ΠΙΠΕΡΙ ΚΑΙ ΣΠΑΣΜΕΝΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ

    Τα συστατικά σημειώματα είναι άχρηστα στις δουλειές· συνήθως φεύγεις από μια δουλειά βρίζοντας το παλιό αφεντικό και πηγαίνεις σε μια άλλη γλείφοντας το νέο. Δεν υπάρχει χρόνος για σύνταξη επιστολών ούτε και για σύνταξη, γενικώς. Στη λογοτεχνία, τα συστατικά σημειώματα λειτουργούν κάπως πιο αξιοκρατικά. Όταν ας πούμε θες να ανελιχθείς αναγνωστικά για πρώτη φορά στο επίπεδο του Τολστόι και το βιβλίο που επιλέγεις περιέχει δυο διηγήματα, όπου το πρώτο θεωρείται από τον Τζέημς Τζόυς το σπουδαιότερο που γράφτηκε ποτέ και το δεύτερο αναλύεται εκτενώς από τον Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ στα δοκίμιά του για τη ρωσική λογοτεχνία , κατατάσσοντάς το κιόλας στο ίδιο επίπεδο με τα μεγάλα έργα του αν όχι και σε υψηλότερο, τότε είσαι σίγουρος ότι… η δουλειά έχει κλείσει! Πείτε μου πόσα λεφτά θα παίρνω καθαρά και ξεκινάω αμέσως το διάβασμα.

  Στη λογοτεχνία συμβαίνουν απ’ όλα. Συνήθως σημεία, μικροσκοπικά και αδιάφορα, που το λιγότερο βαρετό στα έργα τους είναι τα σημεία στίξης. Ενίοτε συμβαίνουν και τέρατα, που σχίζουν τον ουρανό στα δύο και τον καθιστούν επισφαλή να πέσει στο ψιλοάδειο κεφάλι σου και να μεταστοιχειώσει το μυαλό σου οριστικά. «Ήμουνα τώρα υποχρεωμένος ν’ ανταλλάξω χίμαιρες τεράστιας μεγαλοπρέπειας με γεγονότα μικρής αξίας» . Μη φοβού, δεν είσαι υποχρεωμένος, τουλάχιστον μέχρι ο Κούλης να περάσει το αντίστοιχο τερατώδες νομοσχέδιο στη Βουλή. Μέχρι λοιπόν η λογοτεχνία να ομογενοποιηθεί έχεις λίγο χρόνο ακόμα, εκμεταλλεύσου τον σωστά. Διαβάζοντας ας πούμε τον «Φρανκενστάιν» της Μαίρης Σέλλεϋ, το πρώτο σύγχρονο φάνταζι κατά την Λε Γκεν. Τι; Το έχεις διαβάσει ήδη – στα οκτώ σου; Έχεις δει και την ταινία στο παλιό καλό Mega; Και σειρές; Ε εντάξει τότε, σόρι, εσύ είσαι τέρας μορφώσεως!

    Σε εκείνο το φεστιβαλικό «ντουέτο» με τη Λεονόρα Κάρινγκτον για το οποίο έγραψα στην προηγούμενη ανάρτηση , η Ούρσουλα Λε Γκεν έκανε τα δικά της φανταστικά κόλπα. Αν και το δημιουργικό κομμάτι του ντοκιμαντέρ δεν με είχε ενθουσιάσει καθόλου, ήταν εκείνα τα κομμάτια αρχείου όπου η Λε Γκεν αποδείχθηκε ευφυέστατη και τρομερά διασκεδαστική, που με ξετρέλαναν. Μόλις είδα ότι εκδόθηκαν πρόσφατα κάποια από τα δοκίμιά της τα αγόρασα χωρίς δισταγμό. Οι βιβλιοπαρουσιάσεις και οι διαλέξεις στη χώρα μας στερούνται πρωτίστως φαντασίας. Ανέμπνευστες, χωρίς οργάνωση, πληκτικές. Στην Αμερική κάνουν συχνά διαλέξεις όπου μέσα στο πλήθος αυτών σίγουρα θα βρεις ενδιαφέρουσες φωνές που θα καθίσεις να τις ακούσεις εκστατικά. Εδώ, σε μας... ποιος να σου πει τι! Τα μεγέθη είναι απείρως μικρότερα και οι συγγραφείς σπανίως είναι ικανοί να κερδίσουν ένα ζωντανό κοινό – εδώ που τα λέμε καλά καλά δεν καταφέρνουν να το κερδίσουν μέσα από τα βιβλία τους. «Νομίζω ότι η φαντασία είναι το πιο χρήσιμο μεμ...

    Στο τελευταίο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης που είδαμε στις αίθουσες , είχα παρακολουθήσει ένα ντοκιμαντέρ για την Ούρσουλα Λε Γκεν και το έργο της. Πριν από αυτό, προβλήθηκε σφήνα ένα 15λεπτό ντοκιμαντέρ που κατέληξα να το θυμάμαι περισσότερο από εκείνο της Λε Γκεν και ίσως να είναι αυτό που μπορώ να ανακαλέσω πρώτο και με ευκολία από εκείνο το Φεστιβάλ. Λεγόταν Gloria’s call και μεταξύ άλλων αλλά πρωτίστως μιλούσε για την καλλιτεχνική μορφή της Λεονόρα Κάρινγκτον. Γνώριζα και εκτιμούσα την ζωγραφική της αλλά ήξερα ελάχιστα για την ζωή της και την συγγραφική της δουλειά. Ιρλανδή στην καταγωγή, από νωρίς πάλεψε να ξεφύγει από τα δίχτυα της οικογένειας, της θρησκείας και της πατρίδας, και να αναζητήσει στην εξορία την καλλιτεχνική της απελευθέρωση. «Δεν είχα χρόνο να γίνω η μούσα κανενός… Ήμουν πολύ απασχολημένη με το να επαναστατήσω εναντίον της οικογένειάς μου, και να μάθω τον τρόπο να Υπάρχω ως καλλιτέχνης» .

  Να είσαι Ελβετός συγγραφέας σε καιρό καραντίνας είναι κάπως δύσκολο· οι σοκολάτες τους πολύ ακριβές, τα ρολόγια τους για να χαζεύεις ασκόπως τα δευτερόλεπτα να περνούν απλησίαστα και το μόνο που σου μένει να κάνεις για να μην τρελαθείς είναι να γυρίζεις τις νύχτες (πριν την απαγόρευση κυκλοφορίας) και να χορεύεις στις άδειες χιονοδρομικές πίστες. Μετακίνηση 6, λοιπόν. Τι, μόνο εμείς θα τρέχουμε στον Χορτιάτη να δούμε το χιόνι, έχουν και οι Ελβετοί δικαίωμα στην ευτυχία. Δεν θα τον τρελάνετε εσείς! Ο Βάλζερ πριν πει το θεϊκό ότι «εκεί βρισκόταν όχι για να γράφει αλλά για να είναι τρελός» πρόλαβε και έγραψε κάποια ωραία πραγματάκια. Το βιβλία του χαλαρά κάνουν περίπατο ανάμεσα στα υπόλοιπα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. «Η ακρίβειά μου αποτελούσε πραγματικό αριστούργημα. Και είναι γνωστό πόσο σπάνια είναι τα αριστουργήματα».

  Άθελά του, ο Κωνσταντίνος Τζαμιώτης με αυτή την ανθολόγηση παλιότερων διηγημάτων του που εκτείνονται σε μια χρονική περίοδο από το 2005 έως το 2017, μοιάζει να προλαβαίνει τις πρόσφατες εξελίξεις με την Σοφία Μπεκατώρου. Με ηρωίδες γυναίκες και γυναικείες παρουσίες, στο προσκήνιο ή και στο παρασκήνιο, συνθέτει κάποια αξιοπρόσεκτα διηγήματα που εμένα προσωπικά με καταγοήτευσαν στην πλειονότητά τους. Ο Τζαμιώτης είναι ένας συγγραφέας που μιλάει με την δουλειά του και δεν αναλώνεται σε φανφάρες και γλειψίματα όπως κάνουν άλλοι «καταξιωμένοι» συνάδελφοί του· και αυτό το είχα προσέξει από καιρό και το είχα εκτιμήσει. Έτυχε πρόσφατα να μου το χαρίσει ο αδερφός μου και χάρηκα που βρήκα μέσα εκεί μια γραφή με σοβαρότητα και βάθος. Ευτυχώς, συγγραφικά, δεν είναι από εκείνα τα παραδοσιακά αρσενικά παλαιάς κοπής σαν στομωμένη και σκουριασμένη κρητική μαχαίρα, γιατί όπου ακούτε για παραδοσιακό αρσενικό είναι δεδομένο ότι πρόκειται για μεγάλη φόλα!