ΠΙΠΕΡΙ ΚΑΙ ΣΠΑΣΜΕΝΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ

Είθε το facebook να αναπαύσει τη ψυχούλα σου! Με εκατοντάδες συναισθηματικές και αναθηματικές αναρτήσεις και άλλα τόσα δακρυσμένα emoticons, όπως κάνει ανελλιπώς τα τελευταία χρόνια. Η λίστα του θανάτου αυξάνεται ανάλογα με την λίστα των φίλων σου. Ξέρεις ποιος είμαι εγώ ρε; Για πες, ποιος. Είμαι αυτός που έχει διαβάσει όλα τα βιβλία του Φίλιπ Ροθ, τον ξέρω τόσο καλά όσο αυτός το πέος του! Τι λε ρε, εσύ ξες ποιος είμαι εγώ; Χμ... για να μάθουμε; Ένα θα σου πω, έχω δει την Αρλέτα live, ναι, live!! Ωωωω, φίλε, τα παρατάω, συγγνώμη για το θράσος μου. Να ζήσεις να την θυμάσαι! Μέσα σε όλες αυτές τις αναθηματικές κονταρομαχίες λοιπόν, εγώ επιλέγω να μνημονεύσω τον Ματία Πασκάλ, ο οποίος στην τελική πέθανε δύο φορές. ΔΥΟ φορές, bitch. Πιάσε ξαπλώστρα και λάρωσε , ξεκινάω. Pirandello on the beach!

Smile, it's Candide! Μετά την παταγώδη αποτυχία μου να απολαύσω το «Μπουβάρ & Πεκισέ» του Φλωμπέρ, και ψάχνοντας τα αίτια και τα αιτιατά του αναγνωστικού μου κάζου , το πιο κοντινό σε φάρσα με φιλοσοφικές καταβολές, που είχα στην βιβλιοθήκη, ήταν ο «Καντίντ» του Βολταίρου. Βέβαια, το βιβλίο του Βολταίρου είναι πικαρέσκο και περισσότερο συγγενεύει με τον Σιμπλίκιο Σιμπλικίσιμο – εξάλλου Candide σημαίνει «αγνός», «αθώος», «ντουγάνι» που λέει και μια φίλη μου... το ίδιο ακριβώς που σημαίνει και το Σιμπλίκιος – παρά με τους ήρωες του Φλωμπέρ (ούτε και κείνοι είναι ξεφτέρια, όμως). Βολταίρος και Φλωμπέρ στηρίζουν τα βιβλία τους σε φιλοσοφικές ιδέες και σε μια διάθεση για ειρωνεία και σάτιρα πάνω τους. Ο Φλωμπέρ (υποψιάζομαι) τα καταφέρνει καλύτερα στο φιλοσοφικό παρασκήνιο αλλά χάνει σε χιούμορ και ειρωνεία· ο Βολταίρος παίζει αρκετά χαλαρά με τον φιλοσοφικό ιστό των ιδεών που παρωδεί, αλλά πεθαίνεις στο γέλιο. Δεν θα το φιλοσοφήσουμε παραπάνω, ψηφίζουμε γέλιο!

  Τότε είναι στα μάτια σου... δηλαδή στις σελίδες που διαβάζεις! Ο Μάριο Βάργκας Λιόσα, από το πρώτο του βιβλίο που διάβασα με καθήλωσε, και δεν ήταν καν από τα σπουδαιότερα ή τα πιο γνωστά. «Το όνειρο του Κέλτη», μια μυθιστορηματική βιογραφία για τον Ιρλανδό Ρότζερ Κέιζμεντ, τον πρώτο από τους Ευρωπαίους που κατήγγειλαν τις φρικαλεότητες της αποικιοκρατίας, αποδείχθηκε ένα ονειρικό ανάγνωσμα. Ο Λιόσα είναι μεγάλο συγγραφικό ταλέντο και αδιαφορώ πλήρως για τις πολιτικές ή άλλες πεποιθήσεις του. Μια ζωή η ίδια βαρετή ιστορία. Μια ζωή ο Σελίν να σας κοροιδεύει κατά πρόσωπο! Η τέχνη αδιαφορεί ολοκληρωτικά για το αν οι καλλιτέχνες είναι κάφροι, φασίστες, εγκληματίες ή κτηνοβάτες. Ο νόμος ενδιαφέρεται για αυτά (εφόσον υπάρχει παράβαση) και καλά θα κάνει να συνεχίσει να το πράττει. Το να μποϋκοτάρεις το έργο ενός καλλιτέχνη επειδή, ας πούμε, έβρεχε το κρεβάτι του μέχρι τα 27 είναι εντέλως γελοίο! Το αυτό συμβαίνει και για θετικές παρεμβάσεις, να τον λατρεύεις επειδή ας πούμε ταΐζει...

Χαρά μεγάλη νιώθω όταν φτάνουν τα νέα βιβλία στην βιβλιοθήκη. Ευλόγως θα με ρωτήσετε, πώς γίνεται να νιώθω χαρά κάτι τέτοιες στιγμές. Τι να πω, μερικές φορές αισθάνομαι ότι είμαι πραγματικά ανάλγητος απέναντι στην σκληρή ζωή· τη δική μου αλλά και γενικότερα. Ίσως γιατί τα βιβλία είναι η φωτιά που καίει μέσα μας για να εξισορροπήσει τις φωτιές που καίνε έξω από μας; Κάπως έτσι. Δεν έχει και σημασία άλλωστε. Σήμερα στην βιβλιοθήκη ήρθαν μια χούφτα παιδιά για μια προγραμματισμένη δημιουργική δράση, γεμάτα χαρά, γέλια, διάθεση για αστεία, ποδοβολητά. Κόντρα στο «εθνικό» πένθος, κάποιοι έπρεπε να τα υποδεχτούν με ανάλογα συναισθήματα και τα ίδια – ει δυνατόν – να διατηρήσουν αυτά με τα οποία ήρθαν. Συγγνώμη αλλά δεν μπορώ να νιώσω πένθος για ανθρώπους που δεν ξέρω. Πένθος νιώθεις μόνο για όσους ξέρεις. Το πένθος είναι μια τρόπον τινά χημική αντίδραση που κατακλύζει τον οργανισμό σου όταν αντιλαμβάνεσαι ότι από ανθρώπους που γνωρίζεις μένουν πλέον μόνο αναμνήσεις. Συγκίνηση νιώθω. Και ε...

Εκών άκων, κάποια στιγμή θα το διάβαζα και το συγκεκριμένο βιβλίο. Ο νεαρός Ουμπέρτο Έκο ασχολήθηκε εντατικά με δύο πεδία: τον μεσαίωνα και τον Τζόυς· «Εδώ γεννιέται το ερώτημα αν οι μεσαιωνικοί ρήτορες προπορεύονταν του καιρού τους ή αν τελικά οι ρίζες των διαφόρων σύγχρονων ποιητικών... θα έπρεπε να αναζητηθούν, ακριβώς εξαιτίας της μεσολάβησης του Τζόυς, στο μεσαίωνα» [Ε. Faral, Les arts poetiques du XIIme et du XIIIme siecle , Paris, Champion, 1923, σελ. 60] . Επειδή ζω χρόνια τον εργασιακό μεσαίωνα και τώρα που τελείωσε η βραχύβια εργασία μου θα ξανασύρω την αλυσίδα της ανεργίας στα κάτεργα της μόνιμης πολιτικής ανορθότητας , σκέφτηκα να ξεφύγω κάπως από την πραγματικότητα με λίγο Τζόυς και την ποιητική του. Η ποιητική ομορφαίνει τη ζωή, νεσπά; Ο Τζόυς είναι μια διαρκής διαδικασία μαθητείας – όπως ακριβώς και ο ΟΑΕΔ – και είναι πολύ δύσκολο να τον εξηγήσεις με δυο λόγια στους απέξω, όπως ακριβώς και τον ΟΑΕΔ σε εκείνους που δεν έχουν βγάλει ακόμα κάρτα ανεργίας.

Όλοι εσείς που νιώθετε ακαθόριστο μίσος για τον Τζόυς ή τον θεωρείτε έναν σχιζοφρενή κάφρο που φλόμωσε επίτηδες την λογοτεχνία του με δυσερμήνευτα και κρυπτικά μηνύματα, αναλογιστείτε τούτο (για να νιώσετε χειρότερα): το βιβλίο που κρατάω στα χέρια μου είναι 220 σελίδες μεγάλου σχήματος, αν αφαιρέσουμε χοντρικά τις 20 σελίδες που δείχνουν μερικές φωτογραφίες και την βιβλιογραφία στο τέλος, θα μείνουν 200. Θέλετε να κόψω άλλες 10; 190, να τα αφήσω; Ωραία, από αυτές τις 190 μόλις οι 16 σελίδες (εν πολλοίς αραιογραμμένες) είναι του ίδιου του Τζόυς – συν άλλες 16 αντικριστές σελίδες η μετάφραση. Σας την δίνει στα νεύρα όλο αυτό; Πολύ το γουστάρω! Κι αν αυτή η λεπτή σύμβαση κουράζει τον αναγνώστη, ας σκεφτεί ότι στην παγκόσμια λογοτεχνία κανείς συγγραφέας που σέβεται τη δουλειά του δεν υποβάλλει προφανείς ερωτήσεις («Who?») με προφανή απάντηση («She»). Οπωσδήποτε ο Τζόις ανήκει στους συγγραφείς εκείνους που θέτουν ψηλά τον πήχη ως προς αυτόν τον θεμελιώδη κανόνα της αναγνωστικής προσδο...