ΠΙΠΕΡΙ ΚΑΙ ΣΠΑΣΜΕΝΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ

  Επιπλοκές με τις πλοκές! Σας το είπα , στις πλοκές βραχυκυκλώνω. Ας κάνω reboot. Για μένα, ο Ναμπόκοφ ανήκει στην Αγία Τριάδα των συγγραφέων πίσω από Τζόυς και Πύντσον ( ομοούσιος και αδιαίρετος τρισυπόστατη θεότητα , καθότι όπως πολλοί γνωρίζουν ο Ναμπόκοφ έδωσε διαλέξεις για τον Τζόυς στο πανεπιστήμιο Κορνέλ, τις οποίες φημολογείται ότι παρακολούθησε και ο Πύντσον!). Ο Ναμπόκωφ είχε δηλώσει ότι, όπως ο Τζόυς, γράφει τα μυθιστορήματά του όχι από την αρχή προς το τέλος, αλλά από όλα τα σημεία ταυτόχρονα, καλύπτοντας αβίαστα τα κενά. Ξαναδιαβάζοντας το μυθιστόρημα αρχίζει κανείς να εφαρμόζει ως αναγνώστης την ίδια μέθοδο που χρησιμοποιεί ο Ναμπόκωφ ως συγγραφέας: να βλέπει όλο το βιβλίο ταυτόχρονα: μια σειρά δομικών σχηματισμών, αλληλένδετων συλλογισμών που προχωράνε και προς τα μπρος και προς τα πίσω. Με δυο λόγια, πρέπει να βλέπεις συνεχώς ολόκληρη την σκακιέρα!

  Το «Αν πασάν» είναι ένας σκακιστικός κανόνας, περιθωριακός και άγνωστος αλλά ιδιαιτέρως αποτελεσματικός και σημαντικός. Στις αρχικές τους κινήσεις, τα πιόνια έχουν το δικαίωμα να κινηθούν ένα ή δύο τετράγωνα μπροστά. Αν επιλέξουν να κινηθούν δύο τετράγωνα μπροστά και ένα αντίπαλο πιόνι βρίσκεται σε τέτοια θέση ώστε να μπορούσε να το αιχμαλωτίσει αν το πιόνι που κινήθηκε δυο τετράγωνα αποφάσιζε να κινηθεί μόνο ένα, τότε, έχει το δικαίωμα να το αιχμαλωτίσει και σε αυτή την περίπτωση που κάνει δύο βήματα. Έχουμε δηλαδή, αν πασάν... αιχμαλωσία εν τη διελεύσει. Είναι δυσνόητο στην περιγραφή αλλά αρκετά ξεκάθαρο στην πράξη. Βέβαια, όταν είσαι αρχάριος σκακιστής και το συναντήσεις πρώτη φορά σε ηλεκτρονική παρτίδα, τότε πείθεσαι ότι κάποιο «bug» έχει η ιστοσελίδα, ότι σε χακάρανε ή ότι άρπαξες όλες τις ιώσεις του κυβερνοχώρου. Τα βιβλία του Ναμπόκοφ, μου προσφέρουν την ισχυρή εντύπωση ότι αποτελούν ένα συνεχές λογοτεχνικό en passant, σε αιχμαλωτίζουν εν τη διελεύσει.

  Ο Ενρίκε Βίλα-Μάτας είναι ο συγγραφέας εκείνος που δεν γίνεται να μην μου αρέσει. Το γνώριζα εκ των προτέρων και γι' αυτό παραδινόμουν γλυκά σε έναν παραλογισμό του μυαλού μου επιμένοντας, εδώ και χρόνια, να μην αγοράζω τα βιβλία του – στο κεφάλ δεν υπάρχει λογική ! Συγκεντρώνει όλα εκείνα τα στοιχεία, η συνισταμένη δύναμη των οποίων με συναρπάζει ολότελα, δημιουργεί, δηλαδή, έναν κόσμο που ξεκινάει από την αγάπη του για την λογοτεχνία και τελειώνει με την αγάπη του προς εκείνη. Στο ενδιάμεσο δεν παραλείπει (σημαντικό αυτό) να συνθέτει την εκδήλωση αγάπης προς την λογοτεχνία, με τέτοιον τρόπο ώστε να είναι και η ίδια, λογοτεχνία... που θαυμάζουμε με την σειρά μας και γιατί όχι, ίσως σκεφτόμαστε να την συμπεριλάβουμε σε μια μελλοντική λογοτεχνική μας προσπάθεια που θα εκπορεύεται από την αγάπη μας για την λογοτεχνία!

  Πολλές φορές, κατηγορούν εμάς τους βιβλιόφιλους ότι είμαστε ελιτιστές. Φυσικά, δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα με αυτό, αρκεί οι κατήγοροί μας να είναι και οι ίδιοι ελιτιστές. Με την πλέμπα, ευτυχώς, δεν ασχολούμαστε εδώ. Προλετάριοι όλου του (αναγνωστικού) κόσμου ενωθείτε... και πάτε κάπου άλλου! Αφού λοιπόν ξεκαθαρίσαμε την απαλεψιά των τάξεων, ήρθε η ώρα να ασχοληθούμε με ένα πραγματικά αριστοκρατικό βιβλίο – το οποίο ξετρύπωσα σε τιμή ευκαιρίας από ένα παλαιοβιβλιοπωλείο! Αυτός ο κόσμος δε θα αλλάξει ποτέ, καληνύχτα Κεμάλ.

  Ρε φίλε, όχι πες και συ γιατί θα τρελαθώ. Έχεις δει καλύτερη εφαρμογή της φράσης «Η ζωή μιμείται την τέχνη» ; Με το χέρι στην (ματωμένη σου) καρδιά, πες. Έλληνας είσαι, με πρωθυπουργό τον Αλέξη ζεις, κάτι θα έχεις καταλάβει. Παραβαίνει τον χρυσό κανόνα της επιμέλειας όταν αλλάζει ένα «ναι» με ένα «όχι» σε μια Ιστορία της Πολιορκίας της Λισαβόνας. Απλώς ο Αλέξης το έκανε ανάποδα – γι' αυτό και οι πολιτικές δηλώσεις ότι «Εμείς δεν είμαστε Πορτογαλία» και τέτοια. Ο Ζοζέ πήρε το Νόμπελ, ο Αλέξης παράταση και μεις μια τόνωση αυτοπεποίθησης πριν από την επικείμενη αυτοκτονία. Λογοτεχνία μέχρι να σβήσει ο ήλιος!

Μου αρέσει ο Μίλτος Πασχαλίδης. Μια ξαδέρφη μου με πειράζει, «Άσε με ρε, δεν τον μπορώ, τραγουδάει λες και κουβαλάει όλο το βάρος του κόσμου!». Και αν όντως το κουβαλάει; Μερικές φορές σκέφτηκα να αγοράσω κάποιο από τα βιβλία του, γι' αυτή την μικρή πιθανότητα να το κουβαλάει. Αυτό εξάλλου δεν αναζητούμε στην καλή λογοτεχνία; Έναν άνθρωπο να κουβαλάει όλο το βάρος του κόσμου; Στο συγκεκριμένο βιβλίο, τελικά, περιγράφει έναν άλλον που κουβαλάει το βάρος του κόσμου... ινσέψιο φάση . Γιατί ο Αλκαίος αποδεδειγμένα κουβαλούσε ολο το βάρος του κόσμου. Ποια Γιουροβίζιον μου τσαμπουνάς, OPA, νομίζω κάπου το έχασες. Ο Άλκης ρε, όχι ο Γιώργος! Με σύγχυσες τώρα! Τι τι τι τι τι τι ε τι τι δεν καταλαβαίνεις;