.png)
Έχετε λίγο χρόνο να σας μιλήσω για τον σωτήρα μας Τζων Χάρρισον; Ο χρόνος μας είναι μετρημένος και ειδικότερα όταν πρόκειται για την ανάγνωση βιβλίων κανείς δεν θέλει να χάνει τον χρόνο του με βιβλία που γράφτηκαν σε τρικυμία εν κρανίω∙ τα «Ρολόγια εν πλω» ευτυχώς πατάνε γερά τα πόδια τους στη στεριά και έτσι από αυτή την άποψη δεν πρόκειται να σας απογοητεύσουν. Πλέον μπορεί να μιλάνε για το μπλογκ μου σε όλα τα πλάτη και μήκη της γης αλλά το 1700 περίπου δεν ήταν τόσο εύκολα τα πράγματα, κριτικοί και αναγνώστες κινούνταν αποκλειστικά… παράλληλα! «Η Ρώμη δεν χτίστηκε σε μια μέρα, καταπώς λέγεται. Ακόμη κι ένα μικρό κομμάτι της Ρώμης, η Καπέλα Σιξτίνα χρειάστηκε οκτώ χρόνια για την κατασκευή της και άλλα έντεκα για την εικονογράφησή της, με τον Μιχαήλ Άγγελο να ξαπλώνει ανάσκελα στις ψηλές σκαλωσιές από το 1508 ως το 1512 για να ζωγραφίσει στην οροφή εικόνες από την Παλαιά Διαθήκη. Δεκατέσσερα χρόνια χρειάστηκαν από τη σύλληψη της ιδέας, στη Γαλλία, μέχρι την ολοκλήρωση, τη μεταφορά και την εγκατάσταση του αγάλματος της Ελευθερίας στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Δεκατέσσερα χρόνια χρειάστηκαν επίσης για να λαξευτούν οι προτομές των τεσσάρων αμερικανών προέδρων στο όρος Ράσμορ. Οι διώρυγες του Σουέζ και του Παναμά χρειάστηκαν από δέκα χρόνια για την ολοκλήρωση της εκσκαφής τους, και δέκα χρόνια πέρασαν επίσης από την απόφαση του προέδρου Τζ. Φ. Κέννεντυ να στείλει άνθρωπο στη Σελήνη μέχρι την επιτυχημένη προσεδάφιση της σεληνιακής ακάτου του Απόλλωνα 11. Ο Τζων Χάρρισον χρειάστηκε δεκαεννένα χρόνια για να κατασκευάσει το Η-3». Για το μετρό Θεσσαλονίκης, μείνετε συντονισμένοι, θα σας ειδοποιήσουμε!
Ακόμα και σήμερα μου είναι κάπως δύσκολο να κατανοήσω την έννοια του γεωγραφικού μήκους σε ένα μεγαλύτερο βάθος αλλά το βιβλίο σίγουρα με βοήθησε πολύ. Με την εξέλιξη της τεχνολογίας δεν χρειάζεται πια να ξέρει κανείς το γεωγραφικό μήκος∙ μετακινείται αδιάφορα μέσα από τις ζώνες ώρας, με μόνη σκέψη το airbnb που έκλεισε για τις διακοπές να μην αποδειχθεί χρέπι. Τον 18ο αιώνα όμως καράβια χάνονταν εξαιτίας του, κυριολεκτικά – βλέπε περίπτωση «Γουέιτζερ» – και η εύρεσή του ήταν ζήτημα ζωής και κυρίως θανάτου. «Μια μοίρα γεωγραφικού μήκους αντιστοιχεί σε χρόνο ίσο με τέσσερα λεπτά της ώρας οπουδήποτε στον κόσμο, αλλά από άποψη απόστασης μία μοίρα μπορεί να αντιστοιχεί από 68 μίλια στον ισημερινό μέχρι σχεδόν μηδέν στους πόλους».
Στο βιβλίο «Γουέιτζερ» ακολουθούσαμε το νήμα μιας περιπετειώδους αφήγησης ενός ναυαγίου∙ εδώ, σε μια κάπως παράλληλη πλεύση, ακολουθούμε την ίδια περίπου περιπετειώδη αφήγηση ενός, επιστημονικού αυτή τη φορά, ναυαγίου. Γιατί και οι επιστήμονες έχουν τις ψιλοκόντρες και τις ανταρσίες τους, μην νομίζετε. Επίσης, εκείνοι περισσότερο πελαγοδρομούσαν με ένα πρόβλημα που είχε γίνει ένα από τα μεγαλύτερα της εποχής. Ψάχνοντας όμως βρίσκεις διάφορες λύσεις, έστω και αν είναι και για διάφορα άλλα προβλήματα. «Στην προσπάθειά τους να υπολογίσουν το γεωγραφικό μήκος, οι επιστήμονες έκαναν τυχαία άλλες ανακαλύψεις που άλλαξαν την άποψή τους για το σύμπαν. Ανάμεσά τους συμπεριλαμβάνονται οι πρώτες ακριβείς μετρήσεις για το βάρος της Γης, η απόσταση μας από τους αστέρες και η ταχύτητα του φωτός». Για τη λύση του γεωγραφικού μήκους όμως δεν είχαν διανύσει και σπουδαία απόσταση. Για αυτό τον λόγο συστάθηκε το Συμβούλιο του Γεωγραφικού Μήκους που έδινε ένα τρελό βραβείο για τα δεδομένα της εποχής. Ποιος ήθελε να γίνει εκατομμυριούχος;
.png)
Σίγουρα όχι ο Τζων Χάρρισον αν και δεν θα τον χαλούσε, ένας ερασιτέχνης ωρολογοποιός που αφιέρωσε 40 χρόνια στην τελειοποίηση των ρολογιών του και αποδείχθηκε περίτρανα πως δεν ήταν ο διάττων αστέρας που τον κατηγορούσαν οι περισσότεροι αστρονόμοι της εποχής. Για τους πολλούς η λύση του γεωγραφικού μήκους φαίνεται ότι θα ερχόταν εξ Αποκαλύψεως ενώ ένας δυο πίστευαν ότι απλώς είναι θέμα χρόνου. Όπως και να’ χει οι δύο κυρίαρχες τάσεις στην επίλυσή του συνέπεσαν εκείνη την περίοδο, τα άστρα και ο χρόνος, και το βραβείο το κέρδισε τελικά ο χρόνος γιατί… ο χρόνος είναι χρήμα – καμμένο εντελώς, συγγνώμη, έπρεπε να έχει μια θέση εδώ!! «Κάποια στιγμή κατά το παρελθόν, τα χρονόμετρα του Χάρρισον απομακρύνθηκαν από το μουσείο∙ πέρασαν τον δρόμο, διέσχισαν το πάρκο και κατέληξαν στον λόφο του αστεροσκοπείου. Φαντάζει στ’ αλήθεια ειρωνικό το ότι, τη στιγμή κατά την οποία γράφονται τούτες οι αράδες, τα ρολόγια φυλάσσονται στο εργαστήριο εκείνων που υπήρξαν οι μεγαλύτεροι επικριτές τους, δηλαδή των αστρονόμων».
Όσοι αγαπούν τα ρολόγια, όπως εγώ*, θα το χαρούν το βιβλίο. Το ίδιο και όσοι εκτιμούν την επιστήμη και την δύναμη που κρύβει για να κάνει τον κόσμο να προχωράει. Έτσι λοιπόν, το πρόβλημα του γεωγραφικού μήκους λύθηκε οριστικά, ο κόσμος συνέχισε να γυρνάει με τα καλά του και τα κακά του και κάποιοι μεσημβρινοί να ανθίζουν όταν ταυτόχρονα κάποιοι άλλοι μακρινοί μεσημβρινοί ματώνουν. Αν πάλι το βιβλίο σας φαίνεται δοκιμιακό και βαρύ, θυμηθείτε ότι η πρώτη του έκδοση είχε γίνει από τον «Λιβάνη» το 1997 με τίτλο «Το στίγμα των θαλασσών» – αμέσως καλύτερα. Στη παρούσα του μορφή, το βιβλίο της Ντέιβα Σόμπελ κυκλοφορεί από τις «Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης» σε μετάφραση του Παναγιώτη Δρεπανιώτη και επιστημονική επιμέλεια του Βασίλη Χαρμανδάρη. Ο πρόλογος είναι του Νηλ Άρμστρονγκ.
Υ.Γ. 2666 Κλείνω με ένα ποίημα από την συλλογή «Αυτοπροσωπογραφία του λευκού» του Χάρη Βλαβιανού που συνταιριάζει όμορφα την μάχη των άστρων από τη μια, του χρόνου από την άλλη, με τον άνθρωπο καθηλωμένο και ελπίζουμε γαλήνιο πια κάπου ανάμεσά τους.
Ο Νιλ Αρμστρονγκ στο γηροκομείο
Καθισμένος αναπαυτικά
στη λευκή πολυθρόνα
δείχνει με το δάχτυλο το
φεγγάρι
που έχει μόλις ανατείλει
πίσω από τον χαμηλό λοφο,
και φωνάζει δυνατά,
με όση δύναμη έχει απομείνει
στο ασθενικό του κορμί:
«Έχω πάει εκεί!
Έχω περπατήσει πάνω της!»
«Ασφαλώς και έχεις πάει»,
απαντά η νοσοκόμα,
«ασφαλώς κι έχεις.
Έλα, πιες το φάρμακό σου
τώρα
σαν καλό αγόρι».
* Τις ημέρες που έγραφα την ανάρτηση, χτύπησα κάποια στιγμή παλαμάκια – κανένα χαζό λογοπαίνγιο θα σκέφτηκα σίγουρα και με χειροκρότησα, είμαι το κοινό μου! – και κάποια ιδιοσυχνότητα (δεν σκαμπάζω από επιστήμη, στην τύχη τα γράφω) έκανε το καντράν του ρολογιού να θρυμματιστεί. Ένα ρολόι που αγαπούσα πολύ. Το είχα αγοράσει παλιά από το e-bay επειδή μου άρεσε αλλά στην πορεία αποδείχθηκε και αυθεντικό (με σχετική επιφύλαξη) Rado, αν και πολλών δεκαετιών πια. Δεν νομίζω ότι αξίζει να του ρίξω άλλα λεφτά και έτσι μάλλον θα πάρει τον δρόμο προς το μουσείο, σαν τα ρολόγια του Χάρρισον. Αν όμως θέλετε να μου χαρίσετε κάποτε ένα ρολόι Rado να ξέρετε ότι θέλω από τη σειρά Captain Cook, μεγάλος εξερευνητής που αναφέρεται και στο βιβλίο, για να παραμείνουμε στο πνεύμα του. Ευχαριστώ εκ των προτέρων!
Αλλά επειδή δεν έχει θεσπιστεί ακόμα χρηματικό βραβείο για τον πιο καινοτόμο μπλόγκερ και επειδή όταν διαβάζω για ρολόγια θέλω να πάρω και ένα, πήρα ένα φτηνό που δεν χάνει όμως σε κομψότητα, έτσι για να συμπληρώσω την συλλογή. Έχει το χαρακτηριστικό moonphase με τις φάσεις της Σελήνης, γιατί είπαμε άστρα και χρόνος κάποτε κινούνταν σε παράλληλες τροχιές – και έδειχναν πάντα προς το μέλλον (Δίδυμοι προσοχή στα αισθηματικά σας τις επόμενες μέρες, Αιγόκεροι μεγάλο επαγγελματικό άνοιγμα θα επιφέρει οικονομικές ανισορροπίες). «Στην τωρινή του κατάσταση νάρκης, το Η-4 μπορεί να προσβλέπει σε μια μακρά και καλή ζωή με απροσδιόριστη διάρκεια. Αναμένεται ότι θα αντέξει εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες χρόνια – ένα μέλλον που αξίζει στο ρολόι το οποίο έχουν αποκαλέσει Μόνα Λίζα και Νυχτερινή περίπολο της ωρολογοποιίας».
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Κουβεντολόι με μια μούμια!
Σημ: Εδώ λέγονται ιστορίες μόνο για αραχνιασμένα κρανία, οι "ψεκασμένοι" θα απομακρύνονται διακριτικά.