Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

May the Force be with you

 
Τώρα που η επίλεκτη μονάδα δράσης με την ονομασία «Μαύροι Πάνθηρες» βγήκε στους δρόμους το βιβλίο αναμένεται να κάνει τρελές πωλήσεις. Οι ΖΗΤΑδες το ζητάν απελπισμένα, γαμιέται η ΔΙΑΣ μπροστά στα ταμεία των βιβλιοπωλείων και τα ΜΑΤ κάνουν check στα ηλεκτρονικά καλάθια αγορών. Ενώ και ο δολοφόνος του Αλέξη Γρηγορόπουλου δήλωσε ενθουσιασμένος ότι σαν βγει απ’ αυτή την φυλακή αυτό το βιβλίο θα τον περιμένει για να περάσει λίγες δημιουργικές ώρες σε ελεύθερα πλέον κάμπινγκ και κοντινές παραλίες! Το βιβλίο του Γουίνσλοου όμως δεν είναι ένα βιβλίο για μπάτσους – ούτε και ένα βιβλίο για μπάτσους. Είναι κυρίως ένα βιβλίο επισφαλές, όπως αξίζει να είναι η μεγάλη λογοτεχνία. «Ο κόσμος δεν έχει ιδέα τι κοστίζει μερικές φορές ο αγώνας για την ασφάλειά του, ευτυχώς που δεν έχει, δηλαδή. Μπορεί να νομίζει πως θέλει να ξέρει, μπορεί να λέει πως θέλει να ξέρει, αλλά δεν ξέρει». Λοιπόν, έχετε το δικαίωμα να παραμείνετε σιωπηλοί κατά την διάρκεια της ακόλουθης ανάρτησης· οτιδήποτε πείτε μπορεί να (σίγουρα θα) χρησιμοποιηθεί εναντίον σας στο διαδικτυακό δικαστήριο. Πουτ δε τρολ ντάουν σλόουλι!
 
Η συνταγή ανάγνωσης είναι απλή: περιμένετε υπομονετικά να περάσουν περίπου 150 σελίδες (μόνο υπομονετικά, επ' ουδενί βαρετά, κάθε άλλο) μέχρι να δέσει η πλοκή και οι δεκάδες χαρακτήρες και μετά, αρχίζει ο πόλεμος, ανελέητος, καταιγιστικός, ανεξίτηλος. «Την ειρήνη μέσα του, όμως, αυτή δεν μπορεί να την αποκαταστήσει. Το πιστολίδι συνεχίζεται μέσα στο δικό του κεφάλι». Δεν θυμάμαι να έχω ενθουσιαστεί τόσο πολύ με συγγραφέα τα τελευταία πολλά χρόνια. Ο λόγος που συμβαίνει αυτό μοιάζει απλοϊκός αλλά είναι τόσο καίριος και τόσο ουσιώδης στην μεγάλη λογοτεχνία· και επίσης, δεν εμφανίζεται συχνά. Θα προσπαθήσω να το εξηγήσω με μια καλοκαιρινή παρομοίωση. Στις παραλίες υπάρχει μια safe zone, σύνηθως μέχρι εκεί που φτάνουν οι σημαδούρες, που δείχνει ότι στα όρια της γίνεται όλη η δράση – ξαπλώστρες, κοκτέιλς, αντηλιακό με άρωμα αναγούλας, μαυρισμένοι κώλοι, six pack στη συσκευασία του ενός, ρακέτες-ρουκέτες, αυθαίρετες πισινούλες ούρων εντός της θάλλασας αλλά εκτός σχεδίου πόλεως, κλπ. Δεν υπάρχει τίποτα κακό σε αυτό. Οι περισσότεροι δηλώνουν εκστασιασμένοι με αυτή την κατάσταση και ποστάρουν τις φωτογραφίες τους μέχρι τα αναθεματισμένα Χριστούγεννα – 130 και σήμερα! Εκτός των ορίων όμως, υπάρχει και ένας κόσμος αβαθής και ταυτόχρονα βυθιζόμενος, που για να τον φτάσεις πρέπει να κολυμπήσεις ασταμάτητα μέχρι να σου κοπεί η ανάσα, και αν είσαι τυχερός ή άτυχος, να κοιτάξεις την άβυσσο, και ίσως να σε κοιτάξει και εκείνη πίσω. Αυτή η μεθόριος είναι ο κόσμος των βιβλίων του Ντον Γουίνσλοου.
 
Ο Ντον Γουίνσλοου με πατέρα ναυτικό και μητέρα βιβλιοθηκάριο – εκρηκτικός συνδυασμός! –, «Στη μητέρα μου, Ottis Winslow, για τη χρήση της μπροστινής της αυλής και για τα βιβλία της βιβλιοθήκης της όλα αυτά τα χρόνια», αποδεικνύεται σπουδαίος αφηγητής που βγαίνει μια στο τόσο – όπως ανάλογα μια στο τόσο βγαίνει και σπουδαίος μπάτσος! 
 
[…] «Προσπάθησε να το εξηγήσει αυτό στη Σίλα, αλλά πώς να το κάνεις χωρίς να τη βάλεις μέσα σε έναν κόσμο που δεν θέλεις να της επιβάλλεις; Πώς φεύγεις από ένα οίκημα όπου το ζευγάρι μαμά-μπαμπάς είναι τσακισμένο από το κρακ, κι εσύ βρήκες ένα μωράκι νεκρό πριν από μια εβδομάδα, με τα ποδαράκια του φαγωμένα από αρουραίους, και πηγαίνεις μετά τα δικά σου τα παιδιά στο Τσακ Ι Τζίζι’ς; Επιτρέπεται άραγε να της μιλήσεις γι’ αυτά; Να τα «μοιραστείς» αυτά; Όχι, το σωστό είναι να φορέσεις ένα χαμόγελο στο πρόσωπό σου και να μιλάς με τον πωλητή ελαστικών για τους Μετς ή για όποια άλλη μαλακία, γιατί κανείς δεν θέλει ν’ ακούσει γι’ αυτά κι εσύ δεν θες να μιλάς γι’ αυτά, απλώς προσπαθείς να τα ξεχάσεις, και βοήθειά σου, μαλάκα μου».
 
Τα βιβλία του είναι απίστευτα ευκολοδιάβαστα, με καταιγιστική δράση και δεκάδες ανατροπές της πλοκής. Ταυτόχρονα όμως διακρίνονται και «παρασημοφορούνται» για τις επικές τους διαστάσεις, για εκείνη την ασύλληπτη τραγικότητα που αγκαλιάζει σφιχτά τους ήρωες του – συνήθως από τον λαιμό. Το οπισθόφυλλο είναι γεμάτο εγκωμιαστικές κριτικές άλλων και αυτό είναι πάντα ένα σίγουρο σημάδι ότι πρέπει να αγνοήσεις το συγκεκριμένο βιβλίο γιατί θα απογοητευτείς. Στους κανόνες όμως υπάρχουν και εξαιρέσεις και εδώ έχουμε μία τέτοια, καθότι ο Γουίνσλοου καλλιεργεί τόνους πεντανόστιμων κερασιών και στα προσφέρει σε καλάθια που τα έχει πλέξει ο ίδιος στο σωστό μέγεθος – τουλάχιστον όχι μικρά· συνήθως πάνω από 500 σελίδες, για να έχεις να πορεύεσαι ευτυχισμένος!
 
Η έκδοση είναι ιδανική, για αυτό που ονομάζουμε, βιβλίο παραλίας – είτε κινείσαι εντός είτε εκτός σημαδούρων. Οι εκδόσεις είναι οι, άγνωστες μέχρι πρότινος για μένα, «ΑΘΕΝΣ Bookstore Publications» που καλό θα είναι να παίξει ο εκδοτικός οίκος κανένα τζόκερ τώρα που κληρώνει το τζακ-ποτ την Κυριακή. Πρόκεται γι' αυτό το σπάνιο φαινόμενο που ποδοσφαιρικά θα περιγράφαμε ως εξής: «σουτ προς τον στόχο, δύο (2) – γκολ, δυο (2)». Το πρώτο βιβλίο που εξέδωσε ήταν η βιογραφία της Μισέλ Ομπάμα, ένα κλασικό εισαγόμενο hype που υποθέτω απέδωσε καρπούς, και το δεύτερο, το βιβλίο του Γουίνσλοου που θα το βοηθήσει και το hype της δικής μου ανάρτησης, αλλά γενικά, όπως σας εξηγώ τόση ώρα, δεν θέλει και ιδιαίτερο σπρώξιμο, τα καταφέρνει μια χαρά και μόνο του. Η πολύ καλή μετάφραση είναι της Χρύσας Φραγκιαδάκη. Μια πιο προσεκτική επιμέλεια θα ήταν επιθυμητή. Σε ένα πλουσιότατο υλικό όμως είναι τόσο λίγα τα πταισματάκια (τελείες που έγιναν κόμματα και αντιστρόφως, εισαγωγικά που απέδρασαν, κλίσεις-παρεκκλίσεις, κλπ) που δεν μπορεί να στοιχειοθετεί κατηγορία. Το δικαστήριο απεφάνθει: αθώο!
 
«Κόλαση δεν είναι να μην έχεις επιλογές.Είναι να έχεις να επιλέξεις ανάμεσα σε φριχτά πράγματα».
 
Όσοι πιστοί μου αναγνώστες, πάρετε Μονάδα, θα σας βάλω στον έλεγχο διαγωγής... δέκα με τόνο!
 
 
Υ.Γ. 2666 Για όσο διαρκούσε η ανάγνωση, στριφογύριζα στο μυαλό μου το ωραίο τραγούδι του Ζακ Στεφάνου. «Η Κάντι Κάντι διακινεί ηρωίνη, για τον βαρόνο Αστυνόμο Σαΐνη». Ο κόσμος μας είναι μια συνεχής παραμύθα.

Σχόλια

«A good reader, a major reader, an active and creative reader is a rereader»

En passant

  Το «Αν πασάν» είναι ένας σκακιστικός κανόνας, περιθωριακός και άγνωστος αλλά ιδιαιτέρως αποτελεσματικός και σημαντικός. Στις αρχικές τους κινήσεις, τα πιόνια έχουν το δικαίωμα να κινηθούν ένα ή δύο τετράγωνα μπροστά. Αν επιλέξουν να κινηθούν δύο τετράγωνα μπροστά και ένα αντίπαλο πιόνι βρίσκεται σε τέτοια θέση ώστε να μπορούσε να το αιχμαλωτίσει αν το πιόνι που κινήθηκε δυο τετράγωνα αποφάσιζε να κινηθεί μόνο ένα, τότε, έχει το δικαίωμα να το αιχμαλωτίσει και σε αυτή την περίπτωση που κάνει δύο βήματα. Έχουμε δηλαδή, αν πασάν... αιχμαλωσία εν τη διελεύσει. Είναι δυσνόητο στην περιγραφή αλλά αρκετά ξεκάθαρο στην πράξη. Βέβαια, όταν είσαι αρχάριος σκακιστής και το συναντήσεις πρώτη φορά σε ηλεκτρονική παρτίδα, τότε πείθεσαι ότι κάποιο «bug» έχει η ιστοσελίδα, ότι σε χακάρανε ή ότι άρπαξες όλες τις ιώσεις του κυβερνοχώρου. Τα βιβλία του Ναμπόκοφ, μου προσφέρουν την ισχυρή εντύπωση ότι αποτελούν ένα συνεχές λογοτεχνικό en passant, σε αιχμαλωτίζουν εν τη διελεύσει.

Με ανώμαλους δεν μιλάω

  Ανωμαλία είναι να μην μπορεί μια γυναίκα να κυκλοφορεί άφοβα στους δρόμους, ανωμαλία είναι να πιστεύεις ότι τα εμβόλια σκοπό έχουν να προκαλέσουν περισσότερο κακό από ό,τι καλό, ανωμαλία είναι να νομίζεις ότι η λογοτεχνία σε κάνει καλύτερο άνθρωπο, ανωμαλία είναι ακόμα το προφιτερόλ να έχει μόνο ένα σουδάκι μέσα, ανωμαλία είναι και ότι ο «Πατάκης» εξακολουθεί να μην εκδίδει Χέρμαν Μέλβιλ. Και πόσες ακόμα ανωμαλίες! Με τελευταία εκείνη του Ερβέ Λε Τελιέ, ενός συγγραφέα που αγάπησα οριστικά από ένα και μόνο βιβλίο του που είχα διαβάσει κάποτε, το «Όλα τα μανιτάρια τρώγονται», η ουλιπιανή έμπνευση που είχε οραματιστεί το facebook χρόνια πριν από τον δημιουργό του. Κάθε φορά που μπαίνετε στο facebook και αντικρίζετε την ερώτηση «Τι σκέφτεσαι;», ικανή να σας παρασύρει ασυγκράτητα να μας εμπιστευτείτε τις επικές σας μπούρδες, σχεδόν πάντα χωρίς καθόλου φιλτράρισμα και ουσία, να θυμάστε ότι ο Τελιέ κάποτε το έκανε… χίλιες φορές καλύτερα από εσάς, πιο δημιουργικά και κυρίως με περισσότερο χι

Στα χαμένα

Ρε μπελά που βρήκα! Να είναι ένα βιβλίο σχετικά ευχάριστο, να έχει πράγματα που γενικά ταιριάζουν με το γενικότερο γούστο μου και εγώ να το αντιμετωπίζω σαν ταινία του Μπέλα Ταρ – τον ατελείωτο ένα πράμα. Είχε καιρό να μου συμβεί κάτι ανάλογο, σηκώνει και η επιστήμη τα χέρια της ψηλά! Έβαλα σφήνα την ανάγνωση για να προλάβω την ταινία του Λάνθιμου – την οποία κατάφερα να δω χθες, 17 Δεκεμβρίου, στην επίσημη πρεμιέρα της – και ακόμα να το τελειώσω. Λίγες σελίδες ακόμα που διαβάζονται παράλληλα με αυτές τις γραμμές που γράφονται. Τουλάχιστον η ταινία ήταν πολύ καλή και το μεγαλύτερο πλεονέκτημα του βιβλίου ήταν ακριβώς αυτό∙ ήξερες από την αρχή ότι θα γίνει μια καλή ταινία. Το βιβλίο πάλι, δεν ήξερε τι ήθελε να είναι, και μέσω ανομοιόμορφων αφηγήσεων, για μένα τουλάχιστον κατέληξε να είναι χάσιμο χρόνου. «Η πιο προφανής ανωμαλία της (…) είναι η απόλυτη έλλειψη οποιασδήποτε ανωμαλίας».

Οδηγίες προς ναυτιλλομένους

Τώρα το πλοίο έχει σαλπάρει και πλέον δεν μπορείς να αφήσεις αυτό το καταπληκτικό βιβλίο από τα ηλιοψημένα χέρια σου∙ εγκαταλείψτε αυτό το κλισέ να βουλιάξει και να πνιγεί όπως του αξίζει. Νόμιζα ότι είχα αφήσει το «ναυτικό» μου παρελθόν ( Καββαδίας , Μέλβιλ , κλπ) σχεδόν οριστικά πίσω – χωρίς να σημαίνει ότι δε θα τους ξαναδιάβαζα για το μεγάλο λογοτεχνικό τους εκτόπισμα – και σκεφτόμουν αν θα έπρεπε να αγοράσω το συγκεκριμένο βιβλίο, ειδικά όταν έχω τόσα άλλα αδιάβαστα στο αμπάρι. Όμως μου το έκαναν δώρο, το ξεκίνησα για κλείσιμο μιας κατά τ’ άλλα απάνεμης αναγνωστικής χρονιάς και ένα πελώριο κύμα μέσα στο μυαλό με ξαναχτύπησε με δριμύτητα. Στο μικρό εκδοτικό καράβι που είναι η χώρα μας και όλοι κοιτάνε ποιος θα φαγωθεί στην πορεία ( «Άκουσε κάποιους ναυαγούς να λένε ψιθυριστά πως έπρεπε να τραβήξουν κλήρο και “να θανατώσουν έναν άντρα για να σωθούν οι υπόλοιποι”» ) και εν μέσω μιας αποικιοκρατικής καταγραφής αναγνωστικών λιστών με αρκετή δόση μυθομανίας και εν είδει πρωτοχρονιάτ

D’ ye see him?

Όλα τριγύρω αλλάζουν κι όλα τα ίδια μένουν. Ο Σύριζα πιο οπισθοδρομικός από ποτέ ετοιμάζεται για την νέα εποχή του, οι υποψήφιοι δημοτικοί σύμβουλοι κάνουν jump scares από κάθε γωνιά με το πιο creepy χαμόγελό τους και εσύ νιώθεις ότι θες να πας ξαφνικά και διακαώς για καφέ με έναν random συμμαθητή της Α' λυκείου παρά να ακούσεις το πρόγραμμά τους και οι καιροί νερό θα φέρουν πάλι στην βασανισμένη Θεσσαλία, έτσι λένε αυτοί που ξέρουν. Μόνο το «Βιβλιοκαφέ» του Πατριάρχη Φώτιου έκλεισε λόγω ανεξέλεγκτου πληθωρισμού – 4,20 ο διπλός εσπρέσο, πού πάμε ωρέ; Παρ’ όλα αυτά οι αναρτήσεις του παρέμειναν να θαλασσοδέρνονται στο ίντερνετ και μια δική μου έτυχε και ξεβράστηκε μπροστά μου . Πω πω μπόχα!! Δεν θέλω να την ακουμπήσω καν! Τέλος πάντων, εσείς μπορεί να βρείτε ότι διαθέτει ακόμα κάποιο ψαχνό. Αν όμως πιστεύετε ότι αλλάξατε μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια έστω και λίγο, δε θα έπρεπε να της ρίξετε ούτε ματιά!

DiFullness

Δε διαβάζω κόμιξ – η δήλωση αυτή είναι παρόμοια με το «Δεν έχω δει ποτέ Φιλαράκια » το 2023. Έχω διαβάσει μέσα στα χρόνια κάποια επιλεκτικά αλλά δεν μπορώ να πω ότι τα προτιμώ. Είναι ακριβό χόμπι, αρκετές φορές η ιστορία μου φαίνεται αδιάφορη και η εικονογράφηση φτωχή και γενικά θα έλεγα ότι δεν είναι το φλιτζάνι του τσαγιού μου. Όμως εδώ είπα να κάνω μια εξαίρεση γιατί πίνω νερό στο όνομα του Χοντορόφσκι . Δεν ειν’ καλ’ αυτός ο άνθρωπος, πάει και τελείωσε. Αυτή η κριτική έχει σκοπό να θυμίζει κάπως δελτίο τύπου – τι παράξενο, αλήθεια, συνήθως στην Ελλάδα μας έμαθαν τα δελτία τύπου να θυμίζουν κάπως κριτικές! – τίποτα βαθύ και ευφάνταστο εδώ, εξάλλου η συνηθισμένη φαντασία χάνεται όταν έρχεται αντιμέτωπη με μεγαλοφυΐες σαν εκείνες του Χοντορόφσκι και του Moebius. Όλοι οι πολιτισμένοι γαλαξίες γύρω μας έχουν φευγάτα κόμιξ σαν το Ινκάλ, εμείς σε καμιά βδομάδα θα έχουμε το κόμικ για τον Ζορμπά – και μετά απορούμε γιατί δεν κάνουμε εξωγαλαξιακή καριέρα.

Η φάση είναι κρίντζι

  Όπως θα σας έλεγε και ο θείος που κάθεται με την νεολαία κάθε Τσικνοπέμπτη, «Η φάση είναι κρίντζι», δηλώνει μία κατάσταση εξαιρετικά αναληθοφανή που σε παγώνει και σε κάνει να ανατριχιάζεις από την αμηχανία λες και κάποιος όλη την ώρα λέει κρύα αποτυχημένα αστεία χωρίς σταματημό και έλεος. Ο Λέων Τολστόι – back to back ανάρτηση με Τολτσόι, δε σας χάλασε! – επιφυλάσσει αυτή την τιμητική θέση του θείου για τον Σαίξπηρ και τα έργα του, με κύριο στόχο τον «Βασιλιά Ληρ». «Αυτό είναι το τόσο γνωστό έργο. Όσο κακό και να παρουσιάζεται στην αφήγησή μου, την οποία προσπάθησα να κάνω όσο τον δυνατόν πιο ουδέτερη, θα πω χωρίς δισταγμό πως στο πρωτότυπο το έργο είναι ακόμα χειρότερο» . Εν συντομία, δεν κάνει για δραματουργός το παιδί ! Θα σφαχτούμε και σε αυτό το γιορτινό τραπέζι, πάνω απ’ όλα η παράδοση!

Ο θάνατος σου πάει πολύ

Υπήρχε κάποτε εκείνη η σειρά ταινιών θρίλερ (νομίζω ακόμα υπάρχει, μα να μην ξέρουν πότε πρέπει να πεθαίνει μια ωραία ιδέα) με τον πιο εύστοχο, θεωρώ, ελληνικό τίτλο « Βλέπω τον θάνατό σου » όπου σε μία καθορισμένη λίστα ανθρώπων κάποιος έβλεπε το τελεσίδικο όραμα και έσπαγε την αλυσίδα θανάτου και το έργο τότε έπαιρνε τρομακτική κατεύθυνση. Χωρίς το σπλάτερ και με περισσότερη φαντασία και στοχασμό, η Μαρία Γιαγιάννου βλέπει τον θάνατό μας μέσα στα κοινωνικά δίκτυα και συγκεκριμένα μέσα στο facebook – που είναι και το γηραιότερο μέσο, ok boomer! «Το νήπιο άκουσε την φράση “πρόσω ολοταχώς” ως “μπρος ολοταφώς”, ένα ολίσθημα που μαρτυρά την αμφισημία των πραγμάτων και της γλώσσας που τα αναπαριστά. Μπορεί εξίσου να σημαίνει “Μπρος όλο το φως” και “Μπρος όλα τάφος”» .

Εργοστάσιο εφιαλτών

Μπορεί τον τελευταίο μήνα όλοι να καληνυχτίζουν τον Κεμάλ αλλά ο ύπνος αποδεικνύεται ενίοτε πολύ δύσκολη κατάσταση. Ο Μέλβιλ έλεγε ότι θα «άξιζε να έχουμε γεννηθεί μόνο και μόνο για να κοιμόμαστε» (όπως μας θυμίζει ο Αλέξανδρος Ζωγραφάκης σε ένα ποστ στο προφίλ του στο facebook , ο οποίος όμως οδηγεί τον συλλογισμό και σε άλλα ομιχλώδη μονοπάτια που έχουν περπατήσει και άλλοι σπουδαίοι συγγραφείς ) αλλά μόνο ένας ξύπνιος άνθρωπος μπορεί να καταλάβει τι εφιαλτικός κόσμος δύναται να υπάρξει όταν εμείς κλείνουμε τα μάτια και το ίνσταγκραμ κάθε βράδυ. Και αυτός είναι ο νευρολόγος που γράφει ετούτο το υπνωτιστικό βιβλίο. «Βλέπεις κανονικά πράγματα να συμβαίνουν, αλλά δεν είναι πραγματικά. Είναι πλάσματα της φαντασίας σου. Είναι η φαντασία σου που σε πηγαίνει στα πιο τρελά μέρη και σου τα δείχνει μπρος στα μάτια σου. Έχω δει δαιμονικές μορφές μες στο δωμάτιό μου, κι όταν βλέπω αυτά τα πράγματα, νομίζω πώς βρίσκομαι στη Κόλαση» . Κρατήστε τα μάτια σας ανοιχτά∙ διαβάζοντάς με! 

Μισή εντροπία δική μου

  Το να διαβάζεις αδιαμεσολάβητα Πύντσον είναι ένας ανελέητος και μακράς διαρκείας διανοητικός καύσωνας για τον οποίο κανένα επικαιροποιημένο ή μη δοκίμιο δεν μπορεί να σε προειδοποιήσει επαρκώς∙ και το δοκίμιο του Θανάση Μήνα, παρά τις αρετές του, κάνει ακριβώς αυτό. Το συγκεκριμένο δοκίμιο στηρίζεται σε ένα δίπολο: το εξώφυλλο ανεβάζει ψηλά τις προσδοκίες του αναγνώστη και το τίμιο οπισθόφυλλο τις καταποντίζει – σύμφωνα με έναν απόκρυφο νόμο της θερμοδυναμικής που γνωρίζουν Εκείνοι και ίσως και Εγώ, το αποτέλεσμα τείνει τελικά προς την αταξία. Σχετικό χάος, συγυρισμένο ωστόσο!