ΠΙΠΕΡΙ ΚΑΙ ΣΠΑΣΜΕΝΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ

  Ο Οδυσσέας του Τζέημς Τζους ξεκινάει θεαματικά με μία εξαιρετική διακωμώδηση της Θείας Λειτουργίας, φανερώνοντας από την αρχή την συγκρουσιακή σχέση με την Καθολική Εκκλησία, την οποία και θα εντείνει στη συνέχεια. Μια στιγμή. Ένα μικρό προβληματάκι με αυτά τα λευκά αιμοσφαίρια . Αυτά τα εμπνευσμένα λόγια χρησιμοποιεί ο Μπακ Μάλλιγκαν, φοιτητής της ιατρικής, για να διακωμωδήσει την δυσκολία μετουσίωσης του άρτου και οίνου σε σώμα και αίμα του Χριστού κατά την τέλεση της Θείας Ευχαριστίας!

  Παρακαλώ, προσέξτε τις ερωτήσεις σας. Αν ρωτάτε για την 16 Ιουνίου 1904 θα λάβετε μια μακροστελέστατη απάντηση και ίσως να μην σας αρέσει καθόλου αυτό. Αν απευθύνετε την ερώτηση στον Τζεήμς Τζόυς ενδέχεται να σας απαντήσει: «Α, τίποτα το ιδιαίτερο (μεγάλο ψέμα!!), τα γνωστά (Ιρλανδία και αγαπημένο βρωμοδουβλίνο – εδώ λέει την αλήθεια)». Σε μια συνέντευξή του, ο Αμερικανός Τζόυς είπε για τον Ευρωπαίο Φώκνερ: «Πρέπει κανείς να διαβάσει τον Οδυσσέα του Τζόυς με τον ίδιο τρόπο που ένας αγράμματος χριστιανός διαβάζει την Παλαιά Διαθήκη. Με πίστη» . Ξεκινώ λοιπόν, είπα μια μέρα, και ο Θεός μαζί μου!

Μια μέρα από την δική του , ολόκληρη η δική σου! Μέσα και έξω από την λογοτεχνία. Καλός ο Τερλέγκας, δε λέω (μακάρι και Νόμπελ Λογοτεχνίας), αλλά σαν τον Τζόυς δεν έχει. Γι' αυτό και μια φωνή μέσα μου, φώναζε, Ανάλυσέ το ξανά! Φυσικά δεν πρόκειται για δεύτερη ανάλυση, αλλά για επανάληψη της πρώτης ανάλυσης – βέβαια, όποιος προσπαθήσει να κάνει αναλύση της έννοιας της λέξης «ανάλυση» για τα συγκεκριμένα κείμενα, όπως προσπάθησε να κάνει ένας γελοίος τις προάλλες, ενδέχεται να καταλήξουμε, εκείνος να αναλύεται σε λυγμούς και εμείς σε γέλια, ή και το αντίστροφο. Δε θα το αναλύσω περισσότερο. Θα ευχαριστήσω μόνο, δημοσίως, το μπλογκ « Διαβάζοντας » για την ζεστή φιλοξενία που έδειξε στα κείμενα αυτά. Ελπίζω εντός του μηνός να έχω ανεβάσει όλες τις αναρτήσεις. Κάτω στις ετικέτες θα αναφέρω και το εκάστοτε κεφάλαιο, γιατί με τις περίπλοκες χρονικές αναφορές που είχα χρησιμοποιήσει στους τίτλους, ίσως μπέρδεψα αρκετούς από σας. Ξεκινάμε λοιπόν. Ode to Joyce in J Major !

  Αυτές, λέγεται ότι, ήταν οι τελευταίες λέξεις του Τζέημς Τζόυς και αφορούσαν το τελευταίο του λογοτεχνικό βιβλίο, η Αγρύπνια των Φίννεγκαν. Πολλοί κακεντρεχείς πιστεύουν ακόμα ότι είχαν ως μοναδικό αποδέκτη τον ίδιο του τον εαυτό! Καταλάβαινε ο Τζόυς τι έγραφε; Προς απογοήτευση εκατομμυρίων αναγνωστών, πιστεύω ότι καταλάβαινε μια χαρά τι έγραφε, και προς αγαλλίαση άλλων τόσων, υπήρξαν οι μεταφραστές και οι μελετητές εκείνοι, που κατάφεραν να ρίξουν λίγο φως σε αυτό το ονειρικό έρεβος.

Απ' όλα τα λογοτεχνικά ρεύματα που γνωρίζω, ή έστω αναγνωρίζω δειλά δειλά καθώς διαβάζω όλο και περισσότερα βιβλία, εκείνο που τέρπει και παράλληλα βασανίζει την ψυχή μου όσο όλα τα υπόλοιπα μαζί, είναι ο λεγόμενος μοντερνισμός των αρχών του περασμένου αιώνα, με κύριο εκφραστή τον Τζέημς Τζόυς. Σπουδαία τα οφέλη του μοντερνισμού στην παγκόσμια λογοτεχνία, δεν το αμφισβητούν αυτό παρά ελάχιστοι. Εκείνο όμως που εντυπωσιάζει πολλούς και τρομάζει κάποιους άλλους, είναι η χρήση της γλώσσας.

Μετά το βαθυστόχαστο άρθρο της Κατερίνας Μαλακατέ , γεννήθηκαν στο μυαλό μου πολλά ερωτήματα. Γιατί έφτιαξα ετούτο το μπλογκ; Σίγουρα ήταν μια παρορμητική σκέψη που συνέπεσε χρονικά με την επέτειο θανάτου του Νίκου Καββαδία. Αν ο Καββαδίας είχε πεθάνει τρεις μήνες αργότερα, μάλλον δεν θα είχα το φτιάξει!