμε: τα κλαρίνα. Εναλλακτική δεν έχει δυστυχώς και οι πιθανοί αυτοσχεδιασμοί εξαντλούνται στο πασχαλινό τραπέζι, τίποτα περισσότερο. Τα μαύρα πρόβατα της κάθε οικογένειας, πάντα υπάρχουν τέτοια, καμμένα από χέρι όπως και τα άλλα τα κανονικά, θα δείχνουν λίγο τζαζ μέσα σε όλο αυτό το ομοιόμορφο μπουλούκι αλλά δεν μπορείς να κάνεις και πολλά για να βοηθήσεις. Θα φαλτσάρουν κοινότοπες ευχές όπως όλοι και θα ελπίζουν να δείχνουν κάπως φυσιολογικοί – αλλά μέσα τους θα είναι χαρούμενοι και θα νιώθουν αγαλλίαση καθώς θα θυμούνται τον Ted Joans που έλεγε χαρακτηριστικά και το υποστήριζε εμπράκτως, ότι «Jazz is my religion and Surrealism is my point of view».  

Αλλόκοτα πράγματα

Το Πάσχα είναι ένας γρήγορος ορισμός του απόκοσμου – υπάρχει εκεί που κανονικά δεν θα έπρεπε να υπάρχει τίποτα. Ευτυχώς τελείωσε όμως και ο καθένας γύρισε ευτυχής στην αλλόκοτη ρουτίνα του∙ καπιταλιστικός ρεαλισμός και εκλογές. Ω γες! Το βιβλίο του Μαρκ Φίσερ «Το αλλόκοτο και το απόκοσμο» κυκλοφόρησε πρόσφατα και φαίνεται ότι αγοράστηκε αμέσως από πολλούς αναγνώστες, μένει να διαβαστεί τώρα. Εμένα μου αρκούσε μόνο ο τίτλος του για να το πάρω, όλα τα άλλα τα ανακάλυψα στην πορεία και δεν απογοητεύτηκα καθόλου. Δείτε και εσείς και πείτε μου! «Η αποτυχία να δούμε, η ακούσια διαδικασία της παράβλεψης πραγμάτων που έρχονται σε αντίθεση – ή απλώς δεν ταιριάζουν – με τις βασικές ιστορίες που λέμε στον εαυτό μας, είναι μέρος της συνεχούς «διαδικασίας επεξεργασίας» μέσω της οποίας παράγεται αυτό που βιώνουμε ως ταυτότητα» .

Εργοστάσιο εφιαλτών

Μπορεί τον τελευταίο μήνα όλοι να καληνυχτίζουν τον Κεμάλ αλλά ο ύπνος αποδεικνύεται ενίοτε πολύ δύσκολη κατάσταση. Ο Μέλβιλ έλεγε ότι θα «άξιζε να έχουμε γεννηθεί μόνο και μόνο για να κοιμόμαστε» (όπως μας θυμίζει ο Αλέξανδρος Ζωγραφάκης σε ένα ποστ στο προφίλ του στο facebook , ο οποίος όμως οδηγεί τον συλλογισμό και σε άλλα ομιχλώδη μονοπάτια που έχουν περπατήσει και άλλοι σπουδαίοι συγγραφείς ) αλλά μόνο ένας ξύπνιος άνθρωπος μπορεί να καταλάβει τι εφιαλτικός κόσμος δύναται να υπάρξει όταν εμείς κλείνουμε τα μάτια και το ίνσταγκραμ κάθε βράδυ. Και αυτός είναι ο νευρολόγος που γράφει ετούτο το υπνωτιστικό βιβλίο. «Βλέπεις κανονικά πράγματα να συμβαίνουν, αλλά δεν είναι πραγματικά. Είναι πλάσματα της φαντασίας σου. Είναι η φαντασία σου που σε πηγαίνει στα πιο τρελά μέρη και σου τα δείχνει μπρος στα μάτια σου. Έχω δει δαιμονικές μορφές μες στο δωμάτιό μου, κι όταν βλέπω αυτά τα πράγματα, νομίζω πώς βρίσκομαι στη Κόλαση» . Κρατήστε τα μάτια σας ανοιχτά∙ διαβάζοντάς με!