ΠΙΠΕΡΙ ΚΑΙ ΣΠΑΣΜΕΝΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ

Άρθουρ Καίσλερ∙ δύναμη! ΠΑΜ(Ε) . Είναι για σένα, ό,τι τύπος αναγνώστη κι αν είσαι.   Η ευγενική του ψυχή συμπορεύεται με την συγγραφική του δεινότητα και την εντυπωσιακή ευφυΐα και προσφέρει λογική και ευαισθησία σε ίσες δόσεις. Όταν διάβασα τα « Ρολόγια εν πλω» (μην ξεχαστείτε, σε λίγες ώρες γυρίζουμε τα ρολόγια μας μια ώρα μπροστά, εκεί δηλαδή που βρίσκομαι εγώ σε σύγκριση με τους περισσότερους κριτικούς στην Ελλάδα!!), με τις ανελέητες επιστημονικές κόντρες μεταξύ αστρονόμων και ωρολογοποιών, θυμήθηκα το ωραίο βιβλίο του Καίσλερ και το κείμενο που είχα γράψει παλιότερα και είχε δημοσιευτεί στο μπλογκ «Διαβάζοντας» . Το μεταφέρω εδώ αυτούσιο γιατί δεν γουστάρω καθόλου να το επιμεληθώ, όπως κάνουν και οι περισσότεροι εκδότες με τα βιβλία που βγάζουν. Η γνώμη μου για το «Μηδέν και το άπειρο» συνεχίζει να ισχύει, αν και θα μετρίαζα κάπως την εριστική μου διάθεση. Όπως και να ’χει όμως, και επιστημονικά μιλώντας πάντα, καλύτερα να μην μου πηγαίνω κόντρα! 

Κάθε Πρωτοχρονιά, αφού έχει αποσοβηθεί κατά ένα μέρος του ο προκαταρκτικός οικογενειακός όλεθρος, επιστήμονες βρίσκουν την ώρα να μας ενημερώσουν πόσα δευτερόλεπτα κινήθηκε μπροστά (μην τρέφετε αυταπάτες ακόμα και όταν σας λένε ότι κινήθηκε και προς τα πίσω) το Ρολόι της Αποκάλυψης – δεν τελειώνει άλλο αυτή η Ιστορία! Ο κόσμος μας είναι γεμάτος από μικρά καταστροφικά τέλη, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων της κυκλοφορίας, που σχεδόν πάντα είναι αδύνατο να αποτρέψεις και περισσότερο να αποφύγεις. Τι μένει στο τέλος, λοιπόν; Να τα απολαύσεις, μάλλον. Και ο πιο διασκεδαστικός τρόπος ήταν πάντοτε μέσω της τέχνης. «Με αυτά στο μυαλό της η κυρία Βαλασία έκλεινε τα μάτια της και παραδιδόταν στην αγκαλιά του ύπνου, γνωρίζοντας ότι το επόμενο πρωί, στις 05:30, θα ξυπνούσε από τον ήχο που θα παρήγαγε το ξυπνητήρι της, το οποίο της υπενθύμιζε σε καθημερινή βάση ότι η δημιουργία μιας καταστροφής είναι εξίσου σημαντική υπόθεση με την καταστροφή μιας δημιουργίας» . 

Έχετε λίγο χρόνο να σας μιλήσω για τον σωτήρα μας Τζων Χάρρισον; Ο χρόνος μας είναι μετρημένος και ειδικότερα όταν πρόκειται για την ανάγνωση βιβλίων κανείς δεν θέλει να χάνει τον χρόνο του με βιβλία που γράφτηκαν σε τρικυμία εν κρανίω∙ τα «Ρολόγια εν πλω» ευτυχώς πατάνε γερά τα πόδια τους στη στεριά και έτσι από αυτή την άποψη δεν πρόκειται να σας απογοητεύσουν. Πλέον μπορεί να μιλάνε για το μπλογκ μου σε όλα τα πλάτη και μήκη της γης αλλά το 1700 περίπου δεν ήταν τόσο εύκολα τα πράγματα, κριτικοί και αναγνώστες κινούνταν αποκλειστικά… παράλληλα ! «Η Ρώμη δεν χτίστηκε σε μια μέρα, καταπώς λέγεται. Ακόμη κι ένα μικρό κομμάτι της Ρώμης, η Καπέλα Σιξτίνα χρειάστηκε οκτώ χρόνια για την κατασκευή της και άλλα έντεκα για την εικονογράφησή της, με τον Μιχαήλ Άγγελο να ξαπλώνει ανάσκελα στις ψηλές σκαλωσιές από το 1508 ως το 1512 για να ζωγραφίσει στην οροφή εικόνες από την Παλαιά Διαθήκη. Δεκατέσσερα χρόνια χρειάστηκαν από τη σύλληψη της ιδέας, στη Γαλλία, μέχρι την ολοκλήρωση, τη μεταφορ...

Υπήρχε κάποτε εκείνη η σειρά ταινιών θρίλερ (νομίζω ακόμα υπάρχει, μα να μην ξέρουν πότε πρέπει να πεθαίνει μια ωραία ιδέα) με τον πιο εύστοχο, θεωρώ, ελληνικό τίτλο « Βλέπω τον θάνατό σου » όπου σε μία καθορισμένη λίστα ανθρώπων κάποιος έβλεπε το τελεσίδικο όραμα και έσπαγε την αλυσίδα θανάτου και το έργο τότε έπαιρνε τρομακτική κατεύθυνση. Χωρίς το σπλάτερ και με περισσότερη φαντασία και στοχασμό, η Μαρία Γιαγιάννου βλέπει τον θάνατό μας μέσα στα κοινωνικά δίκτυα και συγκεκριμένα μέσα στο facebook – που είναι και το γηραιότερο μέσο, ok boomer! «Το νήπιο άκουσε την φράση “πρόσω ολοταχώς” ως “μπρος ολοταφώς”, ένα ολίσθημα που μαρτυρά την αμφισημία των πραγμάτων και της γλώσσας που τα αναπαριστά. Μπορεί εξίσου να σημαίνει “Μπρος όλο το φως” και “Μπρος όλα τάφος”» .

Ελάτε βρήκα τον Δανό Zola ∙ μόνο κατά όνομα γιατί τη χάρη την έχει ο (Γ)άλλος. Διάβασα μαζί τα δύο βιβλία του που έχουν κυκλοφορήσει στα ελληνικά και πιθανότατα δε θα έγραφα τίποτα εδώ (χάλια το 2024 και για εσάς, ξέρω!) αν το ένα από αυτά δεν μου θύμιζε κάπως το πολύ απολαυστικό « Το κορίτσι και το τσιγάρο » του Μπενουά Ντυτέτρ που είχα διαβάσει παλιότερα. «Ξέρετε ποιο είναι το πρόβλημα με τη Σουηδία; Ακούω τον εαυτό μου να λέει, χωρίς να ξέρω πού το πάω. Όλοι τους με κοιτάνε, σαν χαμένοι. Θα σας πω εγώ ποιο είναι το πρόβλημα με τη Σουηδία, συνεχίζω, και ξερνάω ένα σωρό πράγματα, που δεν έχουν θέση πουθενά, και που δεν έχω καμία όρεξη να πω. Τους λέω ότι ο κόσμος εδώ στη Σουηδία είναι τόσο εύθικτοι και τόσο μη μου άπτου, λεσβίες, ανάπηροι, άφυλοι, ψόφιοι και ενάντια σε κάθε χαρά της ζωής, που δεν αντέχονται. Και όχι μόνο δεν αντέχονται, είναι για κλάματα, με κεφαλαία γράμματα. Δεν σταματιέμαι με τίποτα, τώρα που άρχισα, και πριν φύγω από την αίθουσα, τους λέω και ότι η Σουηδία είνα...

Τώρα το πλοίο έχει σαλπάρει και πλέον δεν μπορείς να αφήσεις αυτό το καταπληκτικό βιβλίο από τα ηλιοψημένα χέρια σου∙ εγκαταλείψτε αυτό το κλισέ να βουλιάξει και να πνιγεί όπως του αξίζει. Νόμιζα ότι είχα αφήσει το «ναυτικό» μου παρελθόν ( Καββαδίας , Μέλβιλ , κλπ) σχεδόν οριστικά πίσω – χωρίς να σημαίνει ότι δε θα τους ξαναδιάβαζα για το μεγάλο λογοτεχνικό τους εκτόπισμα – και σκεφτόμουν αν θα έπρεπε να αγοράσω το συγκεκριμένο βιβλίο, ειδικά όταν έχω τόσα άλλα αδιάβαστα στο αμπάρι. Όμως μου το έκαναν δώρο, το ξεκίνησα για κλείσιμο μιας κατά τ’ άλλα απάνεμης αναγνωστικής χρονιάς και ένα πελώριο κύμα μέσα στο μυαλό με ξαναχτύπησε με δριμύτητα. Στο μικρό εκδοτικό καράβι που είναι η χώρα μας και όλοι κοιτάνε ποιος θα φαγωθεί στην πορεία ( «Άκουσε κάποιους ναυαγούς να λένε ψιθυριστά πως έπρεπε να τραβήξουν κλήρο και “να θανατώσουν έναν άντρα για να σωθούν οι υπόλοιποι”» ) και εν μέσω μιας αποικιοκρατικής καταγραφής αναγνωστικών λιστών με αρκετή δόση μυθομανίας και εν είδει πρωτοχρονιάτ...