Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

May the Force be with you

 
Τώρα που η επίλεκτη μονάδα δράσης με την ονομασία «Μαύροι Πάνθηρες» βγήκε στους δρόμους το βιβλίο αναμένεται να κάνει τρελές πωλήσεις. Οι ΖΗΤΑδες το ζητάν απελπισμένα, γαμιέται η ΔΙΑΣ μπροστά στα ταμεία των βιβλιοπωλείων και τα ΜΑΤ κάνουν check στα ηλεκτρονικά καλάθια αγορών. Ενώ και ο δολοφόνος του Αλέξη Γρηγορόπουλου δήλωσε ενθουσιασμένος ότι σαν βγει απ’ αυτή την φυλακή αυτό το βιβλίο θα τον περιμένει για να περάσει λίγες δημιουργικές ώρες σε ελεύθερα πλέον κάμπινγκ και κοντινές παραλίες! Το βιβλίο του Γουίνσλοου όμως δεν είναι ένα βιβλίο για μπάτσους – ούτε και ένα βιβλίο για μπάτσους. Είναι κυρίως ένα βιβλίο επισφαλές, όπως αξίζει να είναι η μεγάλη λογοτεχνία. «Ο κόσμος δεν έχει ιδέα τι κοστίζει μερικές φορές ο αγώνας για την ασφάλειά του, ευτυχώς που δεν έχει, δηλαδή. Μπορεί να νομίζει πως θέλει να ξέρει, μπορεί να λέει πως θέλει να ξέρει, αλλά δεν ξέρει». Λοιπόν, έχετε το δικαίωμα να παραμείνετε σιωπηλοί κατά την διάρκεια της ακόλουθης ανάρτησης· οτιδήποτε πείτε μπορεί να (σίγουρα θα) χρησιμοποιηθεί εναντίον σας στο διαδικτυακό δικαστήριο. Πουτ δε τρολ ντάουν σλόουλι!
 
Η συνταγή ανάγνωσης είναι απλή: περιμένετε υπομονετικά να περάσουν περίπου 150 σελίδες (μόνο υπομονετικά, επ' ουδενί βαρετά, κάθε άλλο) μέχρι να δέσει η πλοκή και οι δεκάδες χαρακτήρες και μετά, αρχίζει ο πόλεμος, ανελέητος, καταιγιστικός, ανεξίτηλος. «Την ειρήνη μέσα του, όμως, αυτή δεν μπορεί να την αποκαταστήσει. Το πιστολίδι συνεχίζεται μέσα στο δικό του κεφάλι». Δεν θυμάμαι να έχω ενθουσιαστεί τόσο πολύ με συγγραφέα τα τελευταία πολλά χρόνια. Ο λόγος που συμβαίνει αυτό μοιάζει απλοϊκός αλλά είναι τόσο καίριος και τόσο ουσιώδης στην μεγάλη λογοτεχνία· και επίσης, δεν εμφανίζεται συχνά. Θα προσπαθήσω να το εξηγήσω με μια καλοκαιρινή παρομοίωση. Στις παραλίες υπάρχει μια safe zone, σύνηθως μέχρι εκεί που φτάνουν οι σημαδούρες, που δείχνει ότι στα όρια της γίνεται όλη η δράση – ξαπλώστρες, κοκτέιλς, αντηλιακό με άρωμα αναγούλας, μαυρισμένοι κώλοι, six pack στη συσκευασία του ενός, ρακέτες-ρουκέτες, αυθαίρετες πισινούλες ούρων εντός της θάλλασας αλλά εκτός σχεδίου πόλεως, κλπ. Δεν υπάρχει τίποτα κακό σε αυτό. Οι περισσότεροι δηλώνουν εκστασιασμένοι με αυτή την κατάσταση και ποστάρουν τις φωτογραφίες τους μέχρι τα αναθεματισμένα Χριστούγεννα – 130 και σήμερα! Εκτός των ορίων όμως, υπάρχει και ένας κόσμος αβαθής και ταυτόχρονα βυθιζόμενος, που για να τον φτάσεις πρέπει να κολυμπήσεις ασταμάτητα μέχρι να σου κοπεί η ανάσα, και αν είσαι τυχερός ή άτυχος, να κοιτάξεις την άβυσσο, και ίσως να σε κοιτάξει και εκείνη πίσω. Αυτή η μεθόριος είναι ο κόσμος των βιβλίων του Ντον Γουίνσλοου.
 
Ο Ντον Γουίνσλοου με πατέρα ναυτικό και μητέρα βιβλιοθηκάριο – εκρηκτικός συνδυασμός! –, «Στη μητέρα μου, Ottis Winslow, για τη χρήση της μπροστινής της αυλής και για τα βιβλία της βιβλιοθήκης της όλα αυτά τα χρόνια», αποδεικνύεται σπουδαίος αφηγητής που βγαίνει μια στο τόσο – όπως ανάλογα μια στο τόσο βγαίνει και σπουδαίος μπάτσος! 
 
[…] «Προσπάθησε να το εξηγήσει αυτό στη Σίλα, αλλά πώς να το κάνεις χωρίς να τη βάλεις μέσα σε έναν κόσμο που δεν θέλεις να της επιβάλλεις; Πώς φεύγεις από ένα οίκημα όπου το ζευγάρι μαμά-μπαμπάς είναι τσακισμένο από το κρακ, κι εσύ βρήκες ένα μωράκι νεκρό πριν από μια εβδομάδα, με τα ποδαράκια του φαγωμένα από αρουραίους, και πηγαίνεις μετά τα δικά σου τα παιδιά στο Τσακ Ι Τζίζι’ς; Επιτρέπεται άραγε να της μιλήσεις γι’ αυτά; Να τα «μοιραστείς» αυτά; Όχι, το σωστό είναι να φορέσεις ένα χαμόγελο στο πρόσωπό σου και να μιλάς με τον πωλητή ελαστικών για τους Μετς ή για όποια άλλη μαλακία, γιατί κανείς δεν θέλει ν’ ακούσει γι’ αυτά κι εσύ δεν θες να μιλάς γι’ αυτά, απλώς προσπαθείς να τα ξεχάσεις, και βοήθειά σου, μαλάκα μου».
 
Τα βιβλία του είναι απίστευτα ευκολοδιάβαστα, με καταιγιστική δράση και δεκάδες ανατροπές της πλοκής. Ταυτόχρονα όμως διακρίνονται και «παρασημοφορούνται» για τις επικές τους διαστάσεις, για εκείνη την ασύλληπτη τραγικότητα που αγκαλιάζει σφιχτά τους ήρωες του – συνήθως από τον λαιμό. Το οπισθόφυλλο είναι γεμάτο εγκωμιαστικές κριτικές άλλων και αυτό είναι πάντα ένα σίγουρο σημάδι ότι πρέπει να αγνοήσεις το συγκεκριμένο βιβλίο γιατί θα απογοητευτείς. Στους κανόνες όμως υπάρχουν και εξαιρέσεις και εδώ έχουμε μία τέτοια, καθότι ο Γουίνσλοου καλλιεργεί τόνους πεντανόστιμων κερασιών και στα προσφέρει σε καλάθια που τα έχει πλέξει ο ίδιος στο σωστό μέγεθος – τουλάχιστον όχι μικρά· συνήθως πάνω από 500 σελίδες, για να έχεις να πορεύεσαι ευτυχισμένος!
 
Η έκδοση είναι ιδανική, για αυτό που ονομάζουμε, βιβλίο παραλίας – είτε κινείσαι εντός είτε εκτός σημαδούρων. Οι εκδόσεις είναι οι, άγνωστες μέχρι πρότινος για μένα, «ΑΘΕΝΣ Bookstore Publications» που καλό θα είναι να παίξει ο εκδοτικός οίκος κανένα τζόκερ τώρα που κληρώνει το τζακ-ποτ την Κυριακή. Πρόκεται γι' αυτό το σπάνιο φαινόμενο που ποδοσφαιρικά θα περιγράφαμε ως εξής: «σουτ προς τον στόχο, δύο (2) – γκολ, δυο (2)». Το πρώτο βιβλίο που εξέδωσε ήταν η βιογραφία της Μισέλ Ομπάμα, ένα κλασικό εισαγόμενο hype που υποθέτω απέδωσε καρπούς, και το δεύτερο, το βιβλίο του Γουίνσλοου που θα το βοηθήσει και το hype της δικής μου ανάρτησης, αλλά γενικά, όπως σας εξηγώ τόση ώρα, δεν θέλει και ιδιαίτερο σπρώξιμο, τα καταφέρνει μια χαρά και μόνο του. Η πολύ καλή μετάφραση είναι της Χρύσας Φραγκιαδάκη. Μια πιο προσεκτική επιμέλεια θα ήταν επιθυμητή. Σε ένα πλουσιότατο υλικό όμως είναι τόσο λίγα τα πταισματάκια (τελείες που έγιναν κόμματα και αντιστρόφως, εισαγωγικά που απέδρασαν, κλίσεις-παρεκκλίσεις, κλπ) που δεν μπορεί να στοιχειοθετεί κατηγορία. Το δικαστήριο απεφάνθει: αθώο!
 
«Κόλαση δεν είναι να μην έχεις επιλογές.Είναι να έχεις να επιλέξεις ανάμεσα σε φριχτά πράγματα».
 
Όσοι πιστοί μου αναγνώστες, πάρετε Μονάδα, θα σας βάλω στον έλεγχο διαγωγής... δέκα με τόνο!
 
 
Υ.Γ. 2666 Για όσο διαρκούσε η ανάγνωση, στριφογύριζα στο μυαλό μου το ωραίο τραγούδι του Ζακ Στεφάνου. «Η Κάντι Κάντι διακινεί ηρωίνη, για τον βαρόνο Αστυνόμο Σαΐνη». Ο κόσμος μας είναι μια συνεχής παραμύθα.

Σχόλια

«A good reader, a major reader, an active and creative reader is a rereader»

Στα χαμένα

Ρε μπελά που βρήκα! Να είναι ένα βιβλίο σχετικά ευχάριστο, να έχει πράγματα που γενικά ταιριάζουν με το γενικότερο γούστο μου και εγώ να το αντιμετωπίζω σαν ταινία του Μπέλα Ταρ – τον ατελείωτο ένα πράμα. Είχε καιρό να μου συμβεί κάτι ανάλογο, σηκώνει και η επιστήμη τα χέρια της ψηλά! Έβαλα σφήνα την ανάγνωση για να προλάβω την ταινία του Λάνθιμου – την οποία κατάφερα να δω χθες, 17 Δεκεμβρίου, στην επίσημη πρεμιέρα της – και ακόμα να το τελειώσω. Λίγες σελίδες ακόμα που διαβάζονται παράλληλα με αυτές τις γραμμές που γράφονται. Τουλάχιστον η ταινία ήταν πολύ καλή και το μεγαλύτερο πλεονέκτημα του βιβλίου ήταν ακριβώς αυτό∙ ήξερες από την αρχή ότι θα γίνει μια καλή ταινία. Το βιβλίο πάλι, δεν ήξερε τι ήθελε να είναι, και μέσω ανομοιόμορφων αφηγήσεων, για μένα τουλάχιστον κατέληξε να είναι χάσιμο χρόνου. «Η πιο προφανής ανωμαλία της (…) είναι η απόλυτη έλλειψη οποιασδήποτε ανωμαλίας».

En passant

  Το «Αν πασάν» είναι ένας σκακιστικός κανόνας, περιθωριακός και άγνωστος αλλά ιδιαιτέρως αποτελεσματικός και σημαντικός. Στις αρχικές τους κινήσεις, τα πιόνια έχουν το δικαίωμα να κινηθούν ένα ή δύο τετράγωνα μπροστά. Αν επιλέξουν να κινηθούν δύο τετράγωνα μπροστά και ένα αντίπαλο πιόνι βρίσκεται σε τέτοια θέση ώστε να μπορούσε να το αιχμαλωτίσει αν το πιόνι που κινήθηκε δυο τετράγωνα αποφάσιζε να κινηθεί μόνο ένα, τότε, έχει το δικαίωμα να το αιχμαλωτίσει και σε αυτή την περίπτωση που κάνει δύο βήματα. Έχουμε δηλαδή, αν πασάν... αιχμαλωσία εν τη διελεύσει. Είναι δυσνόητο στην περιγραφή αλλά αρκετά ξεκάθαρο στην πράξη. Βέβαια, όταν είσαι αρχάριος σκακιστής και το συναντήσεις πρώτη φορά σε ηλεκτρονική παρτίδα, τότε πείθεσαι ότι κάποιο «bug» έχει η ιστοσελίδα, ότι σε χακάρανε ή ότι άρπαξες όλες τις ιώσεις του κυβερνοχώρου. Τα βιβλία του Ναμπόκοφ, μου προσφέρουν την ισχυρή εντύπωση ότι αποτελούν ένα συνεχές λογοτεχνικό en passant, σε αιχμαλωτίζουν εν τη διελεύσει.

Οδηγίες προς ναυτιλλομένους

Τώρα το πλοίο έχει σαλπάρει και πλέον δεν μπορείς να αφήσεις αυτό το καταπληκτικό βιβλίο από τα ηλιοψημένα χέρια σου∙ εγκαταλείψτε αυτό το κλισέ να βουλιάξει και να πνιγεί όπως του αξίζει. Νόμιζα ότι είχα αφήσει το «ναυτικό» μου παρελθόν ( Καββαδίας , Μέλβιλ , κλπ) σχεδόν οριστικά πίσω – χωρίς να σημαίνει ότι δε θα τους ξαναδιάβαζα για το μεγάλο λογοτεχνικό τους εκτόπισμα – και σκεφτόμουν αν θα έπρεπε να αγοράσω το συγκεκριμένο βιβλίο, ειδικά όταν έχω τόσα άλλα αδιάβαστα στο αμπάρι. Όμως μου το έκαναν δώρο, το ξεκίνησα για κλείσιμο μιας κατά τ’ άλλα απάνεμης αναγνωστικής χρονιάς και ένα πελώριο κύμα μέσα στο μυαλό με ξαναχτύπησε με δριμύτητα. Στο μικρό εκδοτικό καράβι που είναι η χώρα μας και όλοι κοιτάνε ποιος θα φαγωθεί στην πορεία ( «Άκουσε κάποιους ναυαγούς να λένε ψιθυριστά πως έπρεπε να τραβήξουν κλήρο και “να θανατώσουν έναν άντρα για να σωθούν οι υπόλοιποι”» ) και εν μέσω μιας αποικιοκρατικής καταγραφής αναγνωστικών λιστών με αρκετή δόση μυθομανίας και εν είδει πρωτοχρονιάτ

Με ανώμαλους δεν μιλάω

  Ανωμαλία είναι να μην μπορεί μια γυναίκα να κυκλοφορεί άφοβα στους δρόμους, ανωμαλία είναι να πιστεύεις ότι τα εμβόλια σκοπό έχουν να προκαλέσουν περισσότερο κακό από ό,τι καλό, ανωμαλία είναι να νομίζεις ότι η λογοτεχνία σε κάνει καλύτερο άνθρωπο, ανωμαλία είναι ακόμα το προφιτερόλ να έχει μόνο ένα σουδάκι μέσα, ανωμαλία είναι και ότι ο «Πατάκης» εξακολουθεί να μην εκδίδει Χέρμαν Μέλβιλ. Και πόσες ακόμα ανωμαλίες! Με τελευταία εκείνη του Ερβέ Λε Τελιέ, ενός συγγραφέα που αγάπησα οριστικά από ένα και μόνο βιβλίο του που είχα διαβάσει κάποτε, το «Όλα τα μανιτάρια τρώγονται», η ουλιπιανή έμπνευση που είχε οραματιστεί το facebook χρόνια πριν από τον δημιουργό του. Κάθε φορά που μπαίνετε στο facebook και αντικρίζετε την ερώτηση «Τι σκέφτεσαι;», ικανή να σας παρασύρει ασυγκράτητα να μας εμπιστευτείτε τις επικές σας μπούρδες, σχεδόν πάντα χωρίς καθόλου φιλτράρισμα και ουσία, να θυμάστε ότι ο Τελιέ κάποτε το έκανε… χίλιες φορές καλύτερα από εσάς, πιο δημιουργικά και κυρίως με περισσότερο χι

Το Δώρο

Θα μπορούσε ο Στέφανος Ξενάκης να είναι ο Στέφανος Δαίδαλος του σήμερα; Ή να το αλλάξω κάπως για να ’χουμε καλό ρώτημα: θα μπορούσε ο Τζέημς Τζόυς (μαζί και οι όποιες καλλιτεχνικές μεταμορφώσεις του) να γίνει ένας motivational speaker της σημερινής εποχής; Κανείς πλέον (αν υποθέσουμε ότι μπορούσε κάποτε) δεν διαβάζει τον «Οδυσσέα». Δεν μπορεί να αντέξει ότι αυτό το βιβλίο τον περιγράφει, ακόμα και σήμερα ή και περισσότερο σήμερα, τόσο καλά παρά την μοναδικότητα του κάθε ανθρώπου. Του αφιερώνει μία μέρα τον χρόνο, την σημερινή (παρόλο που άλλαξε η μέρα, το blogger έμεινε σταθερά πίσω!), και μετά τον στέλνει αδιάβαστο. Αν κάποιος όμως του σερβίρει για πρωινό όμορφες φράσεις με γαρνιτ ούρα υπέροχα σκίτσα, τότε μπορεί να νιώσει στιγμιαία χαρά και να βελάζει σαν ανέφελο πρόβατο στα λιβάδια του χρόνου. 

Μην περιμένετε και πολλά από το τέλος του κόσμου

Κάθε Πρωτοχρονιά, αφού έχει αποσοβηθεί κατά ένα μέρος του ο προκαταρκτικός οικογενειακός όλεθρος, επιστήμονες βρίσκουν την ώρα να μας ενημερώσουν πόσα δευτερόλεπτα κινήθηκε μπροστά (μην τρέφετε αυταπάτες ακόμα και όταν σας λένε ότι κινήθηκε και προς τα πίσω) το Ρολόι της Αποκάλυψης – δεν τελειώνει άλλο αυτή η Ιστορία! Ο κόσμος μας είναι γεμάτος από μικρά καταστροφικά τέλη, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων της κυκλοφορίας, που σχεδόν πάντα είναι αδύνατο να αποτρέψεις και περισσότερο να αποφύγεις. Τι μένει στο τέλος, λοιπόν; Να τα απολαύσεις, μάλλον. Και ο πιο διασκεδαστικός τρόπος ήταν πάντοτε μέσω της τέχνης. «Με αυτά στο μυαλό της η κυρία Βαλασία έκλεινε τα μάτια της και παραδιδόταν στην αγκαλιά του ύπνου, γνωρίζοντας ότι το επόμενο πρωί, στις 05:30, θα ξυπνούσε από τον ήχο που θα παρήγαγε το ξυπνητήρι της, το οποίο της υπενθύμιζε σε καθημερινή βάση ότι η δημιουργία μιας καταστροφής είναι εξίσου σημαντική υπόθεση με την καταστροφή μιας δημιουργίας» . 

Ο θάνατος σου πάει πολύ

Υπήρχε κάποτε εκείνη η σειρά ταινιών θρίλερ (νομίζω ακόμα υπάρχει, μα να μην ξέρουν πότε πρέπει να πεθαίνει μια ωραία ιδέα) με τον πιο εύστοχο, θεωρώ, ελληνικό τίτλο « Βλέπω τον θάνατό σου » όπου σε μία καθορισμένη λίστα ανθρώπων κάποιος έβλεπε το τελεσίδικο όραμα και έσπαγε την αλυσίδα θανάτου και το έργο τότε έπαιρνε τρομακτική κατεύθυνση. Χωρίς το σπλάτερ και με περισσότερη φαντασία και στοχασμό, η Μαρία Γιαγιάννου βλέπει τον θάνατό μας μέσα στα κοινωνικά δίκτυα και συγκεκριμένα μέσα στο facebook – που είναι και το γηραιότερο μέσο, ok boomer! «Το νήπιο άκουσε την φράση “πρόσω ολοταχώς” ως “μπρος ολοταφώς”, ένα ολίσθημα που μαρτυρά την αμφισημία των πραγμάτων και της γλώσσας που τα αναπαριστά. Μπορεί εξίσου να σημαίνει “Μπρος όλο το φως” και “Μπρος όλα τάφος”» .

Αποδοχή cookies

«Ευτυχώς, αν θέλει κάποιος να βρει μεστές απόψεις για καλά βιβλία, υπάρχουν ήδη πολύ αξιόλογα βιβλιοφιλικά μπλογκ, όπως το κορυφαίο, του Librofilo ή το αγαπημένο του, του Μαραμπού» . Να ξέρετε ότι όταν μου δίνουν γλυκό, έστω και σε μορφή βιβλίου, το αποδέχομαι αμέσως. Επίσης, να ξέρετε ότι ενίοτε μπορεί να γράφω για βιβλία που δεν έχω διαβάσει, όλοι το κάνουμε αυτό, απλώς οι περισσότεροι εντελώς αποτυχημένα, αλλά ποτέ δεν γράφω για βιβλίο που δεν μου άρεσε προφασιζόμενος το αντίστροφο∙ όλοι το κάνετε και αυτό, απλώς οι περισσότεροι εντελώς αποτυχημένα. Το βιβλίο είναι δώρο της συγγραφέα, καλής διαδικτυακής φίλης, και η άποψή μου για αυτό ολότελα υποκειμενική – ξέρω, απανωτά σοκ! – και ουδεμία σχέση έχει με την αντικειμενική κριτική που από καιρό θα έπρεπε να γίνει αντικείμενο κριτικής, τουλάχιστον στην Ελλάδα. Από το να μασήσω τα λόγια μου, θα προτιμήσω τα μπισκότα. «Όχι πως δεν ήταν επηρεασμένος και από το ιστολόγιο «Πιπέρι και σπασμένες γραμμές» με τις λαχταριστές αναρτήσεις σχετικά

Βαρύ περιστατικό

Συγγραφείς με χιούμορ δεν χαίρουν ιδιαίτερης εκτίμησης, θεωρώ, από το αναγνωστικό κοινό. Ποιος ξέρει πόσα ελαττώματα πασχίζει να κρύψει πίσω από αυτό, θα σκέφτονται, και δεν μπορεί, κάποιο ελάττωμα θα έχει να κάνει σίγουρα και με την συγγραφή. Επίσης το χιούμορ αξιώνει ευφυΐα και το κοινό δεν θέλει να περνιέται για ηλίθιο. Ο Άμπροουζ Μπιρς με τις διάσημες σατιρικές ιστορίες του και τα σκωπτικά λήμματα θα μπορούσε να θεωρηθεί ένας τέτοιος∙ καλός για να χαμογελάμε πού και πού, μας κάνει ενίοτε και τον έξυπνο, αλλά δεν πειράζει, καλή καρδιά. Ίσως να ήταν έτσι – αν και δεν συμμερίζομαι καθόλου αυτή την άποψη – αν δεν έγραφε τα διηγήματα από τις εμπειρίες του στον Αμερικανικό Εμφύλιο. Σκλάβος του για πάντα!    

Θεατρινισμοί

Τι θέλετε να γίνεται μωρέ στα παρασκήνια του Ολύμπου, λες και δεν ξέρετε. Ο Δίας, τα γνωστά, γαμάει και δέρνει – και ο Μ. Καραγάτσης το ίδιο, λένε μερικά κουτσομπολιά∙ ως λογοτέχνης θα πουν κάποιοι, ίσως και έξω από τα έργα του, θα ισχυριστούν κάποιοι άλλοι που έχουν μελετήσει σε βάθος διάφορα αποσπάσματά του. Γιατί τέτοια ρητορική μίσους ρε Μίτια; Επειδή δεν πήρες ποτέ κανένα βραβείο για το έργο σου; « Φωνές, από τα παρασκήνια – Εμείς κωμωδία δεν ήρθαμε να δούμε; Γιατί μιλούν για ρητορική; – Γιατί δεν υπάρχει τίποτε πιο κωμικό αλλά και πιο δημιουργικό από την παρερμηνεία. Κάνε υπομονή. Σε λίγο θα φτάσουν οι δικοί μας στην πλατεία. Έδιναν… συνέντευξη ως τώρα» . Και μη χιμαιρότερα !