ΠΙΠΕΡΙ ΚΑΙ ΣΠΑΣΜΕΝΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ

Νιώθω ότι πρέπει να υπερασπιστώ με κάποιον τρόπο την λογοτεχνική αξία των βιβλίων του Ρομπέρτο Σαβιάνο. Το βιβλίο του “Γόμμορα” ξεκινάει με την εξής εικόνα: Το κοντέινερ ταλαντευόταν καθώς ο γερανός το μετέφερε στο πλοίο. Λες κι επέπλεε στον αέρα, το σπρίντερ, ο μηχανισμός που γαντζώνει το κοντέινερ στο γερανό, δεν κατάφερνε να δαμάσει την κίνηση. Οι πρόχειρα κλεισμένες πόρτες άνοιξαν ξαφνικά και δεκάδες σώματα άρχισαν να πέφτουν σαν βροχή. Έμοιαζαν με κούκλες. Στο έδαφος όμως τα κεφάλια συντρίβονταν σαν να ήταν αληθινά κρανία. Και ήταν πράγματι κρανία. Απ' το κοντέινερ έβγαιναν άντρες και γυναίκες. Ακόμη και παιδιά. Νεκροί. Παγωμένοι, στοιβαγμένοι, ο ένας πάνω στον άλλο. Στη σειρά, στριμωγμένοι σαν τις σαρδέλες στο κουτί. Ήταν οι Κινέζοι που δεν πεθαίνουν ποτέ. Οι αθάνατοι που περνούν τα χαρτιά ο ένας στον άλλον.

And the Nobel goes... και εδώ είναι το πρόβλημα, ότι το Νόμπελ τα τελευταία χρόνια πηγαίνει κατά διαόλου! Τώρα πια θεωρείται η υπέρτατη διάκριση στην λογοτεχνία, εξασφαλίζει χρήμα και δόξα στους τιμώμενους, δημιουργεί εκατομμύρια νέους αναγνώστες και συγγραφείς ανά τον κόσμο. Πώς έφθασε όμως το Νόμπελ Λογοτεχνίας να τιμηθεί με τόση αναγνώριση; Πιάνεις στα χέρια σου την λίστα με τα ονόματα των βραβευμένων συγγραφέων και προχωράς αβίαστα σε έναν αυθόρμητο διαχωρισμό: σε εκείνους (τους πολλούς) που τιμήθηκαν από το βραβείο και σε εκείνους (τους λίγους) που τίμησαν το βραβείο. Το Νόμπελ Λογοτεχνίας γιγαντώθηκε από τους λίγους και έφθασε να κάνει τώρα τον υπερφίαλο καμπόσο με τα πολλά λεφτά και τις οπορτουνιστικές διαθέσεις. Αυτή η αλλαγή ξεκίνησε, για μένα, το 1949 όταν κάποιος αναφώνησε με άγνοια κινδύνου... to Faulkner... και γνώρισε στις μελλοντικές γενιές τον Θεό της Λογοτεχνίας . Είναι βλασφημία να ισχυρίζεσαι ότι η Λογοτεχνία (μέσω μιας αμφιλεγόμενης επιτροπής) τί...

Έχω βαρεθεί να βλέπω εκλαϊκευτική φιλοσοφία στα βιβλιοπωλεία. Η φιλοσοφία (όπως και η λογοτεχνία) είναι κατά κανόνα δύσκολη πράξη και αναλόγως πρέπει να αποτιμάται και η προσπάθεια κατανόησης της. Μακάρι όλοι να καταλάβαιναν φιλοσοφία και λογοτεχνία και να την απολάμβαναν στο έπακρο. Αν όμως δεν μπορείς να βελτιώσεις την αξία των αναγνωστών, προσπάθησε τουλάχιστον να μην υποβαθμίζεις την αξία των συγγραφέων. Είναι άλλο πράγμα να μιλάει απλά ένας φιλόσοφος και άλλο να τον κάνεις να φαίνεται ότι μιλάει απλοϊκά. Καλλιεργείς την ψευδαίσθηση ότι ο καθένας μπορεί να καταλάβει Νίτσε ή ακόμα χειρότερα, να πει, αυτό είναι ο Νίτσε;, σιγά το πράγμα!

Το αγαπημένο μου φαγητό, διαχρονικά, είναι το παστίτσιο. Ο αγαπημένος μου συγγραφέας, εξίσου διαχρονικά, είναι ο Τζόυς. Πρωτοσυνάντησα τον Κάρλο Εμίλιο Γκάντα μέσα σ' ένα δοκίμιο του Ίταλο Καλβίνο όπου μεταξύ άλλων ανέφερε ότι θεωρείται από πολλούς (αδίκως ή δικαίως, λίγο μας ενδιαφέρει εδώ) ως ο Ιταλός Τζόυς. Όταν δε, παρατήρησα ότι ο πρωτότυπος τίτλος περιέχει τη λέξη pasticciaccio... μου άνοιξε η όρεξη για διάβασμα, τι να λέμε! Το βιβλίο είναι εξαντλητικά εξαντλημένο και εξαιρετικά δυσεύρετο, γι' αυτό δώστε βάση σε αυτά που ακολουθούν και εξαντλήστε την υπομονή σας στο κείμενό μου, χωρίς να ξεχνάτε όμως, ότι είμαι προνομιούχος μόνο σε ό,τι αφορά την κατοχή του πολύτιμου βιβλίου και όχι απαραίτητα στην κατανόηση του περιεχομένου.

Αποτελεί τουλάχιστον ύβρη να μνημονεύεται ο μοναδικός γνήσιος καταραμένος ποιητής της Ελλάδας ως “ποιητής της θάλασσας”. Η ανάρτηση προβλέπεται ανηλεώς υποκειμενική και θα αντισταθεί σθεναρά από την αρχή, σε κάθε επιβολή αντικειμενικότητας, ξηγιόμαστε! Σαν να θεωρείς τον Μέλβιλ μυθιστοριογράφο της θάλασσας, επειδή έγραψε για φαλαινοθηρικά και πολεμικά πλοία! Αναλογίσου το έγκλημα που διαπράττεται!! Οι σύγχρονοι ποιητές και συγγραφείς του Καββαδία “τίμησαν” την μοντερνικότητα και μη συμβατικότητα της γραφής του με έναν τίτλο που φέρνει στο νου γλαροπούλια, ερωτικά ηλιοβασιλέματα και πλατσουρίσματα στα ρηχά. Θα έλεγες ότι πολλοί “καδράρισαν” δια παντός τον Καββαδία στην ποιητική συλλογή “Μαραμπού”, μια συλλογή που περιέχει όντως ποιήματα συμβατικής μορφής, εξωτικές ιστορίες ιστορημένες με γλαφυρό τρόπο από μακρινά ταξίδια και αφιλόξενους τόπους.